Boeren en hitte: zo komen ze de hittegolf door

Een hittegolf die zich kan meten met die van 2018. Zo omscchrijft een meteoroloog van Weerplaza de naderende periode van extreme warmte.

Twee jaar geleden waren er vlak achter elkaar twee hittegolven die samen bijna drie weken duurden. De hoogste temperatuur in die dagen: 35,7 graden, alles gemeten in ’s lands centrale weerstation De Bilt. Regionaal was het heftiger, maar wat toen regionaal was, wordt nu landelijk en die 35,7 graden wordt geen eenmalige uitschieter maar een dagelijks fenomeen.

“Het wordt echt heel erg heet”, benadrukt weerman Marco Verhoef nog maar eens. Hij raadt aan buiten geen stropdas te dragen en het verder overdag heel rustig aan te doen en ‘de woning koel te houden’.

Gevraagd of ze misschien liever naar binnen willen met de warmte .

Antwoord weet ik natuurlijk wel, gráág .

Even fluiten en daar komen ze aan #geenhittestress pic.twitter.com/E8hvwA41pm

— Alice van Drie (@AlicevanDrie) August 6, 2020

Koel houden van stallen

Boeren zijn eerder bezig met het koel houden van de stallen. Dat lukt veelal wonderbaarlijk goed. Er hangen grote ventilatoren, daken zijn goed geïsoleerd en als de deuren openstaan en de wind erdoorheen kan, dan is het goed te doen.

Koeien komen na de ochtendgrazerij vanzelf binnen om de rest van de dag in de schaduw te verblijven. Alice van Drie uit Nijkerk (Gld.) hoeft alleen maar even te fluiten en dan komen de dieren al aanrennen. ‘Ze willen naar binnen met die warmte, gráág zelfs.’

Aan het einde van de week houd hij weer tropisch warm weer. • koeien kunnen niet goed tegen de warmte. • dus nemen we extra maatregelen naast de 7 ventilatoren die er al hangen. #lekkerbezig pic.twitter.com/LI2ZzMOAR4

— paula (@paula63964410) August 3, 2020

Varkenshouders zetten de waterkraan open

Varkenshouders investeerden de afgelopen maanden massaal in vernevelingssystemen waarmee ze de temperatuur in de stallen een paar graden onder de buitentemperatuur kunnen houden.

En verder gaat de waterkraan open. Liters drink- en sproeiwater gaan erdoorheen, dat helpt ook. Bij familie Van Poppel in Molenschot (N.-Br.) helpen de kinderen met het sjouwen van extra waterslangen.

Lees ook: Deze maatregelen tegen hittestress bij varkens zijn hot

Tropenrooster hanteren

Boeren hanteren veelal een tropenrooster. De koeien gaan ’s nachts naar buiten of alleen ’s avonds en in de vroege ochtend. Zelf zorgen ze dat het werk voor 11.00 uur aan kant is. Een enkeling bewaart het trekkerwerk voor de warme middag omdat in de cabine airco zit.

Anderen zoeken tijdens de warmste uren binnenklusjes om te doen. Zoals de administratie. Anders een verfoeide klus, nu past het prima. “Het gras groeit amper, het buitenwerk ligt overdag toch grotendeels stil”, zegt Geertjan Kloosterboer, die een melkveebedrijf vlakbij Deventer (Ov.) heeft. Hij is van plan het er maar een beetje van te nemen de komende dagen. Voor de kinderen bouwde hij al een balenzwembad. Hij legde een ring van ronde balen, overdekte dat met landbouwplastic, liet het vol water lopen en ziedaar, het privézwembad is klaar. “Vorig jaar hadden we ook zo’n zwembad en ik had de kinderen toen beloofd: als het nog een keer heet wordt, doen we het weer. Eerst leek er geen serieuze zomer aan te komen, maar ineens sloeg het om en was ik toch de sjaak.”

