Vochtvoorziening beter na diepspitten

Maatschap Dieleman liet een perceel plaatgrond diepspitten om bewortelbaarheid te verbeteren en daarmee droogtegevoeligheid te verminderen.

Vanaf de weg is niets bijzonders te zien aan het perceel van Peter Dieleman in de Jacobapolder bij het Zeeuwse Kamperland. Op het perceel lopend vallen de taaie kleibonken op tussen het lichtere zand. Dieleman liet het perceel diepspitten met het doel een grotere bewortelbare laag te krijgen, zodat de gewassen dieper kunnen wortelen en daardoor meer vocht uit het profiel op kunnen nemen.

Het 12 hectare grote perceel had een plaatgrondprofiel. Dieleman laat in een buurperceel zien hoe het oorspronkelijke profiel eruit zag: een laag van zo’n 40 centimeter vrij zware klei met daaronder een zandpakket. De scherpe begrenzing tussen klei en zand valt op.

Nog niet lang in gebruik

De akkerbouwer kocht dit perceel enkele jaren geleden. Van begin af aan viel de droogtegevoeligheid ten opzichte van andere percelen op. Hij zocht daarom naar mogelijkheden om het perceel te verbeteren. Daarvoor zocht de ondernemer onder andere contact met Loonbedrijf Breure dat veel ervaring heeft met diepploegen in Flevoland.

Beweeg uw muis over het rode icoon voor meer informatie.

Foto’s: Anton Dingemanse

Roterende diepspitter

Het bedrijf raadde Dieleman af om dit profiel diep te ploegen, omdat er dan veel zand boven zou komen en de bouwvoor te veel verschraalt. Loonwerker Markusse had echter op vergelijkbare grond goede ervaringen met diepspitten. Afgelopen najaar liet Dieleman daarom een deel van het perceel na de bietenoogst spitten met een roterende diepspitter. Het resultaat was boven verwachting, daarom liet hij de rest van het perceel deze zomer ook spitten.

Duidelijk verschil

Op het hele perceel stond dit jaar wintertarwe. Een opbrengstvergelijking heeft de teler niet gedaan, omdat de tarwe op verschillende tijdstippen gezaaid is en niet dezelfde behandeling kreeg. Wel is met een studiegroep gekeken naar het ondergrondse verschil tussen beide perceelhelften.

DLV Plant-bodemspecialist Nelis van der Bok liet toen zien dat de bewortelingsdiepte in het gespitte deel met zo’n 30 centimeter vergroot is. In het niet gespitte deel houdt de wortelgroei op de grens van klei en zand abrupt op. Bovengronds was het verschil volgens Dieleman ook duidelijk te zien: in het niet gespitte deel waren de droogteverschijnselen in de tarwe veel beter zichtbaar.

Loonwerker Markusse spit met een snelheid van zo’n 700 meter per uur. De roterende spitmachine werkt bijna een meter diep. De meeste klei blijft bovenin.

Egaal kleipakket

Voordat Dieleman de beslissing nam om het perceel aan te pakken, zocht hij op internet een bodemkaart van de polder waarin het perceel ligt. Volgens de kaart lag er een vrij egaal kleipakket op een zandige ondergrond, met alleen in oude stroomgeulen een dikkere laag klei.

Om te controleren of de gegevens op de bodemkaart kloppen, is Dieleman een halve dag met de grondboor het perceel op geweest om de dikte van de kleilaag te meten en te kijken of het zand in de ondergrond wel geschikt is. “Het is tenslotte een hele investering en je wilt wel weten of het zinvol is een onomkeerbare bewerking uit te voeren.” De laatste rekening van de loonwerker is nog niet binnen, maar Dieleman schat dat het spitten hem zo’n € 1.000 per hectare kost.

Aan de nog vrij grote brokken stugge klei is te zien hoe de oorspronkelijke bouwvoor eruit zag.

Geen egale menging

De akkerbouwer liet de grond maximaal een meter diep spitten, en waar de drains liggen wat ondieper om te voorkomen dat deze beschadigen. Een profielkuil en boringen laten ook zien dat de spitmachine aflopend profiel maakt. De oorspronkelijke klei- en zandlaag zijn niet egaal gemengd. Bovenin zit de meeste klei en hoe verder naar beneden hoe lager het aandeel klei wordt. Om de grond nog extra te mengen en nog wat meer zand naar boven te halen, ploegde Dieleman het perceel na het spitten nog een keer tot zo’n 35 centimeter diep.

Vergroting worteldiepte

De akkerbouwer is nu al erg tevreden over het resultaat. Over wat het hem precies gaat opleveren, is hij wat voorzichtig. “In ieder geval een minder droogtegevoelig perceel.” Van der Bok heeft de ervaring dat bij zo’n gemengd profiel geen rekening mag worden gehouden met capillaire opstijging van het grondwater. De winst zit in vergroting van de worteldiepte. Het levert zo’n 20 tot 25 millimeter extra water; een droogteperiode van circa een week kan zo worden overbrugd.

Schralere bouwvoor

Hoeveel de grond verschraalt na het spitten weet Dieleman niet; de uitslagen van de grondmonsters zijn nog niet binnen. Hij verwacht dat het meevalt, omdat de meeste klei nog bovenin zit.

De grond ligt er mooi bij en het plan is om in september wintergerst te zaaien. Dit gewas wortelt diep en zorgt voor stabilisatie van het gemengde profiel. Wintergerst kan al vroeg in de zomer geoogst worden. Dieleman verwacht daarna nog een goed ontwikkelde groenbemester te telen en daarvoor het perceel nog mest of compost te kunnen geven. In 2017 kunnen er dan aardappelen in.

Zie ook de fotoreportage