Gooi niet meteen alles weg

Nieuwe technieken zijn pas een verbetering als aloude inzichten niet direct worden afgedankt.

Professor Stapel van de Tilburgse universiteit is de laan uitgestuurd omdat hij onderzoeks-gegevens zelf verzon. Zijn onderzoek bewees dat vleeseters egoïstisch en hufterig zijn. Weer een geleerde die om zijn ego op te poetsen een nieuw wiel wil uitvinden. Onder het motto ‘oud nieuws is geen nieuws’ draait de onder-zoekswereld door, al dan niet gedreven door de commercie die erachter zit.

Kunst van vooraf plannen

Op nieuwe onderzoeken en technieken is niks tegen. Verbetering is altijd gewenst. Het nadeel is echter dat nieuwe onderzoeken vaak als eerste de bestaande, oudere kennis onderuithalen als zijnde ouderwets, niet meer bij de tijd en hoog tijd om te herzien. Maar is dat altijd zo? Computers, internet en mobiele telefonie zijn gemakkelijk. Maar er onstaan onderhand hele volksstammen die niet meer face to face kunnen communiceren. De kunst van vooraf plannen verdwijnt en de tomtom vertelt ons of Maastricht in het Noorden of Zuiden ligt.

Blik op beeldscherm

Binnen de landbouw is het niet anders. Waar de voervoorlichter in het verleden begon bij koeien, mest en voer, moet je nu uitkijken of het advies begint aan de koffie met een laptop. Waar een boer vroeger elke dag twee keer een kwartier in de luie stoel op de voergang naar tochtige koeien moest kijken, is een simpele blik op het beeldscherm van het tochtdetectiesysteem inmiddels genoeg.

Opkomst melkcontrole

Nieuwe, verbeterde technieken zijn pas dan een verbetering als aloude inzichten en kennis niet worden weggegooid. Niet anders is het met koeien. In een grijs verleden kenden we alleen maar het uiterlijk van een koe, het exterieur. Bij de opkomst van de melkcontrole kwamen er productiecijfers bij. Omdat die nog niet alles zeggen over koeien op het ene of het andere bedrijf en over hun ‘genetische bagage’ kwamen er fokwaardeschattingen. Indexen. Betrouwbare hulpmiddelen náást het aloude kijken naar koeien.

Commerciële drijfveer

Technieken blijven verder doorontwikkelen. De fokwaarden als voorspellers kennen nu met genomische indexen hun eigen voorspellers. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat naast het doel van fokkerijverbetering de commerciële drijfveer zeker zo groot is. Vroeger was elke veehouder, al dan niet met hulp van keuring of inspecteur, in staat aan zijn eigen koeien te zien wat goed of slecht was. Nu ontstaat steeds meer het beeld dat een boer hier zelf niets meer van zeggen kan. Het uiterlijk van de koe en haar kwaliteiten tellen niet meer mee. Wat telt is de DNA-informatie. Die is van buitenaf niet te zien, met als voordeel dat het de onderzoekende universiteiten en laboratoria spekt. Daarnaast zijn de huidige foktechnici ermee in staat de fokkerij van de roosters af het kantoor in te trekken. Wat telt is de GNVI, danwel GTPI. De stropdas kan die, zonder kennis en verstand van echte koeien, simpel aflezen. Cijfers spreken voor zich, 2.400 GTPI is beter dan 2.200 GTPI.

Proefstier snel uitverkocht

Ki-blokken trekken, net als vele andere partijen in de agri-kolom, de controle naar zich toe. Als eerste praten ze elke boer aan dat hij te druk is, waarna ze de simpele oplossing direct aanbieden. Helaas blijkt niet al het nieuwe achteraf zo sterk en betrouwbaar als ooit beloofd. Dat geldt ook voor de nieuwste en hoogste topkoeien en -stieren. Delta G-Force, alom gepropageerd door CRV, was als proefstier zelfs al binnen 12 uur uitverkocht! En inderdaad, de stier belooft een wereldwonder te zijn, nagenoeg 300 GNVI, nog een stuk hoger dan de huidige topper O Man.

Oude kennis en verstand

Maar wat gebeurt er als deze topper niet blijkt te zijn wat hij belooft, en als de techniek niet zo betrouwbaar is als beloofd? Oude kennis en verstand van koeien is dan weg. Daar is niet meer op terug te vallen, omdat men het simpelweg verleerd is. De universiteit zal concluderen dat vervolgonderzoek noodzakelijk is, de ki ziet zijn huidige foktechnici rap vertrekken naar de statistische varkens- of kippenfokkerij. En de boer? Die melkt elke dag zijn G-Force-dochters en wordt daar, al eet hij wellicht geen vlees, vast en zeker hufterig van!
Tochtigheid is ook op het beeldscherm af te lezen, maar dat is geen reden het oude kijken af te schaffen.