Fors minder herbicidegebruik met zaai- en onkruidrobot Farmdroid

Begin mei pootte Pieter Risseeuw aardappelen. Tegelijkertijd zaaide een Farmdroid-robot een perceel verderop zelfstandig 10 hectare suikerbieten.
Hieronder hoe, gezien in de tijd, de robot in vier dagen 10 hectare bieten zaaide:

• Dinsdag 2 mei: om 16.00 uur zet Risseeuw de robot aan het werk.

• ’s Avonds 21.30 uur: de robot stopt vanwege een gps-storing. Risseeuw krijgt een melding, maar krijgt hem niet meer op gang die dag.

• Woensdag 3 mei: om 7.30 uur zet de akkerbouwer de machine weer aan het zaaien.

• ’s Avonds 21.30 uur: De zaairobot meldt dat hij moet worden bijgevuld. Risseeuw doet dat en de machine gaat de nacht door.

• Donderdag 4 mei: ’s ochtends om 6.00 uur is de accu leeg is en de machine stopt.

• 8:00 uur wekken de zonnepanelen weer voldoende elektriciteit op om de machine weer in beweging te zetten.

• 11.30 uur: machine stopt. Risseeuw krijgt een melding dat de zaadbakjes moeten worden bijgevuld. Daarna gaat de machine weer verder.

• 23.00 uur: de accu’s zijn leeg, machine stopt. Er is dan nog 300 meter te zaaien.

• Op 5 mei is het te nat om door te gaan.

• Op 6 mei worden de laatste meters gezaaid. Zo’n vier dagen na de start heeft de robot de 10 hectare bieten gezaaid.

Capaciteit is kwart hectare per uur

“Wat ik had moeten doen”, blikt Risseeuw terug, “is het accupak ergens op de donderdag aan de oplader leggen. Overdag tijdens het zaaien blijken de zonnepanelen onvoldoende elektriciteit op te wekken om tegelijk de machine aan het werk te houden, én om voor ’s avonds en ’s nachts de accu’s op te laden. Dat is wat je ook moet leren, zo’n machine te managen.”

De capaciteit ligt op een kwart hectare per uur, of wel 5 hectare per 20 uur. Dinsdag 16 mei is de robot begonnen met schoffelen.

Robot werkt geheel zelfstandig

De robot doet geheel zelfstandig zijn werk. Met een snelheid van 900 meter per uur worden volgens de voorgeprogrammeerd raster de suikerbietenzaadjes tot op de minder dan een centimeter nauwkeurig in de grond gelegd. Meteen daarna wordt boven ieder afzonderlijk zaadje een ‘shot’ bodemherbicide (Centium + Goltix) toegediend, een rondje met straal van 5 centimeter.

Ten opzichte van een volveldsbespuiting is dat meteen een besparing op middel van 90%. Zo’n zelfde besparing wordt ook gehaald bij volgende bestrijdingen. Dezelfde robot spuit alleen boven de biet, in de rij wordt gewied, tussen de rijen geschoffeld.

De inzet van de robot op het akkerbouwbedrijf van Pieter Risseeuw is feitelijk een haalbaarheidsstudie naar de praktijkrijpheid van de Farmdroid, die in dit concrete geval is uitgerust met een systeem voor spotspraying. De Farmdroid-veldrobot op zichzelf is praktijkrijp. De vraag is nu hoe de toevoeging van spotspraying en cameratechniek uitpakt.

Onderzocht wordt of een combinatie van mechanische en chemische gewasbescherming succesvol kan worden toegepast op de teelt van suikerbieten. Het chemische stuk is nieuw. Bij een biologische teler in de buurt loopt voor het tweede jaar een Farmdroid voor zaaien en schoffelen-wieden.

Camera’s met plantherkenning

Later in het seizoen is er nu ook het plan er camera’s voor plantherkenning en extra spuitdopjes op te bouwen. Zodat de machine ingezet kan worden voor de aanpak van aardappelopslag in bieten. “Maar we willen ook kijken naar hoe goed de met camera’s uitgeruste robot kan selecteren in graszaad. In bepaalde situaties komt dan de vermeerdering van lastiger te telen, maar beter betaalde grassoorten binnen bereik.”

