Politiek eens over verandering van voedselproductie, maar niet over de wijze waarop

Dat de voedselproductie moet verduurzamen, daar zijn politieke partijen het wel over eens. Maar de wijze waarop, daar verschillen de meningen wel over tijdens het eerste verkiezingsdebat over landbouw en voedsel, georganiseerd door de TAPP-coalitie en de Jonge Klimaatbeweging. Terwijl bij landbouwdebatten in de Tweede Kamer Caroline van der Plas (BBB) zich regelmatig star opstelt, toont BBB-kandidaat Cor Pierik bereidheid tot compromissen.

Hoe de boer zijn boterham gaat verdienen met een meer duurzame productie, is een van de grootste vraagstukken van dit moment. In het concept Landbouwakkoord waren afspraken gemaakt met supermarkten over een betere prijs voor producten die volgens hogere duurzaamheidseisen geproduceerd zijn.

Verduurzaming voedselpakket

Dat Landbouwakkoord redde de eindstreep niet. Maar PvdD, GroenLinks/PvdA, BBB en VVD staan wel achter dit voorstel. “Het is een goede eerste stap en zorgt ervoor dat boeren gaan verduurzamen”, vindt Eva Akerboom van de Partij voor de Dieren. Ze vindt wel dat de afspraken gecombineerd moeten worden met een einde aan het stunten met vlees en de verkoop van producten onder kostprijs.

Als je in de markt gaat sleutelen aan de prijs en de productie-eisen, kan dat niet alleen in Nederland. Dan krijg je oneerlijke concurrentie

Ook Pierik (BoerBurgerBeweging) vindt het een sympathiek idee. “We zijn voor verduurzaming van het voedselpakket. Er moet grote stappen worden gezet om meer gezonde voeding te produceren. Maar we moeten daarbij wel kijken naar praktische uitvoerbaarheid. Nederland heeft een heel exportgerichte landbouw. We exporteren jaarlijks voor € 11 miljard aan vlees en importeren ook voor € 5,5 miljard aan vlees. Als je in de markt gaat sleutelen aan de prijs en de productie-eisen, kan dat niet alleen in Nederland. Dan krijg je oneerlijke concurrentie”, vindt Pierik.

VVD’er Thom van Campen is het ook eens met de voorstellen om duurzaamheidsafspraken te maken met supermarkten. “Kijk naar het Beter Leven-keurmerk, dat is een fantastisch concept”, aldus de liberaal. Hij zou dit graag verder uit rollen, vooral in samenspraak met boeren. “De sector wil wel.” Dat er een uitdaging ligt op de internationale markt, is voor Van Campen ook duidelijk. “Maar dat ontslaat ons niet aan de verantwoordelijkheid om te verduurzamen.”

Duurzaamheidskeurmerken zijn wel sympathiek, maar het zorgt niet voor de benodigde transitie van de landbouw

D66’er Tjeerd de Groot is tegen de voorgestelde afspraken met supermarkten. Voor hem gaat het niet ver genoeg. Hij wil alleen nog ruimte bieden aan twee soorten landbouw: biologische landbouw en kringlooplandbouw. “Duurzaamheidskeurmerken zijn wel sympathiek, maar het zorgt niet voor de benodigde transitie van de landbouw. Daar is een kringlooplandbouw-wet voor nodig”, vindt de politicus. Hij wil door afnemers duurzamer te laten inkopen de landbouw meenemen in het verduurzamingsproces.

Laura Bromet (GroenLinks/PvdA) vindt dat de consument de werkelijke prijs moet betalen, inclusief de kosten als gevolg van de druk op milieu en natuur. Ze pleit daarbij voor de invoering van een hogere milieustandaard voor producten, in plaats van de focus op goedkope productie. Dat kan volgens haar bijvoorbeeld door een heffing op chemische gewasbeschermingsmiddelen.

_{Lees verder onder foto}

Ongeduld voert boventoon

Dat de veestapel kleiner moet worden, lijkt voor de politici ook een gegeven. De doelstellingen worden echter steeds groter. PvdD pleit voor een reductie van de veestapel met 75%. GroenLinks/PvdA wil naar een volledig grondgebonden veehouderij. Ook D66 wil alleen nog biologische- of kringlooplandbouw. Dat zal ook leiden tot een fors kleinere veestapel.

Voor VVD’er Van Campen is krimp van de veestapel ook geen taboe. “De overheid mag best dierrechten uit de markt halen. En als de sector zegt dat een graasdiernorm beter is dan een GVE-norm, dan moeten we dat doen”, aldus de politicus. Hij vindt dat ‘we eindelijk eens moeten beginnen, in plaats van elkaar steeds in de haren te vliegen over jaartallen’.

Investeringen in verduurzaming worden nu vertraagd, omdat boeren niet weten welke landbouw er in 2040 moet zijn

Dat er actie moet komen, vindt ook BBB’er Pierik. Terwijl zijn partijgenoot Caroline van der Plas zich vooral nog verzet tegen het ingezette stikstofbeleid, wil Pierik ook stappen zetten in het verduurzamen. “De urgentie is hoog, we moeten echt nu beginnen”, vindt Pierik. Hij benadrukt dat boeren graag willen verduurzamen en dat er echt boeren zijn die willen stoppen, maar dat het aan duidelijkheid ontbreekt over. “Investeringen in verduurzaming worden nu vertraagd, omdat boeren niet weten welke landbouw er in 2040 moet zijn”, vindt Pierik.

Niet in goede aarde

De oproepen van BBB en VVD vallen niet overal in goede aarde. “Ik sla steil achterover. Juist de partijen die de boel vertragen, roepen nu dat we eens moeten gaan beginnen”, vindt Akerboom. Op de wedervraag van Bromet of de PvdD bereid is om compromissen met hen te sluiten om voortgang te maken als PvdA/GL de grootste zou worden bij de verkiezingen, sluit Akerboom niets uit, maar stelt ze wel stevige voorwaarden: de partij wil geen compromissen sluiten op thema’s waarop volgens haar wetenschappelijk is aangetoond dat er grote stappen moeten worden gezet. Een krimp van de veestapel met 75% is er daar voor de PvdD een van.