Boerin Elli: ‘Mijn mentale strijd zit van binnen’

In 2005 stond Elli ook al eens in Boerderij. Ze begon toen haar verhaal met te zeggen dat ze boerin zijn heerlijk vond. Niemand die zegt wat je moet doen en hoe, het beviel haar uitstekend. Nadeel van dat vrije boerderijleven was dat ze nooit klaar was. Als ze zichzelf een uitspatting gunde, was dat een halfuurtje niksen.

Terugkijkend vermoed Elli dat juist die instelling haar misschien wel de das heeft omgedaan, want ze werd ziek. Drie jaar geleden raakte plotseling haar blindedarm ontstoken. De oorzaak bleek een tumor die de blindedarm afknelde. Drie dagen nadat ze bij de dokter was geweest, lag ze op de operatietafel. “Je schrikt je kapot”, zegt ze, al weet ze niet alles meer zo precies. Omdat ze in het ziekenhuis lag, ging veel van wat er op de boerderij gebeurde langs haar heen. In no time moesten haar taken worden overgenomen, er kwamen buren, vrienden en kennissen om te helpen met melken, voeren en kalfjes verzorgen, de studerende dochter kwam spoorslags naar huis om de huishouding over te nemen en de dochter die in Australië aan het backpacken was, stapte op het eerste vliegtuig terug naar huis. “Het was niet alleen voor mij een klap, het raakte iedereen.”

_{Lees verder onder foto}

Veel stress

Twaalf dagen bleef Elli in het ziekenhuis, daarna onderging ze nog vier chemokuren. Intussen vroeg ze zich verbijsterd af waarom dit haar overkwam. “Ik, die zo sterk en gezond was, ik sportte veel, was altijd in touw, hoezo kreeg ik darmkanker? Nu denk ik: misschien deed ik wel te veel. Ik werkte niet alleen hard en veel, ik had ook veel stress. Vooral in 2015. We hadden net een nieuwe, grotere, stal gezet. Om bij alle voorbereidingen te kunnen zijn en mee te kunnen denken, had ik in 2014 mijn baan bij de bank opgezegd. Een nieuwe stal bouwen, gaat gepaard met enorm veel onrust, dat realiseer je je vooraf niet altijd. Maar in 2015 was de stal af en we zouden hem geleidelijk aan voldraaien met eigen aanfok. En toen kwam het fosfaatreductieplan. Daar zaten we met een stal die bij lange na niet vol zou komen. Dat gaf veel spanningen. Ik was thuis degene die altijd positief bleef, die zei: jongens, het is niet anders, we moeten door. In 2017 werd het systeem van fosfaatrechten geïntroduceerd. We moesten ruim 4 ton investeren om te kunnen houden wat we hadden willen hebben. Daar lig je ook wel wat nachten wakker van. We hadden een eigen spaarpot, dat scheelde. De bank leende ons de rest en zo lukte het.”

Hulp van maatschappelijk werker

Al die jaren zorgde Elli er zoveel mogelijk voor dat anderen mentaal overeind bleven, maar ze zorgde niet goed voor zichzelf. “Toen zag ik dat niet, nu wel. Ik denk echt dat dat een rol heeft gespeeld bij mijn ziek worden. Toen ik uit het ziekenhuis kwam, wist ik dat het anders moest. Maar hoe? Ik kon moeilijk tegen Kees en Joost zeggen: red je maar, ik doe niks meer. Ik ben mede-eigenaar van het bedrijf, ik heb ook verantwoordelijkheden.”

Een maatschappelijk werkster hielp haar op weg. “Die adviseerde bijvoorbeeld om tijdig aan te geven of ik er wel of niet zou zijn met melken, dan konden ze daar rekening mee houden. Maar het was lastig en dat is het soms nog. Aan de buitenkant zie je meestal niet zoveel aan me, mijn mentale strijd zit van binnen. Elli meldde zich ook bij een lotgenotengroep die begeleid werd door een psychologe. Daar deed ze veel inzichten op. “Het is heel fijn te ervaren dat je niet de enige bent. Wat het voor mij moeilijk maakt, is dat een boerderij altijd door draait en dat werk en privé helemaal door elkaar lopen. Ik wil daardoor snel te veel maar ik moet luisteren naar mijn lichaam en accepteren dat mijn grenzen verschoven zijn. Er is een Elli van voor de kanker en een Elli van erna. En die van erna wordt nooit meer helemaal de oude. Het is wat het is.”

_{Lees verder onder foto}

Levensles

Ondanks alles vindt ze zichzelf absoluut niet zielig. “Dat ik in de buurt van de dood geweest ben, heeft me geleerd te relativeren. Het is een ontzettend cliché dat je anders naar dingen gaat kijken als je zoiets meemaakt, maar het is wel zo. Het is een soort van levensles. Ik maak me echt niet meer zo druk om onbelangrijke zaken en ik kan nu beter loslaten dan vroeger. Toen er nieuwe kuilplaten moesten komen, heb ik de uitzoekerij daarvan bijvoorbeeld lekker bij Kees en Joost gelaten. Ik ben betrokken, maar ik hoef me van mezelf niet meer met elk detail in het bedrijf te bemoeien. En tot slot vind ik het nog steeds heerlijk dat ik boerin ben. Dat is in elk geval niet veranderd.”