‘Het PAS van tafel geveegd’

Willem Bruil

jurist

Wie moet nu de schuld krijgen van de PAS-puinhoop?

De Raad van State heeft gesproken. Het Programma Aanpak Stikstof (PAS) bestaat niet meer. Dat is vervelend voor al die veehouders die een vergunningaanvraag of een melding hadden lopen. Die aanvragen en meldingen worden vernietigd. Maar vervelend is het ook voor al die tientallen projecten die in de bijlage bij de regeling waren opgesomd voor ontwikkelingsruimte uit het PAS. Misschien vallen die nog te redden als kan worden aangetoond dat zij een ‘dwingende reden van groot openbaar belang’ vertegenwoordigen. Een grote vertraging is wel het minste dat deze projecten zullen oplopen. Boeren hebben die uitweg niet.

Geen gevolgen voor verleende vergunningen

Er komt ook nog het een en ander achteraan: voor beweiden en bemesten in de buurt van natuurgebieden is voortaan een vergunning nodig. En die kan niet worden verleend als dat leidt tot extra stikstof op natuurgebieden.

Verzoeken om (met het PAS en dus onterecht verleende) vergunningen in te trekken zullen massaal worden ingediend

De Raad van State zegt wel dat de uitspraak geen gevolgen heeft voor verleende vergunningen waartegen geen bezwaar en beroep is ingesteld. Op zich klopt dat, maar de Wet Natuurbescherming bevat wel een bevoegdheid om verleende vergunningen in te trekken. Verzoeken om (met het PAS en dus onterecht verleende) vergunningen in te trekken, zullen massaal worden ingediend. Daarover zal weer geprocedeerd worden en ook over de vervolgvraag bij een eventuele intrekking: wie draagt de schade?

En wie moet nu de schuld krijgen van de PAS-puinhoop? Ik vind: niet de Europese Unie, niet de Europese rechter, niet de Raad van State, maar wel de wetgever, de regering, de belangenorganisaties, Alterra, al die lui die het PAS hebben bedacht, terwijl zij konden weten dat die in strijd was met de Habitatrichtlijn.

Voor beweiden en bemesten in de buurt van natuurgebieden is voortaan een vergunning nodig. - Foto: Jan Willem van Vliet

Niet belang boven recht

Maar goed, laten we ook proberen uit de PAS-puinhoop het positieve te halen. In de eerste plaats: de natuur wordt er beter van. Geen extra deposities van stikstof meer. Boeren zullen zeggen: wat koop ik daarvoor? Maar dan zeg ik: honderden boeren hebben dankzij het PAS toch nog kunnen uitbreiden. Ook dat is (voor hen) positief.

In de tweede plaats: de Raad van State deugt. Het is toch wel mooi dat we een hoogste bestuursrechter hebben die nu eens niet belang boven recht stelt. Daar zijn ook heel andere voorbeelden van.

Ten derde: het is een feestelijke dag voor Valentijn Wösten, de advocaat van Mobility for the Environment. Die zal wel een flesje champagne opengetrokken hebben. Omdat ik zelf nu ook gelijk heb gekregen (ik zeg al jaren dat het PAS in strijd is met de Habitatrichtlijn) neem ik een enkel biertje, met gemengde gevoelens, dat spreekt.

Als men mij vraagt of een (andere) PAS nog mogelijk is, dan is mijn antwoord: ja

En hoe nu verder? We gaan weer extern salderen. En als men mij vraagt of een (andere) PAS nog mogelijk is, dan is mijn antwoord: ja. Vraag maar. Wat ik in elk geval hoop, is dat we de onderdelen van het PAS die niet omstreden zijn (generieke maatregelen, herstelbeleid) nu niet ook opgeven. Als dat inderdaad niet gebeurt, is de balans misschien toch nog positief.

Laatste reacties

farmerbn

2 jun 13:00

Het geluk van het gelijk krijgen staat niet in verhouding met de schade die boeren oplopen.
Alco

2 jun 13:30

Boeren krijgen wel vaker een worst voor gehouden.
2 jun 13:51

Ik zit dicht op een natuurgebied. Laat de industrie mijn emissie arme vloer maar betalen, mogen zij een gedeelte van mijn ammoniak hebben. win-win dus.
agrismolders

2 jun 14:09

Uiteindelijk is het gewoon een papieren werkelijkheid, de rekenmethode moet aangepast worden en als het op papier weer klopt is iedereen weer gelukkig.
kraats

