Onder dak

Permanent opstallen zet het gezinsbedrijf onder druk.

Het permanent opstallen van koeien zet door, zo lees ik in de krant. Dat is slecht nieuws voor het imago van de sector, maar daar wil ik het niet over hebben. Aan opstallen zit ook nog een andere kant, waar minder aandacht voor is. Er zijn allerlei theorieën over het gezinsbedrijf in de landbouw. Over waarom er vooral gezinsbedrijven zijn en weinig heel grote ondernemingen met vast personeel. Van heel romantische theorieën tot strak economische. Ik geloof zelf vooral in de volgende.
Er zijn twee tegengestelde krachten in de landbouw aan het werk. De ene is die van schaalvoordelen. Die kracht zou tot heel grote bedrijven moeten leiden. De andere kracht is die van onderbenutting van de arbeid. Ja, u hoort het goed, u werkt te weinig, ook al heeft u zelf het gevoel dat u knoeperhard werkt.
U doet allerlei dingen die u niet zo makkelijk overdraagt aan het personeel. De kinderkamer behangen, rondneuzen op internet, antieke tractoren reviseren, gezellig overleggen met de buurman, met de vrouw naar de stad gaan, de kettingzaag slijpen, Boerderij lezen. Allemaal dingen die leuk zijn of leuk en nuttig te gelijk. En allemaal dingen waar u een werknemer liever niet het volle cao-loon voor wilt betalen. Zeker niet om met de vrouw naar de stad te gaan.
Deze klussen gebeuren op momenten dat er minder behoefte is aan het ‘echte’ boerenwerk. Dat echte boerenwerk is niet zo makkelijk vooruit te plannen. Natuur en weer zijn daarin belangrijke spelbrekers. Kijk eens om u heen. In de glastuinbouw en intensieve veehouderij heeft men weer en natuur volledig in de hand, want alles onder dak. Juist in die sectoren zijn de grote bedrijven opgerukt en staat het gezinsbedrijf onder druk. Door koeien binnen te houden schakel je ook weer en natuur wat uit. Dus minder leegloop van arbeid.
Ik voorspel u, ook in de melkveehouderij komt het gezinsbedrijf onder druk. Want hoe minder natuur, hoe meer schaalvergroting. En nooit meer behangen.