Foto: Misset BoerenlevenAchtergrond

1958: Handig, die waterput bij de keukendeur

Een waterput is als een ijsberg: het grootste deel zie je niet. De aanleg was een knap stukje werk.

Deze foto uit 1958 lijkt op het eerste gezicht niks bijzonders: een boerderij met een waterput voor de deur, zo waren er zoveel. Ook toen er allang waterleidingen waren aangelegd, want die reikten nog niet tot elke plek op het platteland zodat de waterput soms nog tot begin jaren zestig zijn functie behield. Tot zover dus niets aparts.

De waterput stond meestal vlakbij de keukendeur, wel zo handig. Het bovengrondse deel van de put werd aan de buitenkant vaak glad afgesmeerd met cement. Hier en daar kwam er nog een ijzeren band omheen die de putrand beschermde tegen stootschade van emmers. Op de foto is dit trouwens niet het geval. - Foto: Misset
De waterput stond meestal vlakbij de keukendeur, wel zo handig. Het bovengrondse deel van de put werd aan de buitenkant vaak glad afgesmeerd met cement. Hier en daar kwam er nog een ijzeren band omheen die de putrand beschermde tegen stootschade van emmers. Op de foto is dit trouwens niet het geval. - Foto: Misset

Bouwkunst

Het aanleggen van zo’n watervoorziening was echter een flink staaltje bouwkunst. Wie op het strand wel eens geprobeerd heeft een diepe kuil te graven, kwam waarschijnlijk snel tot de ontdekking dat je bij het bereiken van het water, niet dieper kon omdat de zijkanten van de kuil instortten. Dat speelde ook bij het graven van een put. Er waren echter technieken om toch dieper te komen.

Ring van stenen

Men begon met het graven van een gat, daar werd een ring van stenen in gezet. Men metselde de eerste ringen niet aan elkaar maar stapelde ze zodat het grondwater er makkelijk doorheen kon sijpelen. Vervolgens werd van binnenuit verder gegraven waarbij de ring stukje bij beetje verder zakte en van bovenop werd opgestapeld en -gemetseld. Om alles gelijkmatig te laten dalen, werd om het onderste gedeelte aan de buitenkant vaak een band van verticale planken gespannen. Dit hield de boel bij elkaar.

‘In de put zitten’

De ring moest vaak tientallen meters diep de grond in, het graven in die smalle schacht moet een onaangenaam karwei geweest zijn. De uitdrukking ‘in de put zitten’ komt vermoedelijk hiervandaan.

In de rubriek Zo ging het toen gaan we terug in de tijd. Boerderij bestaat al meer dan 100 jaar en aan de hand van foto's uit het archief kijken we naar de agrarische sector in de vorige eeuw. Benieuwd naar meer historie? Check het dossier Zo ging het toen.

Reacties

  1. Wel zo romantisch zo,n ouderwetse waterput,Maar geef mij toch maar liever een koud/warm waterkraan in de keuken en een doorspoeltoilet in de hal als ergens achter op het erf een ouderwetse plee.

Beheer
WP Admin