Fotograaf Louise van den Broek legt werk en gezinsleven op akkerbouwbedrijf vast

Op de foto zien we vader en zoon aan de rand van een perceel, identiek voorover gebogen, speurend naar pootaardappelen die bovengronds liggen. Op de achtergrond een lange rij populieren. De rechte lijnen in het landschap contrasteren prachtig met de kromme ruggen. “Dit vind ik een van de mooiste foto’s in mijn boek. Zo vader, zo zoon; dezelfde lichaamshouding, dezelfde liefde voor het boerenvak”, zegt de maker van de foto Louise van den Broek (37). Het zijn haar man Rob en haar schoonvader die we aan het werk zien.

Ze bladert verder in Wortels, het documentaire fotoboek dat deze week uitkomt. De foto is ’s nachts genomen. Op de achtergrond zien we een regenhaspel spuiten. Rob loopt vermoeid over het betonnen kavelpad terug naar de boerderij. Louise van den Broek: “Dit was in de zevende week dat Rob dag en nacht moest beregenen. Het weer en de seizoenen bepalen bij een boer het ritme van de dag. De ene keer is het te droog, dan weer te nat. Het werk gaat altijd door. Dat is vaak verschrikkelijk vermoeiend, maar tegelijkertijd ook een mooi onderdeel van het boerenvak. Het product gaat altijd voor.”

Fotoboek is ode aan boerenambacht

Toen ze verkering kregen op de hogere landbouwschool zei Rob na een paar dagen: ‘weet waar je aan begint, ik ga thuis ons bedrijf overnemen en dat vraagt veel tijd en energie’. Zij komt zelf niet van een boerderij en dacht dat het allemaal wel mee zou vallen. “Het was ontzettend wennen. Het bedrijf staat voorop, er is vrijwel nooit tijd om te sporten of om een avond uit te gaan, zeker niet toen we kinderen kregen. Dat lijkt vervelend, maar zo ervaar ik het niet. Het boerenleven geeft mij rust en veiligheid. Mijn fotoboek is een ode aan het boerenambacht, misschien wel een liefdesbrief. Niet alleen aan mijn eigen familie, maar aan alle boeren.”

Wortels biedt met foto’s en verhalen (geschreven door de fotograaf) een inkijk in het door het weer en de seizoenen bepaalde leven van de boer, in dit geval het leven van een akkerbouwfamilie in de Noordoostpolder. De opa van Rob was pionier, zijn vader nam het enkele decennia later over. Nu staat Rob aan het roer, bijgestaan door zijn ouders.

Portret van verdwijnend ambacht

Dit jaar wordt voor de 75^e keer geoogst op het nieuwe land van toen. Op de foto’s zijn regelmatig de twee jonge zoons van Van den Broek in beeld, Dennis en Kevin. “In groep 1 riep Dennis al: ‘ik wil boer worden’. Hij heeft boerenbloed, zijn wortels liggen hier. Maar krijgt hij of zijn broer de kans om dit familiebedrijf straks voort te zetten? Dertig jaar geleden waren er 100.000 boeren in Nederland, nu 35.000. Elke dag stoppen weer een paar. Grote bedrijven met drones en robots zullen wel blijven bestaan, maar over gezinsbedrijven zoals dat van ons ben ik niet erg optimistisch. Wat dat betreft zie ik mijn boek als een portret van een verdwijnend ambacht.”

Overigens is Wortels geen politiek pamflet. Van den Broek heeft voor de productie bewust gekozen voor een vormgever en eindredacteur uit de Randstad. Zij oordeelden mee. “Er mag best kritiek zijn op de gangbare landbouwpraktijk. Heb ik soms ook. Ik hoop wel dat niet-agrariërs via mijn boek een beeld krijgen van wat boerengezinnen drijft, wat ze allemaal doen om de schappen in de supermarkt elke dag weer gevuld te krijgen.”

Fotodocument van ons eigen leven

Boerin is Van den Broek niet. “Ik ben in de eerste plaats fotograaf. Dat is in de loop van de tijd mijn ambacht geworden. Ik fotografeer levensverhalen, van geboorte tot afscheid en alles wat daar tussen zit. En nu dus het fotodocument van ons eigen leven. Ook mijn dagen worden in belangrijke mate bepaald door het ritme van de boerderij. Dat is soms lastig, maar uiteindelijk heel bevredigend. Als ik gespannen ben, zegt Rob: ‘loop maar even het land in’. Als ik dat doe, krijg ik rust in mijn hoofd, dan valt alles van me af. Ik ben intens dankbaar dat ik op deze plek terecht ben gekomen.”

Lees ook: Fotografe Erika: ‘Door mijn lens aandacht vragen voor de nieuwe generatie boeren’