‘Word geen vasthouder’

‘Er was geen ontkomen aan!’ vertelt hij. Het vak van bollenkweker zat al een aantal generaties in zijn familie. Dromerig kijkt hij voor zich uit. We zitten tijdens ons gesprek op een bankje op één van de hoogste duinen langs onze kust. Met een weids uitzicht over de akkers, weiden en bollenvelden. Hij zegt: “ik heb nooit getwijfeld of ik bij mijn vader het bedrijf in wilde, het is een prachtig vak!” En samen met zijn broer nam hij alweer heel wat jaren geleden het bedrijf van zijn ouders over.

Groeien

Ze maken stormachtige ontwikkelingen mee. Schaalvergroting ging ook aan zijn bedrijf niet voorbij. Het was normaal dat er soms 20 tot 30 man personeel rondliep. Hij genoot ervan. Dan – na verloop van jaren – dient de volgende generatie zich aan en dat zet hem aan het denken. Wil ik dit nog wel? Nog groter groeien? Weer investeren? Nog meer regels? Hij is nu eind vijftig. Een vraag als ‘wat wil ik met de rest van mijn leven’, speelt al langer in zijn hoofd. Hij wil ook de jongelui graag de ruimte geven om het op hun manier te doen en nieuwe ontwikkelingen niet in de weg zitten. Maar of hij daar nog in mee moet gaan en onderdeel van moet zijn? Aan de andere kant vindt hij het ook lastig om afscheid te nemen, hij twijfelt. ”Ik loop in een rondje”, zegt hij, “en kom er niet uit”.

Zicht krijgen

En daarom lopen we samen een tijdje op. Hij wil meer zicht krijgen op zichzelf, zijn gedachten, kansen, gevoelens en de keuzes die hij heeft voor zijn persoonlijke toekomst en de toekomst van het bedrijf. Gaandeweg ontdekt hij dat hij in zijn leven weinig ruimte heeft gemaakt voor andere passies en vaardigheden. ’Het is nooit te laat voor iets nieuws’, is een van zijn conclusies. En langzaamaan komt hij in een fase van loslaten en overdragen van zaken, nieuwe dingen ontdekken en deze oppakken.

Je zou het ondernemen kunnen verdelen in drie fasen: opbouwen, uitbouwen en afbouwen of overdragen. Het valt me op dat de laatste fase voor veel mensen de meest lastige is. En dat is ook begrijpelijk: hoe laat je het bedrijf waar je je leven aan hebt gegeven en een eventuele opvolger los? En wat betekent dit voor jouzelf? Er zijn ondernemers die tot op hoge leeftijd vasthouden aan hun positie en invloed, vaak tot grote frustratie van de opvolgende generatie. En er zijn ondernemers die tijdig erkennen dat ze andere keuzes mogen maken, en ontdekken dat er naast de boerderij nog een heel nieuw leven op ze kan wachten, zoals in het hierboven beschreven voorbeeld.

Loslaten

Regeren is vooruitzien, zo luidt het gezegde. In dit verband betekent het: ga op tijd met jezelf en met elkaar het gesprek aan over de toekomst en ieders rol daarin. Word geen ‘vasthouder’. Op tijd loslaten levert vaak meer persoonlijke winst, betere onderlinge verstandhoudingen en een fijnere toekomst op.