Het bovengrond mest uitrijden is – alweer – terug!

Mest uitrijden is in de landbouw iets wat bij het dagelijkse werk hoort in de periode dat mest uitgereden mag worden. Bovengronds mest uitrijden is dat niet, jaren geleden is daar uit milieuoverwegingen door de overheid een eind aan gemaakt. Nadien zijn er wel een aantal experimenten met bovengronds mest uitrijden geweest.

Foto

Dit jaar is het opnieuw voor bedrijven mogelijk om te experimenteren met het bovengronds uitrijden van drijfmest in het kader van onderzoek en doorontwikkeling van het agrarisch gebied. Staatsecretaris van Economische Zaken, Sharon Dijksma, heeft hiertoe besloten als afwijking op de geldende regels in het Besluit gebruik meststoffen. In aanmerking komen boeren die voldoen aan de eisen van de Vereniging tot Behoud van Boer en Milieu (VBBM) en de Noordelijke Friese Wouden (NFW), ook als ze geen lid zijn. Tijdens het proefjaar 2014 zal, met behulp van controleresultaten en inbreng van betrokken organisaties, worden gekeken of de regeling voldoet. Als de uitkomst positief is, belooft Dijksma de regeling te verlengen met vier jaar.
Foto: Anne van der Woude
Een van de VVBM-boeren die dit jaar aan het bovengronds mest uitrijden meedoet is Hantsje Andela uit het Friese Bartlehiem. Andela maakt gebruik van een regenmoment om te gaan mesten. Door mest uit te rijden in de regen voorkomt hij zoveel mogelijk ammoniakuitstoot.
Foto: Anne van der Woude
Om zijn 55 hectare grasland te bemesten moet Andela vaak op en neer rijden tussen zijn mestopslag en de weilanden. Hantsje werkt met een relatief kleine mesttank met ketsplaat.
Foto: Anne van der Woude
Daartegenover is zijn mestopslag behoorlijk groot is. Zijn stallen heeft Andela bij de bouw helemaal laten onder-kelderen als mestkelder.
Foto: Anne van der Woude
Omdat de Friese melkveehouder zijn grond als een grote huiskavel rond zijn boerderij heeft liggen, is het bezwaar van een kleine mesttank achter zijn trekker minder groot dan het lijkt.
Foto: Anne van der Woude
Het beeld van hoog opspuitende mest doet eerder denken aan vroeger tijden dan aan een nieuw experiment met het bovengronds mest uitrijden.
Foto: Anne van der Woude
Door bovengronds te mesten ontstaat volgens Hantsje Andela een betere, gelijkwaardige verdeling van mest over het land, waardoor het efficiënter toegepast wordt.
Foto: Anne van der Woude
Om - in zijn ogen - goed grondbeheer toe te passen heeft Andela in de loop van de jaren zijn stikstofgebruik sterk teruggebracht, van 400 kilo naar 90 kilo per hectare. Dat was ook een voorwaarde om mee te kunnen doen aan deze proef. Het stikstofgebruik moet onder de 100 kilo zitten.
Foto: Anne van der Woude
Een andere voorwaarde is dat minimaal 85 procent van de tot het bedrijf behorende oppervlakte landbouwgrond uit grasland bestaat, Andela zit bijna op 100 procent.
Foto: Anne van der Woude
Volgens Andela zorgt de huidige gangbare manier van mesten – het injecteren – ervoor dat de bodem op de lange duur wordt uitgemergeld. Het verstoort de balans.
Foto: Anne van der Woude
Hantsje hanteert als stelregel dat goede grond de spil is waar zijn veehouderij om draait. Je moet de grond voor je laten werken met alle leven dat er in zit.
Foto: Anne van der Woude

Anne van der Woude

Laatste reacties

schoenmakers1

31 jul 2014 11:52

het is een heel goede en mooie methode, maar ik geloof niet dat de politiek hierin meegaat, het is te goedkoop.
gvanlaar

31 jul 2014 12:19

als de mestinjecteur fabrikanten dit lezen gaan ze met zen alle naar Dijksma met een 'onafhankelijk' onderzoek dat aantoont dat het veel beter is om mest te injecteren dan bovengronds uit te rijden. het is ook veel beter voor de arbeidsmarkt en economie......helaas.... ik hoop dat we over een aantal jaar weer met zen alle met de ketsplaat rijden in de regen.
als je het in de zon doet dan heb je wel veel emissie maar als het regent gaat er niets boven de kestplaat!!
Matthijs Verhagen