2 jun 14:13

Je kunt toch ook al die beperkende natuurgebieden rooien ?
Is een praktische oplossing voor een hoop problemen.
Maak desnoods een groter natuurgebied ergens anders (Duitsland is natuur zat)
benrhag

2 jun 14:38

Zure regen fosfaat nitraat co2 wat komt er nog meer uit de hoge hoed
Bennie Stevelink

2 jun 17:04

Wie de schuld moet krijgen? Volgens mij is het te wijten aan de neiging van belangenorganisaties en anderen om steeds de uiterste grens te zoeken in het maximaliseren van de veestapel in Nederland. Ook de ontsporing na afschaffing van het melkquotum is hier aan te wijten.
2 jun 17:52

Als nu rond al die natuurgebiedjes het verkeer en het vliegverkeer ook maar werden verplicht om een vergunning aan te vragen voor hun aandeel in de stikstofbijdrage , was deze klucht snel van tafel.
kleine boer

2 jun 18:23

Bennie waarom zou je niet de max willen houden? Zelf wil je toch ook graag meeste gras/mais /melk enz enz tijd van quotum probeerde je toch ook zo dicht mogelijk bij je qoutum uit te komen.
melkveehouder .

2 jun 20:36

@Bennie. Motiveer eens je stelling dat het maximaliseren van de Nederlandse veestapel (ook) de schuld is van de verplichte vergunning voor bemesten en beweiden van percelen.
a van Gerwen

2 jun 21:08

ik denk niet dat we de max steeds op willen zoeken, maar dat de max steeds verschuift.
Firma Vellenga

2 jun 21:45

Groepje Folkert van der G. had bezwaar bij onze vergunning gemaakt.... Geen idee wat dit nu het gevolg voor ons is.... Puinhoop ja
kleine boer

2 jun 21:56

Vellenga ik denk dat vele de gevolgen nog niet weten...
hollandagri

2 jun 22:03

Ik vraag me af of de betrokken boeren de kans hebben gekregen om hun bestaand gebruik over beweiden en bemesten dat zonder vergunning toegestaan is te motiveren. dat is info die de provincies en lnv niet volledig hebben over de betreffende bedrijven. wellicht was die uitkomst dan iets genuanceerder.
hollandagri

2 jun 22:05

Heeft er iemand aan de gevolgen voor de akkerbouwbedrijven met wisselende percelen gedacht die nog nooit van een NB vergunning te maken hebben gehad als ze geen dieren hadden.
melkveehouder .

2 jun 22:42

@hollandagri. Of je wel of geen dieren hebt maakt niet uit. Het gaat om de effecten van ‘bemesten’ c.q. het land van voedingsstoffen voorzien waardoor effecten op nabij gelegen natuurgebieden ZOUDEN KUNNEN plaatsvinden. Of dat met organische mest, compost, rioolslib of kunstmest gebeurt, daar maakt de uitspraak van de RvS geen verschil tussen.

De hete aardappel ligt nu op ieders en niet langer alleen van de veehouder.
kleine boer

3 jun 08:30

@Melkveehouder hoort daar auto en vliegverkeer ook bij? Wat er zou kunnen plaats vinden aan de uitstoot hiervan... dus een vergunning voor de auto enz enz zou wel leuk zijn 😜
ghsmale

3 jun 09:52

Wie de schuld moet krijgen??
De boer natuurlijk zoals altijd, indirect hebben ze dit
groepje onrust stokers gevoed met het voedsel dat de boer elke dag produceert.
Het wordt het zoveelste werk verschaffing project kun je een vergunning aanvragen en moet je aantonen dat een paar beestjes geen schade aanbrengen
aan een aanliggende neptuurgebied.
Dat wordt voor de burger autorijden op de oneven dagen en schiphol kan heel wat vluchten annuleren
, De bureautjes die dit moeten gaan onderzoeken worden er alleen wijzer van voor de rest niemand.
agratax.1

3 jun 17:41

Als PAS volgens Europese wetgeving niet mogelijk was, waarom dan toch ingevoerd zonder commentaar van de Raad van State, de Tweede en Eerste Kamer of onze Standsorganisaties? Wie heeft de boeren deze worst voorgehouden en waarom??
Mbmb

