Vrijloopkraamhok verhoogt kostprijs big met 2 tot 5%

De kosten voor de bouw van vrijloopkraamhokken worden door Wageningen Economic Research (WER) geschat op € 5.600 tot € 6.400 per vrijloopkraamhok. Dat is circa € 2.000 hoger dan een traditioneel kraamhok. De meerkosten worden bepaald door het grotere hokoppervlak, toepassing van een kraamkooi voor enkele dagen fixatie en extra materialen.

Bouwkosten, arbeidskosten, energiekosten, waterkosten en mestafzetkosten

Omgerekend per zeug vraagt een vrijloopkraamhok een investering van € 500. Naast de bouwkosten kent het vrijloopkraamhok volgens WER extra arbeidskosten, hogere energie en waterkosten en de mestafzetkosten kunnen stijgen door hoger waterverbruik bij het reinigen van de grotere afdelingen. Alle meerkosten bij elkaar opgeteld resulteren in een kostprijsstijging van € 1 tot € 3 per afgeleverde big, ofwel een kostprijsstijging van 2 tot 5%.

Verbouw bestaande stal onrendabel

Verbouw van bestaande stallen is volgens de onderzoekers vrijwel onmogelijk omdat vrijloopkraamhokken de helft groter zijn dan traditionele kraamhokken. Dat zou een krimp in het aantal kraamhokken en dus van de zeugenstapel betekenen van circa 10%. Omdat bestaande stalinrichting voor afschrijving verwijderd wordt is er sprake van kapitaalvernietiging en kunnen de kosten afhankelijk van de leeftijd van de stal oplopen tot minimaal € 3.000 per zeugenplaats. Verbouwing is dus economisch onrealistisch omdat er veel concessies moeten worden gedaan. Bijbouwen van het aantal kraamplaatsen om de grotere ruimte per kraamhok te dekken is een meer praktische oplossing.

Bouwblok kan hindernis zijn

Een deel van de bedrijven kan op basis van vergunningen en ruimte op het bouwblok de stallen niet uit kunnen breiden voor vrijloopkraamhokken. Ook de financiering kan een probleem zijn. Op dit soort bedrijven is krimp onvermijdelijk. Een krimp van bijvoorbeeld 20% van de zeugenstapel leidt in combinatie met de investering in vrijloopkraamhokken tot een kostprijs van € 2,50 tot € 4 per big, dus 6 tot 13%. Bij krimp van de zeugenstapel kan een bedrijf er voor kiezen een deel van de zeugenrechten te verkopen.

Ruime overgangstermijn nodig

Dat vrijloopkraamhokken opgenomen worden in Beter Leven 1 ster of wetgeving is een kwestie van tijd. In Duitsland is de verplichting al ingesteld met een overgangstermijn tot 2035, ook in Scandinavië geldt een verplichting. De verwachting in de sector is dan ook dat vrijloopkraamhokken de norm gaan worden in concepten. In marktconcepten zal de overgang geleidelijk en meer op vrijwillige basis gebeuren en op een manier waarop meerkosten uit de markt vergoed worden. Deze overgang zal meer tijd kosten dan wanneer er wetgeving komt.

Afwachten eisen hokoppervlak

Zeugenhouders staan volgens het WER niet negatief tegenover vrijloopkraamhokken maar de meesten wachten af wat de eisen aan hokoppervlak worden. In Duitsland geldt een minimumeis van 6,5m² en ook de Dierenbescherming hanteert nu voor Beter Leven 2 sterren 6,5m². In concepten wordt volgens WER gerekend met hokafmetingen variërend tussen 5,5 en 8m².

Momenteel worden er ruim 17.000 zeugen in vrijloopkraamhokken gehuisvest, wat neer komt op 1,5% van de zeugenstapel. Op basis van het totaal aantal kraamzeugen van 155.000 en een levensduur van 20 jaar voor een stal gaat WER er van uit dat jaarlijks 5% van de stallen vervangen wordt, wat neer komt op 64% van de kraamstallen.