'Welke boer deed dat nou, zijn eeltige handen goed verzorgen?' - Foto: Ton Kastermans Fotografie BoerenlevenColumn

‘Jongelui moet je nooit onderschatten’

Een oud melkershandboekje hamerde op het belang van schone handen en korte nagels.

Onlangs drukte iemand me een vergeeld boekje in de hand. Het bleek een vooroorlogs handboekje om goed te leren melken. Eén van de zaken die uitgebreid aan bod kwam, betrof hygiëne want daar schortte het nogal aan. Melkers kropen zomaar in hun vuile plunje onder de koe en handen wassen? Men veegde ze hooguit even af aan de broekspijp, meer niet.

Maar alleen schoon werken kon eersteklas melk opleveren en dat betekende: schone kleding aan en niet leunen tegen de koe want zo kon vuil van het koeienlijf via de melker in de emmer terechtkomen. O ja, die emmer, daar was nog wat mee. Melkemmers moesten speciaal voor het melken gereserveerd worden en niet voor allerlei andere zaken.

‘Wasschen’

Erg vermakelijk vond ik de alinea over schone handen. Even afspoelen in de sloot of onder de pomp volstond niet, men moest echt ‘wasschen’, met water en zeep en een stevige borstel voor de nagels. Die nagels moesten ook nog eens kort geknipt worden om verwondingen bij de koe te voorkomen. Immers: menig boerenhand was scherp en ruw als schuurpapier terwijl koeienspenen juist teer en gevoelig waren. Door de handen goed te verzorgen, zou melken minder pijnlijk zijn en dat had weer een economisch voordeel, want een relaxte koe liet de melk veel beter los.

Eeltige handen verzorgen

Maar ja, welke boer deed dat nou, zijn eeltige handen goed verzorgen? En was het überhaupt haalbaar om zachte handen te hebben in een tijd dat het meeste landwerk nog handwerk was?

Zoals zo vaak kwam de verandering uiteindelijk via de volgende generatie. Zoons (dochters niet) leerden op school de nieuwste zienswijzen en brachten ze mee naar huis. Dat zal vermoedelijk niet meteen tot een omslag hebben geleid. Als je kind thuiskomt met allerlei plannen die afwijken van hoe je het altijd hebt gedaan, dan zeg je – uitzonderingen daargelaten – vermoedelijk niet meteen: top, laten we het doen. Maar goed, het begin was er.

Met droge doek voorbehandelen

Ineens moet ik denken aan een oud-klasgenoot op de HAS die op school het belang geleerd had van voorbehandelen met een droge doek in plaats van met een natte. Hij had dat thuis ingebracht, maar zijn vader had hem uitgelachen. ‘Dan moest die leraar maar eens langskomen om met een droge lap de opgedroogde stront van de uiers te poetsen.’ En hij pakte de waterslang.

De zoon is nu zelf boer en een goeie ook. Melken doet hij in een carrousel en de uiers maakt hij schoon met papieren wegwerpdoeken. Droge. Het celgetal is lager dan het bij zijn vader ooit geweest is.

Ik zei al: verandering gaat grotendeels via de volgende generatie. Dat geldt niet alleen voor melken, maar voor de hele transitie waar de landbouw momenteel voor staat. Het is niet makkelijk, maar ik ben er vrij zeker van dat die nieuwe generatie het kan. Jongelui moet je nooit onderschatten.

Dit artikel is onderdeel van de rubriek De opvolger. Ook meedoen? Mail je naam, leeftijd, soort bedrijf en telefoonnummer naar margreet.welink@misset.com.

Beheer
WP Admin