31 jul 2014 12:52

Het zal Dijksma worst wezen. De doelen van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) zijn helder en keihard. Wat de sector hiermee doet moet ze zelf weten. Als de emissie niet teruggaat dan volgt over enkele jaren gewoon een koude sanering. Collega's investeren tonnen in een emissie-arme vloer en je buurman rijdt met de ketsplaat, waarvan bewezen is dat de emissie ook onder gunstige omstandigheden nog altijd fors hoger ligt dan een zodebemester. Dat schiet lekker op. Om nog maar te zwijgen over het imago. Willen we weer 'de strontrijdende boer' of toch maar de melkproducerende boer op tv? Het zijn allemaal keuzes.
joannes

31 jul 2014 13:41

@Matthijs Verhagen, in je laatste zin ben je het duidelijkst; alles lijkt te draaien om het Imago! Wat een zwakte bod! Natuurlijk is imago belangrijk maar gebruikt dat dan ook als argumentatie! Probeer niet met Pseudo rapporten een hele beroepsgroep voor de gek te houden met halfzachte en naar langzamerhand blijkt wetenschappelijk opgevrolijkte nb gemeten gegevens! Wie verliezen nu hun geloofwaardigheid? Ik zal ze proberen te noemen: De wetenschappers, de overheid met haar (hoe cinisch) ¨maatregelen¨, de professionals die eea gevolgd hebben, enz ....voor wanneer ik iemand vergeten ben. En wat heeft het gekost? In het individuele bedrijf? Dat ¨stront¨ rijden in de bewoonde kom of op een afstand kan stinken weten we: Nu, benoem dat de reden en iedereen begrijp je. Dan kunnen daar véél efficiënter oplossingen voor bedacht worden. Veel beter dan nu, met het terugkomen op die landelijk algemene regel voor niet dicht bevolkte regios.
cocoma

31 jul 2014 13:41

Hallo Matthijs Verhagen,

Dat 'bewezen' zou zijn dat bovengronds mestuitrijden onder gunstige omstandigheden meer emissie zou veroorzaken in vergelijking met een zodebemester, is m.i. te kort door de bocht. De hele (toekomstige)regelgeving moet gebaseerd zijn op betrouwbare meet- en rekenmethodes en dat is nu juist de moeilijkheid en de oorzaak van veel discussie.
Matthijs Verhagen

31 jul 2014 13:56

@Joannes. Volgens mij ben ik voorafgaand aan de laatste zin ook vrij duidelijk. Prima dat je die laatste zin kiest om op te reageren, maar wanneer je werken aan het imago altijd ziet als een zwaktebod dan zijn we denk ik uitgepraat.
joannes

31 jul 2014 14:16

Beste @Matthijs Verhagen, je gaat voorbij aan mijn argumentatie! De jouwe heb ik: die van inconsequentie en .......aub niet terug in de tijd; heb ik tot me genomen. Imago is belangrijk! En juist daarop reageer ik met een reactie dat die ¨regelende¨ organen de Boeren serieus moeten nemen. Serieus in de zin dat, om het in jouw worden te herhalen : ¨ Willen we weer 'de strontrijdende boer' of toch maar de melkproducerende boer op tv?¨ Iedere Boer moet weten dat hij de rechten om ¨te stinken¨ in de bebouwde kom en op enige afstand daarvan kwijt is. Zoiets kan je regionaal met vergunningen regelen! Daar is geen algemeen landelijk toneelstuk voor 20+ jaar voor nodig!
veldzicht

31 jul 2014 14:17

Die goede oude ketsplaat wordt hier altijd verheerlijkt maar van mij hoeft dat ding niet terug te komen,ten eerste het stinkt veel meer waar de buurt niet blij mee en als waait waait alles een kant op en moet je tegen de wind in rijden anders zit alles onder de stront,en met regen mest rijden lijkt wel mooi maar meestal is het na ,n paar tanken al weer droog en ga je toch maar door wat verbranden tot gevolg heeft,nee laat die ketsplaat maar bij het oude ijzer liggen ik hoef hem niet meer terug.
Matthijs Verhagen

31 jul 2014 14:24

Oke helder Joannes. Het is niet alleen imago maar ook praktisch. Gewetensvraag: Wat doet deze veehouder als het voorjaar heel nat is en het na de eerste snede drie weken niet regent?? Dan vliegt de emissie omhoog en komt de PAS als een boemerang terug. Maar het is simpeler: iedere vorm van emissie kost de veehouder euro's in de vorm van verlies aan mineralen en gewasopbrengst. Wat win je dan nog? Over de reportage: Wil je terug naar de ketsplaat, gebruik dan minimaal een Exact-verdeler. Zeggen dat je pleit voor een goede verdeling en het beeld op foto 6 komen niet overeen. Het sterkt mijn gevoel dat de discussie dan op non-argumenten wordt gevoerd...bovengronds uitrijden omdat we dat altijd deden en omdat het goedkoop is. Wees dan eerlijk.
daantje

