Puntjes op de i voor aanpak van PRRS

Het is inmiddels algemeen bekend dat PRRS-virus infecties significante schade veroorzaken. Biosecuritymaatregelen en vaccinatie worden wereldwijd ingezet om de problemen te verminderen.

Wat weten we nu van het virus en hoe kunnen we het effect van controlemaatregelen optimaliseren? Je leest het hier.

PRRS-virus; wat weten we nu?

Het PRRS-virus veroorzaakt schade in alle leeftijdsgroepen, waarbij vruchtbaarheidsproblemen bij zeugen en luchtwegklachten bij biggen en vleesvarkens de belangrijkste klinische verschijnselen zijn. Het virus verspreidt zich via allerlei materialen, zoals levende varkens, sperma, drijfmest, voertuigen, mensen, insecten, naalden, via de wind, etc. Het virus is erg veranderlijk, waardoor er steeds nieuwe varianten ontstaan. De mate en duur van bescherming die ontstaat na vaccinatie, of na een eerdere veldinfectie, varieert.

PRRS-controle; wat kunnen we verwachten van biosecurity en vaccinatie?

Met biosecuritymaatregelen wordt introductie van het virus op een bedrijf, of verspreiding van het virus binnen een bedrijf voorkomen. Door de verscheidenheid aan materialen en dragers die het PRRS-virus kan gebruiken om varkens te besmetten, is het ontwerpen én het strikt opvolgen van een biosecurity-protocol dat PRRS buiten het bedrijf houdt geen gemakkelijke opgave.

Toch is dit zeker mogelijk, denk maar aan de SPF-varkensbedrijven en KI-stations die erin slagen PRRS-virus vrij te blijven. Een ander mooi voorbeeld komt uit de VS, waar het aantal gerapporteerde PRRS-virus uitbraken tijdens de PED-virusepidemie, vanwege het verhoogde biosecurityniveau, duidelijk lager lag.

Op conventionele varkensbedrijven in regio’s waar het PRRS-virus endemisch voorkomt, wordt er geregeld besloten om te leven met het PRRS-virus en te proberen de economische schade te beperken of zelfs te voorkomen. Vaccinatie speelt op dergelijke bedrijven vaak een belangrijke rol en is essentieel om de schade veroorzaakt door een PRRS-infectie te beperken. Vaccinatie zorgt er namelijk voor dat het immuunsysteem van het varken voorbereid is en sneller kan reageren bij infectie met een veldstam.

Hoewel gevaccineerde varkens nog steeds klinische symptomen kunnen ontwikkelen, zijn deze minder ernstig dan bij niet-gevaccineerde dieren. De schade van een PRRS-infectie wordt daardoor duidelijk minder. Bovendien zorgt vaccinatie ervoor dat bedrijven, ten opzichte van bedrijven die niet vaccineren tegen PRRS, weer sneller hun reguliere productieresultaten kunnen behalen na een PRRS-virus uitbraak.

Vaccins tegen PRRS worden wereldwijd ingezet, waarbij het grootste gedeelte van de vaccins behoren tot de zogenoemde “levende vaccins”. Deze vaccins bootsen een natuurlijke PRRS-infectie na, en moeten zich dus vermenigvuldigen om een goede bescherming op te wekken. De vaccins zijn echter zodanig aangepast dat ze geen ziekteverschijnselen veroorzaken.

Kunnen we het gebruik van vaccins optimaliseren?

Ja, dat kan. Om te zorgen dat PRRS-vaccins optimaal kunnen werken, is het noodzakelijk dat de dieren een goed functionerend immuunsysteem te hebben – denk bijvoorbeeld aan de leeftijd van de big – en er moet rekening gehouden worden met eventuele maternale interferentie en met de timing van het optreden van de veldinfecties.

Een mooi voorbeeld komt uit proeven waarin jonge biggen op verschillende leeftijden (2, 4 en 6 weken oud) gevaccineerd werden. De biggen werden daarna besmet (challenge) met een verwante PRRS-veldstam (>95% homologie). Een van de parameters die onderzocht werd, was de hoeveelheid challenge-virus in het bloed, dit als maat voor de ernst van de infectie.

De biggen die op de jongste leeftijd (2 weken) werden gevaccineerd, bleken het hoogste niveau aan challenge-virus in het bloed te hebben, en dus de meest ernstige infectie. De biggen die op de oudste leeftijd (6 weken) gevaccineerd werden, hadden het laagste niveau. De conclusie van deze studies is dus duidelijk: oudere biggen reageren beter op vaccinatie dan jonge biggen (referentie: personal communication Alex Eggen).

Naaldloze intradermale vaccinatie

Niet alleen het vaccinatiemoment, maar ook de manier waarop tegen PRRS gevaccineerd wordt kan geoptimaliseerd worden. Zo biedt naaldloze intradermale vaccinatie verschillende voordelen ten opzichte van intramusculaire vaccinatie met de naald op het gebied van dierenwelzijn, biosecurity en werkgemak.

Specifiek voor PRRS is het biosecurity-voordeel van naaldloze intradermale vaccinatie natuurlijk erg belangrijk. Vaccinatie met een naald kan namelijk een risico zijn voor het overdragen van verschillende virussen, waaronder PRRS. Het PRRS-virus is zo besmettelijk dat contact met enkele virusdeeltjes via een druppeltje bloed al genoeg is om andere dieren te besmetten.

In een recente proef met biggen in Thailand is aangetoond dat er met naaldloze intradermale vaccinatie met de Hipradermic geen PRRS-virus werd overgedragen van PRRS-positieve dieren naar PRRS-negatieve dieren. Als er met een naald, intramusculair gevaccineerd werd, werd er wel virus overgedragen van PRRS-positieve naar PRRS-negatieve dieren (Nilubol, D. et al., ESPHM 2022). Naaldloze intradermale vaccinatie tegen PRRS draagt dus bij aan verbetering van de interne biosecurity.

Conclusie

PRRS-virus infecties veroorzaken significante schade. Om deze schade te beperken worden verschillende controlemaatregelen ingezet. Levende PRRS-vaccins worden wereldwijd veel gebruikt. De inzet daarvan vraagt een bedrijfsspecifieke aanpak en kan mogelijk ook op het bedrijf geoptimaliseerd worden.

Belangrijke punten om eens met de dierenarts te bespreken zijn de optimale vaccinatieleeftijd op het bedrijf en de voordelen die naaldloze intradermale vaccinatie kan opleveren. Uiteraard kan HIPRA je daarbij ondersteunen. Het HIPRA PRRS360 preventieprogramma biedt naast het vaccin ook de benodigde diagnostiek en services om PRRS-virus infecties op bedrijven onder controle te krijgen.