Extreem winterweer in aantocht, net als in 1979

Extreem winterweer in 1979. Melkrijders konden de boerderijen niet meer bereiken, boeren konden soms hun melk naar een centraal ophaalpunt brengen zoals op deze foto is te zien. – Foto’s: Misset

Er komt een portie kou aan zoals we die heel lang niet meegemaakt hebben. Met temperaturen van min 10 en lager, een dik pak sneeuw en een harde oostenwind. De komende week gaat het er ‘Siberisch’ aan toe. In 2012 ging het ook zo. Het begon plots heel hard te vriezen. Voor het eerst sinds 15 jaar registreerde De Bilt een koudegolf, een periode waarin het minimaal 5 aaneengesloten dagen, zowel overdag als ’s nachts, vriest en waarbij het minstens drie dagen kouder dan min 10 moet zijn. Dat lukte dus. De laagste temperatuur werd toen gemeten in Lelystad, op 4 februari werd het daar maar liefst -22,9 graden Celsius.

Lokale extremen

Zo koud lijkt het nu niet te worden, maar meteorologen sluiten lokale extremen niet uit. Dat geldt ook voor de hoeveelheid sneeuw die gaat vallen. In een strook over het midden van het land wordt zo’n 15 tot 20 centimeter verwacht, maar ook hier is het mogelijk dat het plaatselijk veel meer zal zijn. In combinatie met de harde oostenwind kan dat hoge sneeuwduinen opleveren. Ook dat is niet voor het eerst. Op 17 december 2010 zorgde een sneeuwstorm voor enorme chaos. Verkeer kwam vast te staan, treinen reden niet meer en mensen konden niet van hun werk naar huis.

Boeren hadden de grootste moeite hun koeien te voeren, kuilvoer was bedolven onder een dik pak sneeuw, bovendien was het deels bevroren. Loonbedrijven knoopten kettingen om de banden van hun voerwagens om hun klanten te kunnen bereiken. RMO-wagens moesten soms opgeven, vrachtwagens met mengvoer waren uren langer onderweg. Nieuwe sneeuwbuien eind december 2010 vulden het pak sneeuw aan tot her en der wel 40 centimeter. De dooi vlak voor kerst was niet heftig genoeg om alles weg te doen smelten. Toen rond 10 januari een flinke sneeuwjacht de kop opstak, was de winter helemaal compleet. Het leek 1979 wel, zo klonk het. En ook de komende dagen worden al vergeleken met deze hevige winter. De impact zal er echter anders uitzien.

_{Lees verder onder de film.}

Melk noodgedwongen weg laten lopen

In 1979 raakten sommige delen van het land, met name in het Noorden, volledig afgesloten van de rest van de wereld. Supermarkten raakten door hun voorraden heen, wat er nog wel was, werd ineens flink duurder. Veel boeren molken toen nog in bussen. Die werden niet meer op de erven opgehaald. Her en der werden verzamelpunten georganiseerd. Op een centrale plek die min of meer goed bereikbaar was, stond een kar klaar waar boeren zelf hun bussen op moesten zetten. Als ze de kar tenminste konden bereiken. Er werd heel wat afgeknutseld, van oude planken en zeilen maakte men sleden waar 4 tot 6 bussen op konden staan. Met een paar man trok men zo’n gevaarte door de wei naar het verzamelpunt. Het lukte echter niet iedereen. Menig boer liet de melk noodgedwongen weglopen. Anderen bezorgden te voet gratis kleine hoeveelheden bij mensen in het dorp die immers ook geen kant op konden.

_{Lees verder onder de foto.}

Terwijl met name het noorden van het land kampte met grote problemen, was er elders ook plezier en ijspret.

Inzet leger

Internet, e-mail, whatsapp, het was er allemaal nog niet in 1979. In het noorden van het land hielden dorpen contact met elkaar via Radio Noord. Boeren lieten daar weten dat ze zonder veevoer zaten, dat het dak van een stal onder de lading sneeuw was bezweken, dat ze de melk niet kwijt konden, dat ze met emmers heet water sjouwden om de melkleidingen te ontdooien, dat waterleidingen bevroren waren of geknapt en dat de stroom was uitgevallen, omdat sneeuwschuivers onder de dikke laag sneeuw niet zagen dat er een stroomkastje langs de weg stond.

Uiteindelijk kwam het leger helpen om doorgaande wegen begaanbaar te krijgen. Eind februari begon het te dooien. Mensen hadden toen maanden echt winterweer achter de kiezen. De verwachting is dat het dit jaar sneller voorbij zal zijn en dat het daarna 20 jaar duurt voor het weer zo extreem wordt.