Koning: alles doen voor draagvlak voor stikstofbeleid

“Het doel is natuurherstel, een vitaal platteland en een goede toekomst voor de Nederlandse boeren”, aldus de koning, die benadrukte dat halvering van de stikstofuitstoot onontkoombaar is, mede door de gerechtelijke uitspraken die er liggen. Willem-Alexander zei dat niet alleen in de landbouw maatregelen genomen moeten worden, maar dat ook de industrie en de mobiliteitssector de stikstofuitstoot moeten verlagen.

Veel aandacht voor de landbouw

In de troontrede was veel aandacht voor de landbouw. De koning sprak zijn begrip uit voor emoties van boeren die vrezen voor de toekomst van hun familiebedrijf. Hij ziet toekomst in kringlooplandbouw. “De omslag naar kringlooplandbouw vraagt veel, maar biedt boeren perspectief op een goede toekomst en een fatsoenlijk inkomen.” De koning somde daarbij een aantal opties op: soms zal een andere bedrijfsvoering uitkomst bieden, soms nieuwe technologie, soms bedrijfsverplaatsing, en soms zal uitkoop de beste optie zijn.

Geen extra ruimte voor gebiedsplannen

Hoewel de koning benadrukt dat het belangrijk is om komend jaar voldoende tijd te nemen voor de uitwerking van gebiedsplannen, biedt het kabinet daarop geen extra ruimte. De datum dat de gebiedsplannen af moeten zijn, blijft 1 juli 2023. Opmerkelijk is dat de koning nadrukkelijk ook de verantwoordelijkheid van andere ketenpartijen noemde in de troonrede. Hij roept banken, veevoerfabrikanten, supermarkten en consumenten op hun verantwoordelijkheid te nemen bij de transitie van de landbouw.

Actievoerende boeren

Tijdens de rijtoer van de koning werd luid actie gevoerd door boeren en andere ontevreden en bezorgde burgers. Er klonk veel gefluit en boegeroep en er waren veel omgekeerde vlaggen als teken van onvrede. De koning benoemde de onrust en onvrede in het land ook in de troonrede. “Het kabinet realiseert zich dat Nederlanders kritisch zijn op de werking van het politiek-bestuurlijke bestel”, tegelijkertijd noemt hij het “zorgwekkend dat mensen in een volwassen democratie als de onze het vertrouwen verliezen in het oplossend vermogen van politiek en bestuur.”

Bij de protesten zijn 5 mensen opgepakt. Ze hebben zich volgens de politie schuldig gemaakt aan belediging, ze luisterden niet naar het bevel van een agent of ze weigerden zich te identificeren.

Bovendien zijn 6 trekkers in beslag genomen. De eigenaren kunnen die in de loop van dinsdag ophalen, maar moeten dan wel direct vertrekken uit Den Haag. 5 bestuurders hadden zich niet gehouden aan het noodbevel om niet naar het centrum van Den Haag te rijden. De bestuurder op de zesde tractor reed volgens de politie gevaarlijk en krijgt daarom een proces-verbaal.

Economische, sociale en ecologische grenzen

Toch zijn die veranderingen volgens het kabinet noodzakelijk, omdat de huidige manier van leven op economische, sociale en ecologische grenzen stuit. “Dat vergt een andere economie en arbeidsmarkt. Een andere omgang met ruimte en natuur. Andere manieren van wonen, werken, ondernemen en reizen”, aldus de koning.

Energie

Om mensen tegemoet te komen bij de hoge energierekening, komt het kabinet met een prijsplafond voor energie. De belastingverlaging op brandstof en de energietoeslag blijven ook in 2023 van kracht. Het kabinet zet in op meer schone energie en energiebesparing, zodat Nederland eind dit jaar volledig onafhankelijk is van Russisch gas en olie.

Landbouworganisaties kritisch

LTO Nederland en Agractie reageren kritisch op de troonrede en de kabinetsplannen.  Ze vrezen dat de plannen op deze manier geen oplossing biedt aan de vertrouwenscrisis in de landbouw. “Er heerst veel boosheid en onmacht onder de Nederlandse boeren en tuinders. Klap op klap krijgen ze te verwerken en het wenkend toekomstperspectief weet het kabinet nog altijd niet te geven. Het oplossen van deze vertrouwenscrisis tussen politiek en platteland vergt alle aandacht van het kabinet,” aldus Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Nederland.

Van der Tak wijst erop dat menig boerengezin zich machteloos en radeloos voelt, maar dat nog steeds compleet onduidelijk is wat de economische, sociale en culturele impact van de kabinetsplannen wordt.  LTO hekelt de trage gang van zaken rondom het perspectief dat het kabinet boeren voor Prinsjesdag had beloofd, maar dat nu uitgesteld is na het aftreden van landbouwminister Staghouwer.

‘Verdrietige dag voor boeren’

Agractie spreekt van een verdrietige dag voor de boeren. “Wij kunnen helaas geen positieve punten ontdekken die iets van het wantrouwen en de onzekerheid wegnemen of hoop geven”, reageert de organisatie op de Troonrede. Het lijkt erop dat de voedselproducenten van Nederland als overbodige ballast worden gezien.”