Binnen jaar duidelijk of onteigening dreigt

Volgens landsadvocaat Pels Rijcken moeten de maatregelen om de stikstoflast te verminderen juridisch geborgd zijn. Dat betekent dat bedrijven al bij aanvang van de uitvoering van de gebiedsplannen (juli 2023) met onteigening te maken kunnen krijgen. Tot nu toe is onteigening steeds opgeworpen als een laatste middel om de stikstofbelasting te verminderen.

Hameren op vrijwilligheid

Minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) blijft hameren op vrijwilligheid, bijvoorbeeld in de vorm van innovatie, extensivering, verplaatsing of bedrijfsbeëindiging. Als het niet anders kan, zal ze niet aarzelen in te grijpen met onteigening, zoveel is ondertussen wel duidelijk.

In een advies aan het kabinet zegt de landsadvocaat dat het de voorkeur verdient dat de noodzakelijke maatregelen vrijwillig worden getroffen. “Dat zorgt voor draagvlak en zou bij voortvarende medewerking ook kunnen bewerkstelligen dat de noodzakelijke maatregelen op korte termijn worden getroffen.” Het is dan ook goed dat de minister probeert de vrijwillige regelingen zo aantrekkelijk mogelijk te maken.

Als de minister lang wacht met die maatregelen, kan het zijn dat de in de wet gestelde doelen niet worden gehaald

Maar als het niet lukt om met vrijwilligheid de gestelde doelen te behalen, zullen andere maatregelen moeten worden getroffen. De landsadvocaat noemt daarbij het gebruikmaken van de aanschrijvingsbevoegdheid waarbij activiteiten kunnen worden stopgezet, het intrekken of wijzigen van natuurvergunningen en/of het onteigenen van piekbelasters in veehouderij en industrie. Als de minister lang wacht met die maatregelen, kan het zijn dat de in de wet gestelde doelen niet worden gehaald. Dan doet zich de situatie voor dat belanghebbenden, zoals Mobilisation for the Environment, in actie komen om de doelen in de wet af te dwingen. Dat kan dan door de overheid te dwingen afgegeven vergunningen in te trekken. Als de overheid zich niet aan haar eigen wetten houdt, zal het steeds moeilijker worden om intrekkingsverzoeken af te wijzen.

Mobilisation for the Environment

De actiegroep Mobilisation for the Environment stelt na de uitspraak van de Raad van State over de stikstofaanpak dat Nederland inmiddels drie jaar in het stikstofmoeras ronddwaalt met een overheid die probeert via juridische geitenpaadjes beslissingen voor zich uit te schuiven.