Vlaamse stikstofminister: ‘Denk na voor ‘ja’ tegen Europa’

Deze uitspraak van de Vlaamse minister kon op groot applaus rekenen van een zaal vol boeren en vertegenwoordigers van belangenbehartigers en agribusiness-bedrijven. Opvallend, omdat Demirs reputatie onder boeren ronduit slecht is. In reactie op het Nederlandse succes van de BBB is er ook in Vlaanderen een politieke beweging ontstaan: BoerBurgerBelangen.

Zuhal Demir is in Vlaanderen minister van Justitie en Handhaving, Omgeving, Energie en Toerisme en heeft in die rol de stikstofproblematiek onder haar hoede. Net als in Nederland moet in Vlaanderen de uitstoot van ammoniak uit de landbouw naar beneden. Ook de hoogste rechter bij de zuiderburen schoot het vorige stikstofbeleid af. Daarom moest er snel een nieuw plan komen. De uitspraak was in februari 2021 en deze maand bereikten de Vlaamse politici een nieuw stikstofakkoord. Dat levert Demir onder boeren in eigen land een vergelijkbare reputatie op als minister Van der Wal in Nederland. Begin maart gingen duizenden Belgische boeren de straat op om te demonstreren tegen haar beleid.

Niet vrolijk van eigen beleid

De minister is lid van de politieke partij Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA), een nationalistische, conservatief-liberale partij. Het doel van de Vlaamse aanpak is om in 2030 de Vlaamse stikstofuitstoot te halveren. Dat moet via een generieke reductie, uitkoop van bedrijven en harde verplichtingen voor individuele bedrijven of sectoren. Deze details noemde ze dinsdagmiddag niet. Demir zei wel dat ze zelf ‘ook niet vrolijk’ werd van het beleid.

Op uitnodiging van LTO Nederland stond de Vlaamse minister dinsdag voor een zaal met mensen die iets doen in en rond de landbouw. Ze hield vooral een warm pleidooi om als politiek verantwoordelijkheid te nemen. Ze ziet dat boeren in Nederland bijna 4 jaar na het begin van de stikstofcrisis nog altijd in onzekerheid zitten. Boeren verdienen duidelijkheid en die moet de politiek ze geven, vindt Demir. Ze hekelt haar voorgangers die de afgelopen 15 jaar te weinig hebben gedaan aan de uitstoot van stikstof in de landbouw. De focus lag vooral op vervoer en industrie.

Gedane zaken nemen geen keer

Ook in België maakt de ligging van de natuurgebieden de stikstofopgave ingewikkeld: “Ik zou de kaart anders hebben getekend, maar bon, geschiedenis draai je niet terug.” Dus moest Demir het doen met wat ze kreeg. Ze was naar eigen zeggen ‘matig enthousiast’ om aan de klus als minister te beginnen.

Uit de ervaringen met het stikstofakkoord, dat iets langer dan 2 jaar op zich heeft laten wachten, heeft ze 2 belangrijke lessen geleerd. Ten eerste: “We moeten ook kijken naar het inkomen van de landbouwer.” En vooral: “Denk na voor je ja zegt tegen Europa”. Ze verwijst hiermee naar haar eerdere kritiek op de verplichtingen voor de natuur die in Vlaanderen voor de stikstofproblematiek zorgden. Ze verwijst naar de plannen van de Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans: “Over 20 jaar heeft mijn opvolger dezelfde soort problemen, omdat de afspraken waar je als landelijke overheid ‘ja’ op zegt, onhaalbaar blijken.”

Demir lichtte haar pleidooi bij het LTO gisteravond toe bij Nieuwsuur.

In Vlaanderen lukte het onlangs wél om een stikstofakkoord te sluiten. Maar ook daar ging het niet zonder slag of stoot. Verantwoordelijk minister Zuhal Demir is bij ons in de studio.#Nieuwsuur #stikstof #Vlaanderen pic.twitter.com/2zsXnNTCVz

— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) March 28, 2023