‘Is er nog perspectief voor boeren in Nederland?’

Op veel bedrijven speelt de vraag: hoe nu verder? Wordt het extensiveren, verbreden, verplaatsen, emigreren of toch stoppen?

Op jonge leeftijd wist hij het al: ik word boer. Helaas had hij niet het geluk kind te zijn van ouders die boer waren en had hij geen familie met een boerderij. Dus besloot hij zijn leven te wijden aan het werken op boerenbedrijven in de omgeving. Door een samenloop van omstandigheden kreeg hij op een goed moment toch de kans om een samenwerking met een boer aan te gaan. Hij greep het met beide handen aan. De samenwerking werd een succes: na een aantal jaren kon hij het bedrijf overnemen en realiseerde hij zijn droom.

Het was hard werken maar dat kon hij. Samen met zijn vrouw zetten ze hun schouders onder het bedrijf. En dat was nodig, want zowel de gebouwensituatie als de verkaveling waren niet ideaal. De jaren die volgden, waren in financieel opzicht niet heel overvloedig, maar door secuur te werken, wat hulp van buitenaf en de juiste beslissingen kwamen ze langzaamaan in rustiger vaarwater terecht.

Twijfels door nieuwe regels

Totdat de stikstofcrisis uitbrak. De derogatie wordt afgebouwd en er moet mest worden afgevoerd. Hard stijgende bedrijfskosten, toenemende regelgeving. Ingrijpende veranderingen in de bedrijfsvoering zijn nodig om te kunnen blijven voortbestaan. Hij begint zich steeds meer zorgen te maken: hoe nu verder?

Op heel veel bedrijven is wat ik hierboven schrijf herkenbaar en in veel boerengezinnen speelt deze vraag: hoe nu verder? Welke opties zijn er en welke keuzes horen daarbij? Wordt het extensiveren, verbreden, verplaatsen? Is een overname nog mogelijk? Of is emigreren een goede keuze en zo ja: naar welk land? Misschien is stoppen wel de juiste optie maar liever niet… Of toch wel? Twijfel, onzekerheid en onduidelijkheid kunnen in dergelijke situaties een grote rol spelen.

Toename aantal gespreken over toekomst

Samen zoeken naar richting

Ik zie het aantal gesprekken dat over de toekomst van de agrarische ondernemers gaat hard toenemen. En dat is logisch. Het is dan fijn als je als ondernemer kunt sparren met kundige begeleiders. Mensen uit de praktijk van het boerenleven, die snappen waar je mee te maken hebt, die begrijpen wat het betekent om boer in hart en nieren te zijn. Mensen die naar je kunnen luisteren, helpen om overzicht te creëren, samen kansen verkennen, ontdekken wat bij je past en een tijd met je mee oplopen.

Onlangs is landelijk het project boerenperspectief opgestart. Vanuit vrijwel elke provincie zijn of worden knooppunten opgericht om agrarisch ondernemers te ondersteunen bij de keuzes die zij moeten maken voor de toekomst. Onafhankelijke procesbegeleiders kunnen helpen bij verschillende sociaaleconomische thema’s als verdienmodellen, bedrijfsovername, klimaat, mest, stikstof, waterkwaliteit, dierenwelzijn, samenwerken. De begeleiding is kosteloos. Op www.boerenperspectief.nl vind je meer informatie. Doe er je voordeel mee!