Foto: Jan Willem Schouten AlgemeenOpinie

‘Discussie over aantal bedrijven wenselijk’

Vorige maand publiceerde het CBS een bericht met als kop: “Op meeste boerderijen geen bedrijfsopvolger.” Het bericht riep vragen op zoals: blijven er wel genoeg boeren over en komt de voedselvoorziening niet in gevaar?

Het CBS-bericht is niet echt nieuws. In ieder geval vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw heeft de meerderheid van de oudere boeren volgens de statistieken geen opvolger. In het verleden lag het opvolgingspercentage meestal tussen 40 en 50. In de jaren negentig begon het te dalen en in 2008 bereikte het een dieptepunt van 29%. Sindsdien stijgt het weer: 34% in 2012 en (bijna) 40% bij de laatste telling. Het CBS-bericht had dus ook kunnen luiden: “Relatief meer opvolgers op boerderijen.” Dat klinkt heel anders.

Percentage zegt niet alles

Er is weinig verband tussen de situatie in een sector en het opvolgingspercentage. In de melkveehouderij is dit altijd het hoogst; de laatste keer ruim 60%, ondanks alle problemen. Aan de andere kant werd op slechts zo’n 20% van de boomkwekerijen een opvolger geregistreerd, terwijl het gemiddelde inkomen in die sector de afgelopen vier jaar ruim anderhalve keer zo hoog was als in de melkveehouderij. Het opvolgingspercentage zegt ook weinig over de feitelijke ontwikkeling: in de melkveehouderij met relatief veel opvolgers daalt het aantal bedrijven sinds 1990 zelfs iets sneller dan in de hele land- en tuinbouw.

Moet de ‘markt’ blijven dicteren?

De blijvers nemen de productie over van de wijkers en breiden uit. Het risico dat de voedselvoorziening in gevaar komt doordat er te weinig bedrijven over blijven, lijkt mij dan ook erg klein. Dat geldt zeker voor een land dat tweederde van de productie exporteert.

Wel is denkbaar dat in bepaalde gebieden het aantal bedrijven, bezien vanuit plattelandswaarden (landschap, cultuurhistorie, recreatie etc.), te sterk vermindert. Het is daarom wenselijk dat er een discussie komt over de vraag in hoeverre ‘de markt’ moet blijven dicteren hoeveel landbouwbedrijven er over blijven. Als het anders moet, hangt daar in ieder geval een prijskaartje aan, want de genoemde waarden zijn moeilijk verenigbaar met produceren voor de wereldmarkt.

Boerderij publiceert wekelijks interviews met jonge opvolgers.

Beheer
WP Admin