31 jul 2014 15:05

matthijs een hoop van die regeltjes is onzin en kostprijs verhogend
ik wil ook wel weer zo mijn mest uitrijden
liever vandaag dan morgen
joannes

31 jul 2014 15:10

Matthijs zo kunnen we dit hele thema exploreren en waarschijnlijk beide wat leren hieruit! Voorlopig zijn we het eens, zo lijkt me, dat de publieke en zo lijkt het, de wetenschappelijke argumentie zo lek is als een mandje! De Burgerij wil géén stront ruiken, en daarvoor moeten geen pseudo wetenschappelijke normen, die voor zover ik weet, niet internationaal zijn overgenomen, worden misbruikt! Daarmee bedoel ik het Toneelstuk! Dan.... dat we na al die tijd niet een aantal voordelen hebben gescoord met die beperkingen ben ik met je eens. Natuurlijk voorkomen we stinkerij, besparen we mineralen, kunnen waarschijnlijk beter toegepast doseren , op de oppervlakte en per gewas eventueel óók nog tijdens de groeiperiode, en mogelijk andere en nog te ontwikkelen. Maar..... om die ander te diskwalifiseren als gebruiker van non-argumenten gaat te ver en is vooral een probleem van die gatenkaas die men eerst als argumentie misbruikte. Daar konden diegene die zich onrecht voelden aangedaan voor wat betreft rechten en vrijheden tot diegene die zich in de technische details verdiepen argumenten bedenken om deze regels te bevechten. Hoeveel geld en tijd is daar niet aan besteed! Jammer, en nog eens jammer, met de juiste argumentatie!
W Geverink

31 jul 2014 16:27

Ik denk dat het in Nederland vooral draaid om de politieke correctheid van het geheel. Een piepklein landje waar heel veel vee gehouden wordt en waar de wet bepaalt dat alle stront in een bepaalde periode uitgereden moet worden. Als er dan niet geinjecteerd wordt zitten jullie daar van alle kanten in de stank. Het gevolg is dat met heel veel PK's, heel zware machines en heel veel brandstof de stront in korte tijd in de grond gestopt wordt. Of er milieuwinst gehaalt wordt? In ieder geval stinkt het minder...
pinkeltje

31 jul 2014 16:41

Er zijn ook nog steeds mensen die geloven dat roken niet schadelijk is voor de gezondheid. En inderdaad, ik ken ook mensen die het levende bewijs zijn dat je er niet persé meteen van dood gaat. Ketsplaat is okay als het meteen daarna heel flink regent. Zo'n moment dat het de veehouder past om mest uit te rijden en het meteen daarna net mooi regent om de mest in te laten dringen komt wel eens voor. Een of twee keer per jaar? Maar om daarmee te stellen dat het onbegrijpelijk is de ketsplaat niet 'gewoon' is toegestaan lijkt me getuigen van weinig realiteitszin. En inderdaad, imago speelt ook een rol. Imago opbouwen is een lange weg maar afbreken is zo gedaan. Toevallig zijn de niets vermoedende burgers wel de mensen die uitslag van verkiezingen bepalen dus kun je er maar beter rekening mee houden.
Khalid en zijn maten

31 jul 2014 17:50

We kunnen in Nederland ook overgaan op semi-bovengronds uitrijden door het Duitse sleepslangen systeem toe te passen. Ik heb een tijdje bij een Duits loonbedrijf gewerkt en zij gebruiken dit systeem ook om mest uit te rijden tussen de maïs als het gewas in het 3-4 blad stadium is. En om na de opkomst van de wintertarwe nog mest op de tarwe te brengen. Dit systeem kost niet veel trekkracht, de techniek is simpel en het stinkt niet erger dan uitrijden met injecteur.
Mozes

31 jul 2014 18:18

In de reportage lees ik dat het stikstofgebruik is terug gebracht van 400 naar 90 kg per ha (!!!). Hoeveel kg ds. haal je dan per jaar van een ha? Hoeveel ruw eiwit zit er in het gras? Hoeveel koeien worden er per ha gehouden? Wat is de productie per koe?
Dit is voor mij een aanwijzing waarom deze boeren met bovengronds uitrijden een ammoniakemissie hebben die niet veel hoger is dan andere boeren met de zodenbemester. Door het extreem lage stikstof gebruik hebben ze zeer eiwitarm en structuurrijk gras. Dat levert mest op met een zeer hoge C/N coëfficiënt. Door het lage stikstof gehalte en hoge koolstofgehalte zal weinig ammoniak uit de mest komen.

