Angst is slechte raadgever

Grondgebonden of niet? De melkveehouderij is diep verdeeld. Pas op voor behoudzucht.

Het nu al bewogen jaar 2015 is voor de Nederlandse landbouw in de eerste plaats nog altijd hét jaar van de afschaffing van de zuivelquotering. Hoe moet het verder met de melkveehouderij als de teugels losgaan? Het wachten is op de invulling die staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken zal geven aan de door velen gewenste grond­gebondenheid van de veehouderij.

Om te peilen wat veehouders eigenlijk zelf willen, hield Boerderij een online enquête. Net als de politiek is de sector diep verdeeld, zo blijkt. Een kleine meerderheid wil geen ‘grondloze groei’, oftewel uitbreiding van de veestapel zonder uitbreiding van het areaal. Een grote minderheid vindt juist dat dit wél mogelijk moet zijn, als de ondernemer zijn mest maar netjes verwerkt.

Ook uit andere vragen blijkt hoe divers de sector nog altijd is. De helft van de boeren wil wel een plafond voor het aantal dieren per hectare, een iets kleinere groep wil dat juist niet. Een kwart wil melkveerechten, terwijl anderen dat juist de dood in de pot vinden voor het ondernemerschap.

Het is net als met de afschaffing van de quotering zelf. Ook daarover waren de meningen lange tijd sterk verdeeld. Nu hoor je er amper nog iemand over. Was er tijd nodig om aan het idee te wennen? Koudwatervrees? Boeren zijn bang voor verandering, stelde LTO’er Siem Jan Schenk afgelopen week nog vast, en ze zien daarom de kansen die veranderingen bieden nogal eens over het hoofd.

De weerstand tegen grondloze groei is mede ingegeven door angst – voor milieuproblemen, schaalvergroting en imagoverlies, voor afkalving van maatschappelijk draagvlak en teloorgang van familiebedrijven. Hoe belangrijk is hier de factor behoudzucht? Ontwikkeling en groei zijn niet tegen te houden, hooguit een beetje in goede banen te leiden. Ja, grondgebondenheid is een serieus te nemen maatschappelijke wens. Maar dat kan over enkele jaren anders zijn. Wat nu enorm is, is dan de norm. Welke oplossing er ook uit rolt, ze zal altijd erg voorlopig zijn.