‘Herstellen van de ramp die fosfaatreductie heet’

Een bioloog sprak over wat bedrijven kunnen leren van de natuur. Die herstelt namelijk van een grote ramp, maar geldt dat ook voor de agrarische sector?

Tijdens een managementopleiding kreeg ik een lezing van een bioloog die ook bedrijfskundige is. Of een bedrijfskundige die alles als een bioloog benadert. Het was een beetje van beide. Hoe dan ook, het was ontzettend interessant om deze man te horen praten. Het was ook een bioloog zoals we ze wel kennen, met als hobby bomen, vogels en de wereld rondreizen naar bijzondere natuurgebieden. De ondertitel van zijn lezing was dan ook: ‘wat kunnen wij van de natuur leren?’

De mens kan geen natuur maken

Dit prikkelt natuurlijk. Hij sprak niet over de maakbaarheid van de natuur maar de ‘ontstaanbaarheid’ ervan. Als mensen zijn we volgens hem wel in staat om natuur te laten ontstaan, maar niet om te maken. We kunnen het wel kapotmaken, maar nooit lang naar onze hand zetten. Uiteindelijk zal de natuur, ook na bijvoorbeeld een verwoestende brand, weer verschijnen. Eerst de pioniersgewassen, daarna de rest. Zo is het altijd gegaan, en zo zal het ook altijd zijn.

Fosfaatreductie als ramp voor de agrarische sector

Deze bioloog was uitgenodigd om te spreken over talentmanagement en organisaties, maar mijn gedachten gingen gelijk uit naar de agrarische sector. Ook daar werkt het volgens mij zo. Er is een behoorlijke ramp gaande, zoals de fosfaatreductiemaatregelen en de onzekerheid die er omheen heerst. Er zijn bedrijven die dat niet zullen overleven, of die er heel creatief mee omgaan, of die gewoon door kunnen gaan.

Hoe groter het bedrijf, hoe groter de klap

In dit nieuwe landschap zijn er maar een paar die echt zullen innoveren, de pioniersgewassen. Dat zijn niet per se de grootsten, want hoe groter het bedrijf, hoe groter de klap die het fosfaatrechtenstelsel het bedrijf kan toebrengen. De pioniersgewassen die het redden, zijn in dit geval bedrijven die zich het best aan de veranderende omstandigheden kunnen aanpassen.

Hoe kan de zuivelsector deze ramp overleven?

Heel mooi theoretisch en ongetwijfeld ook een waar gegeven. Maar hoe verder? Hoe gaan wij dit op onze eigen bedrijven realiseren? Hoe kan de sector op een efficiënte wijze deze ramp overleven? Krimpen? Uitbreiden? Zelf zuivel verwerken en vermarkten? Onze daken verhuren voor zonne-energie en zo veel mogelijk buren uit blijven nodigen?

Ons erf was klaar voor de toekomst

Voor onze situatie ben ik er nog lang niet uit. Intussen gaan we wel door met nadenken en ondertussen ook doen. Ons erf is up-to-date, het is netjes, het is mooi en het wás klaar voor de toekomst, voor de komende twintig jaar. Maar die omgeving, hè? Die verandert sneller dan onze bedachte twintig jaar. Dus: op naar een flexibele gedachtengang, tijd om in actie te komen en te veranderen.
In mijn achterhoofd gonst die heel mooie zin van die slimme bioloog: wat niet verandert, raakt uit evenwicht. Ik ga klein beginnen om een fris hoofd te krijgen: we gaan de woonkamer aanpakken en praten met mensen die anders denken. Ik hou u op de hoogte van onze expeditie.