Perspectief dankzij bijdrage om beschadigde boerderij te herstellen

Ruim tien jaar heeft akkerbouwer Boelo ten Have al ellende door verzakkingen en grote scheuren in zijn beeldbepalende Oldambster-boerderij, een Rijksmonument. Een flinke bijdrage van het Rijk brengt nu zicht op herstel. “Ik kijk uit naar de dag dat de busjes van de aannemer het erf oprijden.”

Hij werd overspannen en depressief, ook zijn relatie kreeg een knauw. Vorig jaar augustus schilderde de Groningse akkerbouwer Boelo ten Have (57) als noodkreet de gevel van zijn in 1865 gebouwde monumentale boerderij in Drieborg roze. Een actie die hem en zijn partner Annemarie Nijhoff veel steunbetuigingen opleverde.

De ellende werd veroorzaakt door de verzakkingen en scheuren die nu al meer dan tien jaar zijn boerderij ontsieren. En vooral ook de moedeloos makende tocht langs instanties om de schade erkend te krijgen en geld te vinden voor herstel. Maar er gloort hoop, dankzij een bijdrage van ruim driekwart miljoen euro van het Rijk voor herstel van het Rijksmonument. Een besluit dat het kabinet op vrijdag de dertiende nam, maar toch.

Tien jaar later dan gepland

“Er is zo´n anderhalf miljoen euro nodig, dus we zijn er nog niet. Maar deze bijdrage trekt misschien andere partijen ook over de streep. Zelf willen we ook nog zo’n vier ton bijleggen. Veel geld. Maar ik ben in elk geval een stuk optimistischer. Ik kijk uit naar de dag dat de busjes van de aannemer het erf oprijden. Dat gaat hopelijk dit jaar gebeuren. Al is het tien jaar later dan ik had gehoopt”, vertelt Ten Have.

Toen de scheuren ontstonden vanwege verzakkingen, had het echtpaar net een ingrijpende restauratie van de Oldambster boerderij achter de rug. “Het pand dat mijn betovergrootvader bijna 160 jaar geleden liet bouwen, moest flink worden opgeknapt. Buitenom zijn de muren hersteld, er kwam een nieuw dak op, binnen hebben we wat verbouwd, boven hebben we een woonverdieping van gemaakt. Dat was oorspronkelijk opslagruimte. We stonden op het punt de benedenverdieping te verbouwen toen er in korte tijd grote, diepe scheuren ontstonden. Heel anders dan de kleine scheurtjes die er al waren.”

Geen opgever

Het pand ging hard achteruit en Boelo zag met tranen in de ogen hoe het restauratiewerk in korte tijd in feite teniet werd gedaan. Hij meldde de schade bij het toenmalige Centrum Veilig Wonen waar je met aardbevingsschade terechtkon. “Dat liet echter weten dat wij net buiten het bevingsgebied vallen. Een boerderij aan de andere kant van het dorp viel er wél onder. Dat was enorm zuur.”

Ten Have gaf echter niet op. Hij liet zijn theorie staven dat de verzakkingen indirect ontstonden door de gaswinning. “Door de gaswinning is de hele grondwaterhuishouding in Groningen ontregeld. De gaswinning veroorzaakte daling van het grondwater, daardoor zijn de koppen van de funderingspalen bloot komen te liggen en aangetast.”

Na een uitputtende gang langs instanties kreeg de akkerbouwer uiteindelijk steun van de gemeente en de Monumentencommissie van de provincie. Ook verschillende Tweede Kamerleden maakten zich hard voor ruimhartig herstel van alle schade in Groningen.

Tijdrovend proces

“Het is vooral belastend dat het allemaal zo lang duurt. Je wordt dagelijks met de problemen geconfronteerd. We zitten hier al jaren bij een elektrisch kacheltje, omdat de cv kapot is. We gaan niet nu twintig mille in de verwarming investeren, als je weet dat die er bij de hersteloperatie weer wordt gesloopt. Elders in het dorp hebben mensen ook schade. Er is veel solidariteit, dat helpt. Maar er moet uiteindelijk zicht zijn op herstel. Dat is er nu gelukkig. De impact van wat wij doormaken, is niet zomaar voorbij. Dat laat littekens achter.”

Inmiddels is een bouwvergunning aangevraagd, aannemers voor het herstelwerk worden gezocht. De roze gevel kan als het meezit dit jaar worden ingeruild voor een roze bril. Eerst komt er een nieuwe fundering onder de boerderij, in feite een grote betonnen plaat op palen: de ‘tafel’ waar de boerderij op komt te staan. Daarna kan het herstelwerk aan de boerderij zelf beginnen.

Het idee is om de boerderij in oude luister te herstellen, zodat deze een soort bewoond museum wordt. “Elders op het terrein willen we nieuwbouw zetten voor het akkerbouwbedrijf. De puzzel is nog niet helemaal gelegd, maar het bedrijf loskoppelen van de boerderij zorgt voor minder belasting van het monument. Dat kan na restauratie weer eeuwen mee. Dat vinden we belangrijk, want nu al komen soms busladingen mensen er naar kijken. Heel mooi dat het behoud in zicht is gekomen.”