Het nadeel is dat je alleen extensief kunt boeren omdat de grasopbrengst laag zal zijn. Daarnaast zal het gras dat gewonnen wordt alleen geschikt zijn voor koeien uit grootvaders tijd met een veel lagere productie dan tegenwoordig gebruikelijk is.
info48

1 aug 2014 11:09

Er zijn minder boerenzwaluwen en spreeuwen volgens 'wetenschappelijk'onderzoek ; Er is uitgezocht dat er verband bestaat tussen aantallen vogels en bestrijding middelen in het oppervlakte water van bepaalde regio's( o.a kastuinbouw gebieden) en, in de kleine lettertjes staat, er is voedsel gebrek voor deze vogels. ( muggen, insecten, wormen torren enz.)
De verplichtingen om de mest 'te verstoppen', overkappen en onderwerken heeft tot gevolg dat er veel minder insecten dus voedsel is voor onze boerenzwaluw....maar dat wil men liever niet horen denk ik.
joannes

1 aug 2014 11:20

@info48; Betalen Boerenzwaluwen en Spreeuwen voor die dienst? Natuurlijk begrijp ik dat je aan wil geven dat boven de grond uitrijden ¨natuurlijker¨ is en waarschijnlijk meer ¨leven¨ zal provoceren. Maar het zijn de Burgers die dit vooral willen, die Natuur, en niet willen, die Stank! De grote leugen is dat er een Toneelstuk met drogredenen is opgevoerd wat nu langzaam, eigenlijk organisch, afgebroken wordt door de Menselijke Natuur, eea te blijven najagen tot er duidelijkheid is over de werkelijke argumenten!
bbuizer

1 aug 2014 11:22

@sfoodsupply - Bovengronds uitrijden van mest is denk ik beter voor bodem en bodemleven, maar om dat nou weer met de ketsplaat te doen, lijkt me niet voor de hand liggen. Daar zijn en komen betere verdeeltechnieken voor. Zie ook: <>
Venstra

1 aug 2014 12:11

Goede mest stinkt niet !!
We hebben niet allemaal een meter schuim onder de roosters en een dikke korst op de mest, en een Ureum van 30 :S
Ik zou eens bij zo'n VBBM boer kijken en het rantsoen, mixen is niet meer nodig!!
polsbroek

1 aug 2014 13:54

En maar zeuren over mest Maar niet over de vliegtuigen met een straal CO2 achter de kont aan Want dat kost stemmen. Het is allemaal politiek. Baaaaa
Dpj

1 aug 2014 14:26

Er kan toch ook gewoon een tussenweg genomen worden? De sleep voet. Waarom in de grond in een namaak gleufje als je de 'stront' zoals het hier genoemd wordt ook gewoon op de grond onder het blad kunt laten lopen. Ik doe het zelf met de sleep slang (Portugal) en mengen water bij. Veel beter voor het gewas en minder structuur schade door zware tanks over het land te karren. Veel minder stank en minder verbranding van het gewas. Die ketsplaat heeft het gehad, niet goed voor het imago en ook niet voor het gewas. Het regent niet wanneer je uit wilt rijden, hier al helemaal niet. En de verdeling van een ketsplaat laat ook te wensen over. Wij gebruiken de sleepvoet en rijden op GPS. Beter kan niet
De Monnik

1 aug 2014 16:26

Ben het met Dpj eens
LUCTOR

1 aug 2014 17:12

#15 Dit is toch precies wat de burger en politiek wil geen stank geen bijdrage aan de economie door export van zuivel produkten etc.
Te korten worden aangevuld door import uit landen waar zo goedkoop mogelijk geproduceerd wordt want wat van ver komt is goed.
Boeren moeten een bij ziens waardigheid worden zodat de rond fietsende burger en politicus elk fietsend weekend nieuwe inspiratie opdoet.
Het hele mest gebeuren is een toneel spel waarvan de regisseur al lang de benen heeft genomen incl aanwend methodes.
Venstra

1 aug 2014 20:07

Ja DPJ, ook de Tobroco e.d. is ook een prima alternatief, met de mestinjecteur stinkt het nog erg genoeg, en de UV-straling kan zijn werk niet doen, green-duo is ook een goed alternatief maar wel omslachtig.
Maar hier in het voorjaar doen de akkerbouwers Protamylasse spuiten nou dat stinkt nog een paar keer erger, het halve dorp stinkt dan een week naar rotte eieren.
Maar je moet de mest van die kringloopboeren niet gaan vergelijken met die jongens met 40.000 kg per hectare, stank=o/s en stikstofverlies.

