Enquête: met hoger budget meer deelname agrarisch natuurbeheer

De Nederlandse overheid zou het aantal deelnemers aan agrarisch natuurbeheer kunnen vergroten door meer flexibiliteit in de beheerspakketten. Dit kan door meer en beter advies aan boeren te geven, meer terugkoppeling van de resultaten en het vergroten van de beschikbare budgetten voor het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Dat zijn de hoofdconclusies uit de enquête van het Partridge-project.

Partridge is patrijs in het Engels. Het is een EU Interreg-project dat liep van 2016 tot 2023, met twaalf Europese partners in zes deelnemende landen (België-Vlaanderen, Denemarken, Engeland, Nederland, Duitsland-Nedersaksen en Schotland). De deelnemende Nederlandse organisaties zijn Stichting Landschapsbeheer Zeeland, Het Zeeuwse Landschap, Brabants Landschap en Vogelbescherming Nederland.

Enquête gericht aan akkerbouwers

Een doelstelling van Partridge is het verbeteren van het ANLb en het stimuleren van boeren mee te gaan doen. Daarom werd als onderdeel van het project in het voorjaar van 2021 in de deelnemende landen een onderzoek uitgevoerd naar de bereidheid van boeren om mee te doen aan het ANLb. De doelgroep van het onderzoek waren akkerbouwers in gebieden waar ANLb beschikbaar is. In Nederland werd de enquête uitgezet via blogs, nieuwsbrieven, persberichten en sociale media. Dit gebeurde met hulp van LTO Nederland, BoerenNatuur (de organisatie van boerencollectieven), twee landelijke jagersverenigingen (de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging en de Nederlandse Organisatie voor Jacht en Grondbeheer) en de vaktijdschriften Boerderij en Nieuwe Oogst.

ANLb geeft ‘goed gevoel’

Boeren doen mee aan het agrarisch natuurbeheer omdat zij de biodiversiteit willen bevorderen, om het gevoel ‘goed te doen’ en om het verbeteren van het imago van de landbouw. Deze laatste optie scoort alleen hoger in Schotland. Jacht scoort in ons land relatief laag, zeker in vergelijking met Denemarken, Engeland en Schotland.

Boeren noemen in de enquête verschillende redenen om niet aan agrarisch natuurbeheer te doen. De belangrijkste zijn te veel controles, te veel administratie, angst voor een ongewenste natuurbestemming, gebrek aan flexibiliteit bij toepassing van de maatregelen en lage vergoedingen. Bewijs dat aantoont dat ANLb winst oplevert voor de biodiversiteit zou minder dan 40% van de Nederlandse en Belgische boeren overtuigen om mee te doen, tegen ongeveer 75% van de boeren elders.

Nederlandse boeren richten zich vooral op wintervoedselakkers

De ANLb-maatregelen die boeren kiezen, variëren aanzienlijk tussen de verschillende deelnemende landen. Nederlandse boeren houden zich voornamelijk bezig met wintervoedselakkers en aanvullend overwinteringsvoedsel (beide net onder de 50%). Gevolgd door vogelakkers en bloemenstroken (beide ongeveer 25%). Dit verschilt sterk van de andere 3 landen. In België, Engeland en Denemarken scoren akkerranden rond de 80% (slechts rond de 15% in Nederland). Wisselteelten en stoppelland waren evenmin populair in Nederland, maar scoorden hoog in de meeste andere landen.