Slimme technieken verbeteren vetkwaliteit en stalgezondheid varkens

Met slimme technieken is de vetkwaliteit aan de slachtlijn te monitoren. Ook kan het klimaat in de stal en daarmee de gezondheid verbeteren. Dat zijn conclusies van de afsluiting van twee projecten binnen het project Slimme Varkensketen.

Vier jaar geleden zijn twee onderwerpen gekozen om met data in de keten verbeteringen door te voeren: Sturen op kwaliteit en Sturen op diergezondheid. Bij beide projecten is Vion betrokken, naast fokkerijorganisaties, voerbedrijven en ondersteunende bedrijven waaronder Connecting Agri & Food. Uitvoerder is AgriFoodInnovation; een netwerkorganisatie tussen overheden en organisaties in Brabant, gericht op het verbinden van agrifood en ICT.

Voor Sturen op kwaliteit is gezocht naar een manier om de hardheid van vet te meten in de slachterij. Ronald Klont, hoofd R&D van Vion, geeft aan dat dat belangrijk is omdat zacht vet onder andere slappe buiken en een slechte structuur van het vlees veroorzaakt, naast snijverliezen in het proces. Zachtheid is aantoonbaar met het Jood Additie Getal (JAG). Tot op heden kan dat alleen in een laboratorium. Voor het project is onderzocht of een zogenoemde hyperspectraalcamera betrouwbaar en inpasbaar is in een slachtlijn om 1.300 karkassen per uur te beoordelen. Daarnaast is gekeken wat de afkapwaarde moet zijn, dus vanaf welk JAG er sprake is van probleemvet en een karkas uit de lijn moet worden gehaald. Ook is onderzocht hoe de varkenshouder met voer en genetica de zachtheid kan beïnvloeden, naast het economisch plaatje.

Uit het onderzoek blijkt de camera voldoende betrouwbaar om het JAG te meten. De praktische inpassing is wel een uitdaging, aldus Klont. Sturen met voersamenstelling gaat goed; het gaat dan om de hoeveelheid linol/linolzuur. Er hangt echter wel een prijskaartje tot €1,20 per varken aan, afhankelijk van de prijzen in de markt. Ook met genetica is te sturen; de impact was zelfs groter dan verwacht, maar minder groot dan de invloed van voer.

Overigens is opvallend dat het aantal varkens met zacht vet dat Vion binnenkrijgt de laatste jaren al fors is afgenomen. Gezien de beperkte noodzaak en benodigde investering is een slimme camera nu geen optie, aldus Klont. Het wordt wel interessant als meer kenmerken gemeten worden, zoals rondom lange staarten, of als de kwaliteit van vet aanmerkelijk achteruitgaat.

Varkenshouder helpen bij klimaat

Bij het onderdeel Sturen op gezondheid speelt de Slimme Stal van Connecting Agri & Food de hoofdrol. De slimme sensor meet temperatuur, luchtvochtigheid, ammoniak en CO2. De meter is geplaatst op circa 100 bedrijven die voor het Beter Leven-concept van Vion produceren (Starfarmers). Daarnaast zijn per bedrijf gegevens verzameld rondom gewicht, ventilatie, gedrag en stal/hokinrichting.

Meer inzichten door meer data zouden moeten leiden tot het beter kunnen sturen op een hoger welzijn en betere gezondheid. Dat wordt bepaald aan de hand van de technische cijfers op het bedrijf, het percentage longafwijkingen aan de slachtlijn en autofom-metingen om de waarde van het karkas te bepalen. De varkenshouders hebben een dashboard waarmee ze de data in real-time volgen en krijgen wekelijks een overzicht met inzichten in de gemeten parameters. Er is ook een stalklimaatindex ontwikkeld die met één cijfer inzicht in het stalklimaat geeft.

Technisch werkt het systeem prima, aldus Bart Pijnenburg, specialist ketenontwikkeling bij Vion. Er is ook een duidelijke link gevonden tussen relatieve luchtvochtigheid in de stal en longafwijkingen. De aanpak geeft geen garantie voor een beter stalklimaat, maar biedt de varkenshouder wel tools om beter te sturen. Een optie is om voor de diverse klimaatparameters streefwaarden en bandbreedtes vast te stellen, zodat de varkenshouder nog gerichter kan sturen. In vervolgonderzoek is het de bedoeling om individuele dierdata te koppelen, activiteitensensoren in te zetten en te kijken naar meer slachtkenmerken. Overigens blijven de 100 Starfarmers met de slimme stalsensor werken.