‘Kersen moeten Maashorst identiteit teruggeven’

Met kersenteelt moet de Maashorst zijn identiteit terugkrijgen, vindt een speciale projectgroep in het Brabantse gebied. Ook boeren participeren in de groep, die in 2015 50 hectare kersen wil hebben staan.

Natuurgebied de Maashorst in Brabant is van oorsprong een kersengebied. In het begin van de twintigste eeuw telde de gemeente Uden, die onderdeel is van de Maashorst, 8.587 kersenbomen. Daarmee nam de Maashorst in 1935 bijna tweederde van de totale Brabantse kersenproductie voor zijn rekening.

Maar na 1960 ging het bergafwaarts met de kersenteelt in de regio. Onder andere door industrialisatie en schaalvergroting was de teelt niet meer rendabel. Veel hoogstamboomgaarden zijn gerooid met rooipremie van de Europese Unie en zijn omgezet in gras- of akkerland. Een enkele boomgaard die overbleef had te maken met verwaarlozing en door wegvallen van onderhoud waren de bomen overgeleverd aan ziekten, plagen, ouderdom en windvang.

Inmiddels is de kersenteelt helemaal verdwenen. Om de teelt die van oorsprong zo belangrijk was voor de streek, weer terug te brengen is het project Herintroductie Kersenteelt opgezet. Het project is een initiatief van de Stuurgroep de Maashorst.

De kersenteelt heeft volgens voorzitter Peer Verkuijlen van de stuurgroep de potentie om een nieuwe economische drager te worden voor de landbouw in de Maashorstregio met een professioneel streekproduct. Doelstelling van het project is te komen tot 50 hectare kersenteelt in de Maashorstregio in 2015. Het areaal kersen in Nederland bedraagt op dit moment bijna 400 hectare.

Het slagen van dit project leidt er volgens Verkuijlen toe dat bedrijven op een bij het landschap en gebied passende manier een nieuw inkomen kunnen realiseren waardoor zij op de huidige plek kunnen blijven boeren. De grove zandgronden in de Maashorstregio zijn volgens Verkuijlen bij uitstek geschikt voor de kersenteelt. ”En mede dankzij de kersenteelt blijven agrarische bedrijven behouden en daarmee ook de kleine buurtschappen en het typische agrarische cultuurlandschap.”

In het project participeren ook de Maashorstboeren, een agrarische natuurvereniging. Dennis Hurkmans is de voorzitter van de Maashorstboeren. Ook hij denkt dat de kersenteelt bij kan dragen aan een nieuwe economische impuls in het gebied. Volgens Hurkmans wordt er te vaak van uitgegaan dat de landbouw geen toekomst heeft zo dicht bij een natuurgebied. Hurkmans hoopt met de kersenteelt het tegendeel te bewijzen.

In 1850 is de kersenteelt voor het eerst geïntroduceerd in het gebied. Vanwege de toenmalige landbouwcrisis ging het slecht met de akkerbouw. De kersen werden voornamelijk geteeld voor de handel

Maar ook voor de uitstraling van het gebied was de kersenteelt belangrijk. De kersenboomgaarden lagen als groene gordels rond de bebouwing, zowel in het dorp als op het platteland. In het dorp tussen de huizen en in de buurtschappen tussen de boerderijen.

Ook verschillende feesten werden opgehangen aan de kersenteelt. In Uden waren er speciale kersenfeesten rond de oogsttijd. Er waren vieringen zoals kersenvisites, Peerke Verschiet en de veiling in Uden, die over is genomen door veiling Veldhoven en later opgegaan is in The Greenery, draaide voor een groot deel op de kersen.
Helemaal hetzelfde zal het nooit meer worden in de Maashorst. Vorige eeuw werd gebruik gemaakt van hoogstambomen.

Individuele boeren kunnen op een kleinschalig niveau een volwaardig inkomen vergaren met de kersenteelt. Om het verder te optimaliseren, denken de boeren in de Maashorst aan samenwerking. Bijvoorbeeld op het gebied van teelt, mechanisatie, koelen en sorteren. Door samen te werken hopen ze de ambitieuze doelstelling van vijftig hectare kersenteelt in 2015 te halen.

Maashorstboeren
De Maashorstboeren is een agrarische natuurvereniging die in 2001 is opgericht. Er zijn boeren, burgers en ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf lid van. De vereniging is ontstaan door onderlinge samenwerking van boeren, burgers en boerenbelangenorganisatie ZLTO.
De Maashorstboeren willen zelf de verantwoordelijkheid nemen om een goede invulling te geven aan het landelijk gebied. Deze invulling moet gebaseerd zijn op een goed evenwicht tussen economie en ecologie.
Met financiering van de Europese Unie en de provincie Noord-Brabant hebben ze het het project Te gast bij de Maashorstboeren opgezet. In het project participeren negen agrarische bedrijven, die samen hun bedrijven openstellen voor publiek.
Veel tochten rond de bedrijven zijn aangesloten op een routenetwerk.