3 jun 21:54

Ik erger me aan de reactie van Bennie. Als je snapt hoe de regelgeving is opgebouwd en duizenden bedrijven met terugwerkende kracht illegaal werden door de combi van de natura2000 gebieden en de Nb wet, dan ligt dat echt aan de absurde wetgeving en niet aan de belangenorganisaties. De effecten van de natura2000 gebieden reiken ver, heel ver. Omdat te kunnen repareren is de pas en het meldingensysteem bedacht. Er moest wel wat gebeuren anders waren talloze boeren met terugwerkende kracht illegaal. Dat is de belangenorganisaties niet te verwijten maar wel de wetgever. Wed dat Bennie niet bij een natura 2000 gebied boert.
Maas1

3 jun 23:10

Het trieste is dat wij allemaal met milieuclubs in dit land hebben te maken die groten delen van de economie, wonen wegen bedrijventerreinen en de boeren tot stilstand brengen.
Heb geen enkel begrip hier voor,dit gaat niet meer over natuur!
Het is ernstig!
melkveehouder .

3 jun 23:10

@Mbmb. Willem Bruil schreef al op 17 augustus 2018 dat ‘iedere fatsoenlijke jurist dit al lang had zien aankomen’. Moeten we voorzichtig concluderen dat er bij belangenbehartiger LTO niet de juiste (vak)mensen rondlopen?

Overigens ben ik het met Willem Bruil absoluut niet eens dat we nu als positief punt mogen concluderen dat de Raad van State deugt ‘omdat ze het belang niet boven het recht stelt’. Deze redenering is te kort door de bocht. Immers, we weten niet welk belang de RvS van hogere orde acht. Ook Willem Bruil niet. Ook hij kan slechts gissen. Zelf denk ik dat in casu het recht heeft gezorgd voor de (gewenste) onderbouwing c.q. de juridische motivering van het (linkse) politieke belang in deze uitspraak van de Raad van State.

Thom de Graaf van D66 heeft als voorzitter van de Raad van State in juni 2018 het stokje overgenomen van Piet Hein Donner van het CDA. Formeel moet er voor deze topfunctie een vacature geplaatst worden, maar in de praktijk wordt de benoeming politiek afgehandeld c.q. bepaald de coalitie dat.

Juist daarom twijfel ik sterk aan de opvatting dat bij de Raad van State het recht altijd boven het belang staat zoals dat wel zou moeten zijn. Ik zal met deze openlijke opvatting op dit forum wel vloeken in de (rechterlijke) kerk, maar ja, dat is dan maar zo.

Ter voorkoming van misverstanden merk ik wel nog op dat deze uitspraak een gruwel is voor de landbouw, maar juridisch gezien deugdelijk.
Maas1

4 jun 00:34

Maar ja melkveehouder het gevoel zegt;
Ja ( natuurlijk ) het nieuwe millennium (€) nog ff en we betalen allemaal in Natura. 🤡
4 jun 11:01

melkveehouder, wees gerust, hier komt wel een oplossing voor. Ik durf de stelling aan, dat als de overheid niet net de aanleg van wegen en industrieterreinen in de knoop zat, er al helemaal geen PAS geweest was. Het enigste wat wij nu in de gaten moeten houden is dat de milieuorganisaties niet selectief gaan zitten shoppen tussen de regels. Dat wat voor ons geldt, dat ook voor industrieterreinen geldt. Via-via hoorde ik dat Rijkswaterstaat er een half jaar geleden al een oplossing voor had: Dan kopen we toch gewoon 3 boerderijen op en kunnen we de weg aanleggen. Dat heet dus extern salderen en als dat voor hun mag, dan ook voor ons. Alleen ik kan dat vanaf hier achter mijn kruiwagen niet in de gaten houden en hoop dat de ZLTO daar mensen voor heeft die dat wel kunnen.
melkveehouder .

4 jun 22:28

@11.01. Ik ben er niet gerust op en vrees dat selectiviteit en rechtsongelijkheid vanaf nu de boventoon gaan voeren.
Maas1

9 jun 23:12

https://debatdirect.tweedekamer.nl/2019-06-04/overig/aletta-jacobszaal/juridische-betekenis-van-de-uitspraak-van-de-raad-van-state-inzake-het-programma-aanpak-stikstof-17-00/onderwerp?debate_title=Juridische%20betekenis%20van%20de%20uitspraak%20van%20de%20Raad%20van%20State%20inzake%20het%20Programma%20Aanpak%20Stikstof&debate_slug=juridische-betekenis-van-de-uitspraak-van-de-raad-van-state-inzake-het-programma-aanpak-stikstof-17-00&debate_starts_at=2019-06-04T16%3A59%3A14%2B0200&debate_id=0f9a5ae0-6173-4808-9826-a2f305a3ff19