Maar de CUMELA zal wel weer in actie komen, want stel je voor dat de boeren nu zelf weer gaan mesten.
H Zonderland

1 aug 2014 23:07

14 augustus is er een demo op Dairy-Campus met nieuwe mestaanwendingstechnieken en watertoediening. Daar zal vast een mooi alternatief tussen zitten.
koster

2 aug 2014 01:39

Laten we beginnen met de vraag of het effect op het bodemleven is onderzocht als er mest geïnjecteerd wordt. Een cruciale vraag lijkt mij als je nieuw beleid in wilt voeren. Dit is toen nooit gedaan!
Eigenlijk is/zou moeten dat injecteren illegaal is. En verrotte mest is altijd slecht. Afijn uiteindelijk komen we weer terug op het toneelstuk, dat hier al een aantal malen is aangehaald en op onnozele mensen die zomaar onderzoeken geloven en niet zelf kunnen nadenken.
josrodenburg

2 aug 2014 21:53

ik hoop dat mest beluchten word toegestaan, minder verrotte mest en minder stank. en wie zegt dat mest sproeien met 1 ketsplaat moet, waarom niet gewoon 3 kleinere ketsplaten of er een kap omheen doen. en het is nou eenmaal zou alles wat de mens niet ziet hebben ze ook geen last van.
Venstra

3 aug 2014 10:55

Ja met de ketsplaat heb je natuurlijk ook kans dat het wegwaait, sowieso meer stank. Maar mixen en injecteren stinkt ook, hangt verder van de mestkwaliteit af.
hm

3 aug 2014 22:50

als je het hele jaar kunt mestrijden stinkt het ook niet.
en je kunt met de buren wel een beetje rekening houden.dus niet zaterdag middag gieren .
en trouwens imago betaalt nog steeds mijn rekeningen niet !!!!!
cocoma

4 aug 2014 09:40

Het weer is heel belangrijk bij uitrijden, bij sterk drogend weer (lage luchtvochtigheid) en veel zon en geen regen ontstaat er veel ammoniakemissie/stank. Bij temp onder de 20C weinig wind donker/bewolkt en regen tijdens uitrijden, en liefst een stoppel van een cm of 10 zodat de wind minder vat heeft op de mest die tussen het gras ligt en een (verbeterd)verspreidingssysteem wat de mest niet te hoog de lucht insproeit is bovengronds uitrijden een prima methode die weinig energie kost.
De put in een keer leeg laten rijden (bij bedrijven die volledig opstallen) in de zomer door de loonwerker is daarom niet eenvoudig in te plannen. Hoe de overheid achteraf kan controleren of er onder de goede omstandigheden is uitgereden en wat er moet gebeuren bij overtreding, ik zou het niet weten.
vandenbrandcv1

4 aug 2014 13:44

waarom zou de overheid het moeten controleren? alle ammoniak, stikstof heeft de boer voor zijn grond nodig. immers er mag bijna wettelijk niets meer op zijn grond gereden worden (tekorten voor het gewas). de boer is zelf genoeg bij machte om dat met een preciessie bemester in regen periodes te regelen. ( hij loopt toch ook niet met zijn beurs open over straat aan het geld strooien? ) als hij het niet goed doet, dan kost het hem zelf geld. opbrengst
frl

4 aug 2014 16:18

Mijn probleem met injecteren is uitdroging van grond,bij drijfmest wordt het geultje gevuld,ik heb vaste mest en gier dat is zo weg.
schilder771

12 okt 2014 19:16

dit mestbeleid heeft veel boeren in de jaren negentig de kop gekost, en hoe meer van die kletspraat men leest hoe kwaaier de boeren, want ze zijn gewoon voor de gek gehouden in die jaren, hoe het wend of keert tis gewoon een geld kwestie, want bij de regering moet het nu éénmaal geld kosten, en anders kloppen de zuivelgiganten de boeren het geld wel uit de busse. maar de boeren zullen moeten blijven betalen.
Venstra

21 okt 2014 22:47

Ja kijk maar bij de overheid, alles het om milieu en natuur gaat maakt het niet uit hoeveel die onnozele projecten kost of überhaupt wat doet als het maar 'duurzaam' enz enz is, draait allemaal om imago in dit land.
Politici kijken niet verder als de Randstad en Rotterdam is als wat London voor de Engelse is. De rest boeit ze niet als het maar leuk er uit ziet. Als ze van Den-Haag naar Groningen of Maastricht rijden willen ze een groen landschap met allemaal koetjes zien, en geen stinkende ketsplaten.