Minister Adema wil knokken voor boeren, maar geeft geen antwoorden

Kersverse minister Piet Adema introduceert zichzelf als ‘Wâldpyk, een eenvoudige Fries die gewoon getutoyeerd wil worden, “zeg maar Piet”. Hij wil als mensen onder elkaar van boeren zelf horen
hoe zij hun toekomst zien en wat ze daarvoor nodig hebben.

De zaal is goedgevuld met leden van LTO Noord en NAJK uit de regio, het zijn vooral melkveehouders die boeren op veenweide in de omgeving. De boosheid, frustratie en verdriet is meerdere malen voelbaar in de zaal. De minister luistert aandachtig en knikt begripvol toe als een boer zijn zorgen uit.

‘Zeg maar Piet’

Het onderwerp van de avond is de toekomst van de landbouw en wat de minister zou moeten doen met het rapport dat Remkes een week geleden bekend maakte. De vele vragen over de uitvoering, juridische houdbaarheid en wenselijkheid van de aanbevelingen van Remkes, kan minister Adema niet beantwoorden. “Dat begrijpen jullie ook, daar komen we vrijdag met het kabinet mee.” Ondanks dat vindt minister ‘zeg maar Piet’, Adema het toch nodig en nuttig om met de boeren te spreken. “Omdat ik van jullie willen weten waar jullie heen willen, ik heb jullie nodig om samen naar de toekomst te kijken.”

Een belangrijke voorwaarde die de minister daarbij stelt: vertrouwen, “want als dat er niet is, kan ik er net zo goed nu mee ophouden.” Later zegt hij: “Ik besef heel goed dat ik onder nul begin. Ik zie er als een berg tegenop om dat te herstellen, maar geef me een kans.” Het is bijna een smeekbede.

‘Ik heb de tijd’

Voor de avond stond een uurtje gepland, het worden er meer dan twee. “Ik weet niet hoe jullie planning voor vanavond is, maar ik heb tijd,” stelt de minister. Hij vindt het te belangrijk om de zorgen van de boeren in de zaal aan te horen. Adema begrijpt dat de boeren het gevoel hebben dat ze de afgelopen tijd in de hoek stonden waar de klappen vielen. “Daar wil ik wat aan gaan doen, ik wil de landbouw weer groot maken in Den Haag.”

Over de juridische zekerheid van de bedrijven en de suggestie van een boer in de zaal dat stikstof een ‘papieren probleem is’ moet Adema even nadenken, maar antwoordt dan: “In de politiek worden keuzes gemaakt, maar soms zijn dat niet altijd juridisch gezien de slimme keuzes. Politici leggen nog wel eens juridische adviezen naast zich neer. Laten we beginnen met dat niet meer doen.”

‘Ik ga voor jullie knokken’

Zo goed en zo kwaad als het kan laat Adema merken dat hij echt alles uit de kast wil halen om de aanwezigen positiever te stemmen over hun bedrijfstoekomst. “Ik ga voor jullie knokken, in Den Haag en in Brussel.” Verschillende boeren geven richting het eind van de avond dat ze de minister zeker een kans willen geven, maar het licht aan het einde van de tunnel nog niet zien. Een boerin zegt halverwege de avond met zichtbare emotie dat ze ‘het niet meer ziet zitten’: “Het kost me zoveel moeite. Ik heb geen zin meer om me in te zetten voor een maatschappij die alleen maar kritiek heeft.” De zaal applaudiseert. Later op de avond richt Adema zich in antwoord op een andere vraag weer op de boerin: “Ik wil ervoor zorgen dat jij er weer zin in krijgt.” Zachtjes zegt ze: “Daar moet nog heel wat voor gebeuren.”

Als de gespreksleider de zaal vraagt naar waar de minister voor moet zorgen om te werken aan dat vertrouwen passeert een breed scala de revue: juridische zekerheid van vergunningen en stalsystemen, kennis van zaken bij ambtenaren op het ministerie, transparantie over berekeningen onder beleid, dat ook niet-landbouwsectoren bij moeten dragen aan de stikstofreductie en dat de focus van het beleid niet op reductie van de veestapel zou moeten liggen. Over dat laatste doet Adema een bijzondere oproep: “Laat je niet opnaaien door alles wat ze in de politiek zeggen.”

Lees ook: Minister op missie