Bijvoorbeeld fakkelgras kan wel € 6 per kilo opbrengen. Ook veldbeemd brengt goed op, maar is lastig zuiver te krijgen. Misschien kan ook hier de robot de mens vervangen.

De haalbaarheidsstudie wordt uitgevoerd in het kader van het project Zeeland in Stroomversnelling. Samenwerkende partijen zijn naast akkerbouwbedrijf Risseeuw waar de machine loopt, Risseeuw Techniek BV, Mechanisatiebedrijf Vermeulen, ontwikkelaar van plantdetectietechnologie Precisionwise, proefboerderij Rusthoeve en adviesbedrijf Delphy.

De studie wordt gesubsidieerd met een bedrag van € 45.000. De andere helft van de kosten wordt bijeengebracht door de samenwerkingspartners in het project.

Amper sprake van wegrollen zaad

Na het zaaien staat de Farmdroid in een loods van landbouwmechanisatiebedrijf Vermeulen, waar Risseeuw hem klaarmaakt voor de onkruidbestrijding.

Hij laat zien hoe een soort slagmes op en neer slaat tussen de bietenplantjes. “Dat gebeurt dus volledig op basis van de kennis van de machine van waar precies hij de zaadjes heeft weggelegd. Je kunt afstellen hoe dicht dat je wilt dat langs de planten wordt gewied.”

De zaden zijn tot op minder dan een centimeter nauwkeurig weggelegd, preciezer dan een precisiezaaimachine met zaaischijf en vacuüm doet. De Deense robot, vertelt Risseeuw, werkt nauwkeuriger dan een precisiezaaimachine.

Van wegrollen van zaad is amper sprake, doordat een elektromagnetisch klepje elk afzonderlijk zaadje heel dichtbij de onderkant van het zaaisleufje loslaat. “Minder dan 2 centimeter erboven. Daarbij komt dat de robot heel langzaam rijdt en het zaadje amper snelheid heeft.” Wat de Farmdroid niet kan is de zaai-afstand variëren.

Farmdroid versus loonwerk

Akkerbouwer Risseeuw becijfert, vooruitlopend op conclusies van de praktijkproef op zijn gangbare bedrijf, dat de Farmdroid zaai-, schoffel-/wied- en spotsprayrobot qua rendement een heel eind in de buurt komt van de conventionele aanpak. Afgezien nog van het milieuvoordeel.

De basismachine voor zaaien en schoffelen/wieden kost € 85.000. Daarbovenop komen € 15.000 voor de spotspray-installatie en € 18.000 voor de onkruiddetectie-camera. De totale investering bedraagt € 118.000.

Als je dan rekent met 20 hectare bieten per jaar en een afschrijftermijn van 10 jaar, dan komen de machinekosten voor een hectare bieten zaaien en schoonhouden op € 590 per hectare. De optelsom van wat je er mee uitspaart – zaaien en schoffelen door de loonwerker, plus een besparing van 90% op onkruidmiddel – komt zo snel gerekend uit op € 460.

Balans eerste testjaar opmaken

“Op zich geen onoverkomelijk verschil”, stelt Risseeuw. “Zeker niet als je bedenkt dat door op bedrijven met cichorei in het bouwplan de machine in toenemende mate het verschil kan betekenen tussen wel en niet telen. Chemische onkruidbestrijding was in cichorei altijd al lastig en wordt alleen maar lastiger.”

Eventuele inzet van de veldrobot in de selectie van graszaad als alternatief voor het lopen met de rugketel, zou het rendement verder kunnen ondersteunen.

Tot de bieten het veld dicht hebben is de Farmdroid-veldrobot er met enige regelmaat in aan het werk, om het gewas schoon te houden. Daarna kan voor dit eerste testjaar een eerste balans worden opgemaakt over hoe dat is gelukt, en welke rol de machine kan gaan spelen in ook de niet-biologische akkerbouw.