LEI: ‘Zoek je eigen winstgevende plek in keten’

In 2015 heeft de biologische melkveehouder een hoger inkomen per ondernemer dan de gangbare melkveehouder. LEI-directeur Jack van der Vorst noemt het als een voorbeeld dat illustreert dat in ieder geval een deel van de consumenten klaar is voor duurzamer voedsel.

Volgens de inkomensprognoses van LEI Wageningen UR stijgt het inkomen van een biologische melkveehouder van €32.900 in 2014 naar €36.900 per ondernemer in 2015. Voor de hele melkveehouderij daalt het inkomen van gemiddeld €42.400 in 2014 naar een bescheiden €20.000 per ondernemer in 2015. De gangbare melkprijs is fors gedaald terwijl de biologische prijs verder is gestegen. Dat maakte het LEI deze week bekend. De verschillen tussen de verschillende sectoren in de land- en tuinbouw zijn groter dan ooit. Enerzijds een historisch hoog inkomen voor telers van groente onder glas die het inkomen zagen stijgen naar €274.000 per onder ondernemer. Aan de andere kant de zeugenhouders die gemiddeld uitkomen op een inkomen van €75.000 negatief, zij maken gemiddeld zwaar verlies. Voor zeugenhouders geldt bovendien dat het gemiddelde inkomen in de laatste vijf jaar uitkomt op een schamele €1.000 per jaar.

Productiegroei goed voor individueel bedrijf, niet per se voor sector

LEI directeur Jack van der Vorst wees op de spagaat waarin de Nederlandse land- en tuinbouw zich bevindt bij de presentatie van de inkomensprognoses. Individuele bedrijven hebben baat bij een verhoging van de productie om lagere prijzen en hogere kosten op te kunnen vangen. Maar voor de sector als geheel kan dat negatief uitpakken. Bijvoorbeeld door het overschrijden van milieueisen of dalende prijzen. Eisen zijn steeds verdere aangescherpt, terwijl traditionele oplossingen zoals schaalvergroting niet meer werken. Daarbij komt dat bijvoorbeeld in de varkenssector het voordeel van lage voerprijzen ten opzichte van buitenlandse concurrenten grotendeels is verdwenen.

Inzetten op keiharde marktwerking ‘niet realistisch’

Het afschaffen van belemmerende wetten of inzetten op een keiharde marktwerking waarbij alleen de sterkste bedrijven overblijven zijn volgens Van Der Vorst geen realistische oplossingen. Inzetten op niche-producten kan dat voor een deel van de bedrijven wel zijn. Maar alleen produceren voor niche markten is ook niet de oplossing, stelde Van der Vorst vast. Juist de combinatie met volumeproducten met kwaliteit biedt perspectief voor de Nederlandse agrarische sector. Hij ziet hij in de goede resultaten van de biologische melkveehouders een bevestiging dat consumenten wel klaar zijn voor duurzaam voedsel. Maar daarvoor is een andere werking van de keten nodig, die is nu vaak nog vooral ingericht op grotere hoeveelheden. Elke boer die bij de blijvers wil horen zal op zoek moeten naar zijn eigen winstgevende positie in de keten volgens Van der Vorst.