Rabobank: melkproductie Noordwest-Europa kan tot 2035 met 20% dalen

Rabobank waarschuwt voor een daling van de melkproductie in Noordwest-Europa tot wel 20% tegen 2035. Dat veroorzaakt financiële problemen voor zuivelbedrijven en kan consolidatie in de industrie versnellen.

De melkproductie in Noordwest-Europa kan tot 2035 met 20% dalen ten opzichte van 2023. Dit kan zuivelbedrijven in financiële problemen brengen en leiden tot een verdere consolidatie van de melkverwerkingscapaciteit. Dat schrijft Rabobank in een nieuw marktrapport.

De zuivelindustrie in Nederland, België, Duitsland en Denemarken groeide in de afgelopen tien jaar onder meer als gevolg van de afschaffing van de melkquotering, gunstige economische omstandigheden en nieuwe vrijhandelsverdragen. De melkproductie in de EU groeide van 149,5 miljard kilo in 2010 naar 169,5 miljard kilo in 2020. Van deze groei kwam bijna 40% uit Noordwest-Europa. Inclusief Ierland en Polen gaat het zelfs om 70%.

Maar inmiddels daalt de melkproductie structureel door een lange periode van krappe marges, milieuregels, een tekort aan opvolgers en arbeidskrachten en grotere weersextremen. Die daling kan volgens Rabobank sterker uitvallen dan eerder verwacht door scherpere doelen voor de verbetering van waterkwaliteit en de doelstelling voor ammoniakreductie.

Twee scenario’s voor melkproductie Noordwest-Europa

Rabobank werkte twee scenario’s voor Noordwest-Europa uit. In het basisscenario daalt de melkproductie met 7,4 miljard kilo (13%) richting 2035. Daarmee wordt alle productiegroei sinds 2010 tenietgedaan. Het aantal melkkoeien daalt naar schatting met 1,4 miljoen (23%) ten opzichte van 2023.

De grootste daling, 445.000 melkkoeien (30%), vindt plaats in Nederland. In dit scenario verdampt tussen de €2,5 en €2,8 miljard aan zuivelomzet. Vooral de volumes gecondenseerde melk en volle melkpoeder dalen fors, met een grote impact op de export. Opvallend is dat de productie van kaas, gezien de toegevoegde waarde, nog steeds licht toeneemt.

In een tweede extremer scenario is sprake van een daling van de melkproductie in Noordwest-Europa van 11,5 miljard kilo (20%) in 2035. Het aantal melkkoeien daalt hier met 1,9 miljoen (30%) ten opzichte van 2022.

Als Nederland inzet op een ammoniakreductie van 50% in 2030 in plaats van 2035, leidt dit in 2030 al tot een krimp van de melkveestapel met 442.000 dieren (29%). In dit scenario ontstaan aanzienlijke inkomensverliezen en kapitaalbeperkingen. Die raken volgens de bank vooral coöperaties hard. Minder ledenmelk betekent in de regel ook minder ledenkapitaal. De totale zuivelomzet daalt tussen de €4,6 en €5,1 miljard. Ook de zuivelvolumes gaan over de hele linie omlaag, met grote gevolgen voor de export.

Hoogwaardige producten volgens bank de toekomst

Volgens Rabobank-zuivelanalist Richard Scheper, doen zuivelbedrijven er in beide scenario’s goed aan zich te richten op producten zoals hoogwaardige eiwitingrediënten, kaas en merkproducten. Financiële uitdagingen voor zuivelbedrijven kunnen leiden tot een verdere consolidatie in melkverwerkingscapaciteit.

Rabobank pleit voor duidelijk en consistent beleid. Dit om een soepele overgang naar duurzamere landbouwpraktijken mogelijk te maken en om de gevolgen van de lagere melkproductie te beperken.