Inkomen

Volgens de schattingen van het LEI van vorige week zijn de inkomens in de landbouw in 2010 gemiddeld genomen aanzienlijk gestegen. Die stijging moet je wel in het juiste perspectief zien.

In 2007 bedroeg het bedrijfsinkomen, omgerekend per gezinsarbeidskracht, gemiddeld € 36.000 en in 2008 € 25.000. Het jaar daarop trad een scherpe daling op tot € 11.000 en in 2010 een stijging tot naar schatting € 30.000. Het gaat dus om een herstel vanaf een niveau, waarbij de continuïteit van veel bedrijven in gevaar kwam.

In 2009 gingen de opbrengstprijzen met 8 à 9 procent omlaag en de prijzen van productiemiddelen met 6 procent. De prijsverhouding verslechterde toen dus met 2 à 3 punten. In 2010 verbeterde deze verhouding met 5 à 6 punten. Zowel de neergang van vorig jaar, als het herstel van dit jaar was vooral een kwestie van prijsontwikkelingen. Het is daarom niet juist om de slechte gang van zaken in 2009 toe te schrijven aan externe factoren en de gunstige ontwikkeling in 2010 aan de veerkracht van de sector.

Ik verwacht niet dat de inkomenschommelingen kleiner zullen worden, want de ’inkomensmarge’ is erg smal geworden. Dat heeft voor een deel te maken met structurele ontwikkelingen, zoals bedrijfsvergroting en specialisatie. In de afgelopen zes jaar kwam het gemiddelde inkomen van alle land- en tuinbouwbedrijven overeen met ongeveer 11 procent van de opbrengsten. Als de toeslagen buiten beschouwing blijven, was deze ’inkomensmarge’ slechts 7 procent. Dus de prijzen hoeven maar een paar procent omhoog of omlaag te gaan en de inkomens stijgen sterk of storten ineen.

De afbraak van het EU-markt- en prijsbeleid versterkt deze schommelingen, doordat fluctuaties van de wereldmarktprijzen steeds meer doorwerken in de prijzen binnen de EU. Dit wordt slechts voor een deel opgevangen door de toeslagen. Zo’n klimaat van instabiliteit en onzekerheid is niet bevorderlijk voor investeringen en innovatie. Met het oog op de hem bepleite vernieuwing, zou staatssecretaris Bleker er daarom goed aan doen wat meer aandacht te schenken aan de stabiliteit van prijzen en inkomens.