‘Goed watermanagement hét vertrekpunt voor rendabele varkenshouderij’

Water blijft het vergeten nutriënt

Dick gaat al heel wat jaren mee in de sector en weet waar hij over praat. “Water en voer zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Toch blijft water het vergeten nutriënt. Een gemiste kans! Door kritisch te kijken naar je watermanagement, kan je grote stappen maken. Het verbeteren van de darmgezondheid wordt behaald door goede waterkwaliteit en het aanzuren van drinkwater.”

Gemiddelde wateropname per zeug

Waar het gaat om watermanagement, spelen met name de wateropname en de waterkwaliteit een rol. “Om met die eerste te beginnen: veel bedrijven hebben de gemiddelde wateropname per zeug niet exact in beeld, dat begint al in de drachtstal. Er wordt vaak gekeken naar de mestconsistentie en de kleur van de urine, maar een feitelijke meting blijft uit. Terwijl dit wel nuttige informatie kan opleveren”, zegt Dick.

_{Tekst gaat door onder de foto}

Dick Pannekoek is Technisch specialist waterkwaliteit bij Trouw Nutrition. – Foto: Trouw Nutrition

Debiet nippels

“Het in kaart brengen van de wateropname van de zeugen is een onderdeel van de aanpak. Per groep of stal kan deze soms al flink verschillen. Het is zaak dat elke zeug een gemiddelde wateropname van ongeveer 10,5 tot 12 liter per dag haalt, want hoe beter de wateropname van de zeug, hoe beter de big. Om de vrijwillige opname te bevorderen, loont het om het drinkwater aan te zuren met Selko-pH E. Ook in de kraamstal verrichten we metingen. Bij gelten is stress soms bepalend voor de wateropname. In de kraamstal kijken we vooral naar de wateropbrengst per nippel. Ook controleren we het aantal biggen per nippel en de minimale debieten.”

_{Tekst gaat door onder de tabel}

Figuur 1. Na aanzuren met Selko-pH E gaat de gemiddelde wateropname per zeug direct omhoog (Bron: Trouw Nutrition, Swine Research Centre, 2018).

10% meer biest

“Selko-pH E helpt zowel de wateropname in de drachtstal als in de kraamstal significant te verhogen. Een meerwaarde, want zeugen die meer drinken aan het einde van de dracht, hebben minder last van constipatie, waardoor het werpen makkelijker verloopt. Bovendien toont veldonderzoek aan, dat de tomen van zeugen met een hoge wateropname in de dracht significant zwaarder zijn bij geboorte. Zeugen met een hogere wateropname kunnen daarnaast tot wel 10% meer biest produceren dan zeugen met een lagere wateropname, waardoor je de biggen vanaf dag 1 een voorsprong geeft”, benadrukt Dick.

_{Tekst gaat door onder de tabel}

Endotoxinen en mycotoxinen

Naast de wateropname speelt ook de waterkwaliteit een belangrijke rol. “Als er gisten, schimmels of entero’s in je watersysteem zitten, kost dat de zeug weer extra energie om die bacteriën weg te werken. Bovendien kunnen die pathogenen leiden tot restsporen van endotoxinen en mycotoxinen in het verteringssysteem.”

Microbiële samenstelling drinkwater

“Veel varkenshouders besteden veel tijd en aandacht aan de kraamstal. Alles moet brandschoon zijn. De hele boel wordt ontvet en ontsmet en zeugen worden gewassen. Maar het eerste wat de biggen na de biest vervolgens binnenkrijgen, is water uit een waterleiding waarvan we geen idee hebben wat er precies inzit”, vertelt Dick. “Terwijl de waterkwaliteit juist de basis vormt voor een goede start. Ga dus vooraf na of de microbiële samenstelling van je drinkwater op orde is. Soms staat de waterleiding een week stil. Daar kan van alles ingroeien; zeker in een warme kraamafdeling.”

pH-waarde drinkwater verlagen

Om microbiële organismen in het drinkwater te reduceren, moet de pH-waarde van het water onder de 4 blijven. Dick: “Met Selko-pH E verlagen we de pH-waarde naar 3.8, zodat alle pathogenen – van E. Coli tot salmonella’s – geëlimineerd worden. Door het water aan te zuren, rem je tegelijkertijd gisten en schimmels af. We adviseren een minimale dosering van 1 tot 2 liter per 1.000 liter drinkwater, anders loop je de kans dat bacteriën de overhand krijgen en gaan groeien op het zuur. Dat kan verstoppingen opleveren in de nippel.”

_{Tekst gaat door onder de tabel}

Monsters en analyses uit het MasterLab

Trouw Nutrition ondersteunt varkenshouders bij het nemen van wateranalyses en het vaststellen van de juiste dosering. “Elk water is anders. We nemen monsters, analyseren die in ons MasterLab in Boxmeer en komen dan tot een maatwerkadvies. Alles wordt doorgerekend. We kunnen zelfs achterhalen of er een doseersysteem verkeerd staat afgesteld. Vervolgens zetten we Selko-pH E in en gaan we na of het aanzuren het gewenste resultaat geeft. Waar nodig sturen we bij.”

Aanzuren helpt geboortediarree voorkomen

Het aanzuren van drinkwater van de zeugen met Selko-pH helpt de druk van clostridium en E. Coli te verlagen. “Een logisch verhaal”, stelt Dick. “Zodra de lacterende zeugen het aangezuurde water binnenkrijgen, wordt de maag-pH naar beneden gebracht. Een lagere maag-pH zorgt voor een betere voervertering en houdt pathogenen buiten de deur. De maag kan dus optimaal zijn werk doen, voordat het voer naar darmen gaat. Door de darmen gezond te houden, krijgt de E. Coli-bacterie minder kans wat helpt bij het terugdringen van geboortediarree. Bij de laatste klantresultaten zien we ook terug dat Selko-pH E erg goed scoort in het tegengaan van diarree.”

_{Tekst gaat door onder de foto}

Ook voor jonge biggen hebben baat bij het aanzuren van water, soms moet je gewoon even extra zuur doen. – Foto: Trouw Nutrition

Speendip onderdrukken

Ook bij een speendip biedt Selko-pH E uitkomst. “Door het water aan te zuren, blijven je biggen beter eten en is er sprake van een hogere voeropname. Hierdoor kan je een speendip tegengaan. Dat is waardevol, want een speendip heeft veel invloed op de groei en blijft een hoofdpijndossier voor veel varkenshouders.”

Dierprestaties optimaliseren

“Of er op je bedrijf nu sprake is van een verminderde wateropname of geboortediarree: het mag duidelijk zijn dat het loont om met je watermanagement aan de slag te gaan”, besluit Dick. “Hebben je biggen geboortediarree? Is er sprake van Streptokokken, Clostridium of E. Coli? Is je drinkwater vrij van entero’s, gisten en schimmels? Wil je werken aan een betere darmgezondheid of een verhoogde voeropname? Maak doelen en stel jezelf vragen hoe je met het aanzuren van je drinkwater je dierprestaties kunt optimaliseren. Sturen op watermanagement levert zoveel veel meer op dan je denkt. Probeer het maar eens uit!”

Meer info?

In februari gaf Dick een webinar over waterkwaliteit. Bekijk zijn presentatie hier terug. Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met Dick.