Waterrichtlijn forse opgave voor landbouw

Om de waternormen in de Kaderrichtlijn water te halen heeft de land- en tuinbouw een forse opgave.

Voor stikstof moet de uit- en afspoeling van landbouwgronden op langere termijn met 12 tot 17% omlaag. Voor fosfaat (uitgedrukt in fosfor) moet de uit- en afspoeling met 12 tot 38% omlaag. Dat concludeert Wageningen Environmental Research (voorheen Alterra) in het rapport ‘Landbouw en de KRW-opgave voor nutriënten in regionale wateren’.

Daarbij is rekening gehouden met het aandeel van de landbouw in de uit- en afspoeling. Voor stikstof is de uit- en afspoeling van landbouwgrond verantwoordelijk voor ruim de helft van de aanvoer naar regionale wateren. Van de totale fosforaanvoer is 56% afkomstig uit de landbouw. De rest is afkomstig van natuurgronden, waterzuiveringsinstallaties, depositie en aanvoer uit het buitenland via beken en rivieren.

De actuele bemesting is bij stikstof goed voor ruim een derde van de totale belasting, het inlaatwater voor 20%. Bij fosfor is de actuele bemesting goed voor 10% van de totale belasting. De zogenoemde nalevering van fosfaat uit de bodem is met 33% de voornaamste bron.

Grote regionale verschillen in landbouw

Bij de opgave voor de landbouw die WUR heeft berekend zijn er grote regionale verschillen. De bijdrage die nog moet worden geleverd is bovendien met name voor fosfor sterk afhankelijk van het wel of niet toerekenen van de nalevering uit de bodem.

In enkele waterschappen is zowel de N- als P-belasting gedeeltelijk beoordeeld als goed. Dat zijn delen van de Hunze en Aa’s, Reest en Wieden, Groot Salland, Vallei en Veluwe, Rivierenland en Zuiderzeeland.

De stikstofbelasting moet daarentegen met 20 tot 40% worden verminderd in het Twentse deel van Vechtstromen, de zuidelijke waterschappen, de beheersgebieden van Waternet, Hollands Noorderkwartier en Delfland. Voor Peel- en Maasvallei moet de fosforbelasting met meer dan 40% teruggebracht worden. Als ook de bodemnalevering wordt meegeteld, moet dat waterschap net als Noorderzijlvest, Delfland en Rijnland meer dan 70% reduceren voor wat betreft fosfaat uit- en afspoeling.

Tal van maatregelen geopperd

In het rapport worden tal van maatregelen genoemd. Niet alleen op het gebied van toediening en bouwplan, maar ook bodemverbetering, gebruik van vanggewassen en drainage worden genoemd. Dat kan tot meer dan €1.000 poer hectare aan saldoverlies kosten in sommige gebieden.

Rapport van belang bij opstellen mestregels

Vooralsnog gelden de normen van de Kaderrichtlijnwater nog niet, dat kan nog duren tot 2027. Wel zal het rapport een rol spelen bij het opstellen van de mestregels in de komende jaren, samen met andere rapporten over onder meer de resultaten van metingen van stikstof- en fosfaatgehalten in grond- en oppervlaktewater.