Nieuwe spoellijn bloembollen voor meer capaciteit

Maatschap Van der Steen in Wouwse Plantage in Brabant doet al jaren op ruime schaal contractteelt van bolgewassen. Om de kwaliteit van het product op een zo hoog mogelijk peil te houden wordt regelmatig geïnvesteerd in machines, want de klant is kritisch. Dit jaar werd geïnvesteerd in een nieuw opgezette spoellijn en een bollenrooier. Deze zelfrijdende rooier is hier ingezet om leliebollen te rooien. - Foto's: Anton Dingemanse

De rooier is een Grimme SF 1700 DLS op rupsen. Deze is ontwikkeld voor de aardappeloogst maar hier aangepast om bollen te rooien. Vooraan het afslagapparaat die de stengelresten en de bovenste laag van het bed wegfreest.

De rooibek snijdt de volgende laag grond met daarin de bollen los van de ondergrond. Voor de eerste rooimat haalt de zogenoemde ‘broodjeshapper’ deze laag uit elkaar.

Het vervolgtraject van bovenaf gezien richting happer. De grondmassa met bollen wordt op de rooimatten naar boven gevoerd waar de massa op de zeefmatten valt.

Aan het eind van de zeefmatten is de nog aanwezige grote hoeveelheid grond opvallend. Deze grondmassa voorkomt wel stootschade bij deze leliebollen. Omdat de buitenste rokken van een leliebol makkelijk afbreken moeten de bollen tijdens de valmomenten daarom zo goed mogelijk beschermd zijn.

Regelmatig wordt aan het begin van de opvoerband de kwaliteit van het rooiwerk gecontroleerd. Met de schudders, waarvan de intensiteit separaat kan worden ingesteld, wordt een evenwicht bepaald om toch zo weinig mogelijk grond mee te nemen.

Maatschap Van der Steen teelt dit jaar ongeveer 40 hectare leliebollen, zowel 1-jarig als 2-jarig. Op dit perceel werden en aantal soorten 2-jarige bollen geteeld. Tussen 2 soorten is een gemarkeerde ruimte opengehouden. Bij het rooien kan daarom nooit worden rondgereden, maar wordt achteruitgereden om de volgende vaart te rooien.

Een leliebol in het bed voor het rooien. De laag grond boven de bol wordt ruim weggefreesd, voordat de bol gerooid wordt.

Chauffeur Arjan van der Steen geeft aanwijzingen aan de chauffeur van de vrachtcombinatie. Het rooien van de 2-jarige lelieteelt gaat niet heel snel: ongeveer 0,75 hectare per dag. De 1-jarige teelt gaat iets sneller. Dan kan bijna 2 hectare per dag worden gerooid. Omdat de rooier nog niet is uitgerust met GPS moet nu de aandacht worden verdeeld tussen sturen en rooien en dat kan enige beperking op de rooisnelheid inhouden.

De rooiomstandigheden zijn goed, zoals het gerooide deel van het perceel laat zien.

De ongeveer 25 ton aan gerooide bollen en grond gaat in 1 keer in de Miedema MH 280 stortbak. Rechts de tarrasilo voor de retourvracht.

Ook in de stortbak is meer grond dan bollen te zien. Duidelijk is dat deze 2-jarige bollen een flink wortelstelsel hebben ontwikkeld die ook veel grond vasthouden.

De bulk met bollen in de stortbak. Op de achtergrond de inmiddels lege wagen. Het legen van de wagen in de stortbak duurt hooguit 5 minuten.

De stortbak zelf is voorzien van 2 extra uittrekbanden die er voor zorgen dat de gerooide massa geleidelijk en mooi verdeeld het schoningstraject in kan gaan.

De uitgezeefde grond van het droge traject wordt meteen afgevoerd naar de tarrasilo.

Na het droge traject vallen de bollen met aanhangende grond in de eerste spoelbak waar de meeste grond van de bollen wordt gescheiden. Zwaardere materialen, stenen en bijvoorbeeld stukjes ijzer zakken hier in een opvangbak die automatisch wordt geleegd. Hierna komen de bollen onder een drievoudige sproeikop voor de eerste sproeibeurt en vervolgens in de volgende spoelbak.

Vanuit deze spoelbak worden de bollen nog een keer met retourwater gewassen en gaan dan naar het traject met schoon water.

Buitenom de spoellijn is een lopende band geïnstalleerd waarover alle tarra naar de tarrasilo wordt vervoerd. De tarra wordt als retourvracht teruggebracht naar het perceel waar wordt gerooid.

De laatste spoeling gebeurt met schoon water vanuit een bron. Per dag wordt een 50 kubieke meter schoon water gebruikt. Het gebruikte water gaat in het bassin en wordt weer hergebruikt voor het eerste wastraject.

Het schoningsproces is afgerond. Nu worden de bollen op de aqua-grader van overtollig wortelhaar ontdaan. Daarna gaan ze gesorteerd de kist in. Hier wordt de leverbare bol op een vooraf in te stellen maat gesorteerd.

Op de volgende rollensorteerder worden desgewenst de kleinere maten gesorteerd als plantgoed voor vermeerdering. Nu gaat de ondermaat met de afgesneden wortels weg als tarra.

De kisten worden volautomatisch gevuld door de Graafstra Agra kistenvuller. De vulhoogte is zo afgesteld dat de bollen bij het stapelen geen schade oplopen. Graafstra uit Oosterwolde leverde en installeerde de gehele schoningslijn van stortbak tot kistenvuller. Vertegenwoordigers van klanten bekijken en beoordelen het product in de kist regelmatig.

Meestal gaan nog dezelfde dag de gekiste bollen per vrachtcombinatie naar de klant waar ze door de droogwand gaan en naderhand verder worden verwerkt. Het is de bedoeling om te zijner tijd zelf een droogwand en bewaarcapaciteit te realiseren.