Geertjan Kloosterboer bouwde van ronde balen en kuilplastic een groot privézwembad. – Foto: Fam. Kloosterboer

Deze keer legde Kloosterboer het plastic met de witte kant naar boven. Vorig jaar was het andersom, maar de zwarte kant werd heel erg warm en er kwamen snel algen op. “We hebben toen leergeld betaald.”

De jeugd zit ook deze keer meteen in het zwembad. Geertjan lacht erom, geniet van de kinderen en hun waterpret. En als het even kan, gaat hij er de komende dagen bij in. “Zeker weten.”

Een hele poos leek het erop dat het balenbad van de familie Kruitbosch niet nodig zou zijn. Nu de hittegolf er alsnog aan komt, houden de kinderen er vrolijke poolparty’s. – Foto: Anita Kruitbosch

Eigen mini-camping

De familie Kruitbosch in Voorst (Gld.) heeft ook een balenbad gebouwd. Anita: “Vorig jaar voor het eerst en dit jaar moest het natuurlijk weer, en dan nog een beetje groter. De kinderen houden er poolparty’s in en ze slapen in de kleine caravan die we gekocht hebben. Zo hebben we vakantie op onze eigen geïmproviseerde mini-camping.”

Zelf kreeg Anita net vakantie van haar werk, maar als ze heel eerlijk is, zit ze met zulke hitte overdag liever op kantoor. “Daar is airco.” Maar kom, met twee weken is het weer voorbij en alles bij elkaar kan ze ergere plekken bedenken om bij hitte te zijn dan op een boerderij. Je zult nu op een flatje zitten.” Ook op de recreatieplas Bussloo die vlakbij is, moet je volgens haar nu niet willen zijn. “Ze liggen daar echt hutjemutje.”

‘Moe en sloom’

Jannes Stelling in Haule (Fr.) heeft eveneens een zwembad staan maar dat is een opzetbad van Intex. “Dat is iets beter te onderhouden dan een balenbad. Er zitten een pomp en een filter in, zodat het water schoon blijft.” Hij hoefde niet aan de slag om alle onderdelen in elkaar te zetten; het bad was blijven staan van vorig jaar. “Dat komt nu wel goed van pas.”

Overdag zitten zijn kinderen erin, ’s avonds neemt Jannes zelf een verfrissende plons. Verder trekt hij zich vooral terug in huis om daar wat binnenklusjes te doen. “Ik heb nu meer last van de warmte dan de afgelopen jaren, ben eerder moe en sloom.”

Zijn koeien houden zich goed met de warmte. “Ik heb ze in een perceel met een houtwal gedaan, daar staat nog volop gras en als het te heet wordt, liggen ze in de schaduw.” Van de schaduw in de stal kan hij momenteel geen gebruik maken. De isolatie is uit het dak gehaald omdat we met een renovatie bezig zijn. “Dat verschil merk je heel goed, je kunt daar nu niet zijn, veel te heet.”

Mensen, wat is het warm
Er zijn maar weinig pekken waar het nog een beetje koel is ❄️

Maar ik heb zo’n plekje gevonden hoor #geenhittestress #hittestress @teamagronl pic.twitter.com/1AO3dmEDdW

— Geertjan Kloosterboer (@Geertjan_Oxe) July 31, 2020

In tegenstelling tot de stal bij Geertjan in Oxe. Zijn stal beschouwt hij momenteel als het koelste plekje op het erf. Om statements van de Partij voor de Dieren over te weinig schaduw voor te zijn, ging hij op een handdoekje in een box tussen de koeien liggen om te laten zien hoe aangenaam het binnenklimaat voor zijn dieren is. Het filmpje dat hij ervan maakte, werd op Twitter duizenden keren bekeken.

De hitte is voor de hele komende week voorspeld. Hoe het daarna gaat, is afwachten. Zorgen maken de meeste boeren zich er niet over. Stelling: “Zolang er water in het zwembad zit, redden we ons wel.”