Aanscherping derogatie Brussel: Ierse boeren woest

Melkveehouders in Ierland zeggen dat de regering niets om hun sector geeft nu de derogatieplafonds voor stikstof verlaagd dreigen te worden. De huidige derogatie geeft ruimte voor 250 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare en zou duren tot 1 januari 2026. Maar omdat Ierland er niet in slaagt de waterkwaliteit te verbeteren, legde de Europese Unie (EU) een verlaging tot 220 kg/ha op. Het nieuwe niveau gaat in sommige gebieden in op 1 januari 2024, wat gevolgen heeft voor ongeveer 3.000 boeren. Zij moeten hun veestapel inkrimpen of meer land huren.

Onderhandelingen mislukt

De onderhandelingen tussen de Ierse regering en de Europese Commissie om het oorspronkelijke niveau te behouden zijn mislukt. Dit nadat de afgesproken doelen voor verbetering van de waterkwaliteit niet werden gehaald. Melkveehouders zijn woedend en beschuldigen de regering ervan de toekomst van de Ierse zuivelindustrie – die vele miljarden euro’s waard is – in gevaar te brengen.

De Nitraatrichtlijn van de EU staat het gebruik van maximaal 170 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare toe. De richtlijn staat tijdelijke derogatie – ontheffing – van deze regels toe in bepaalde omstandigheden. Ook Nederland maakte hiervan jarenlang gebruik.

Op dit moment staat de Ierse derogatie het gebruik van maximaal 250 kilo N/ha toe op derogatieboerderijen. Deze intensievere veehouderijen, die in grootte variëren van klein tot groot en verspreid zijn over het hele land, passen een reeks aanvullende maatregelen toe. Deze maatregelen gaan verder dan de standaardvereisten om het risico voor de waterkwaliteit te beperken.

Wel sterk gemaakt

Charlie McConalogue, de Ierse minister van Landbouw: “Ik heb me bij eurocommissaris Sinkevičius sterk gemaakt voor het behoud van Ierlands derogatie tot de volgende herziening. Dit op basis van Ierlands unieke, op gras gebaseerde landbouwsysteem, de maatregelen die boeren al namen om de waterkwaliteit te verbeteren en de behoefte aan extra tijd om het resultaat van deze maatregelen terug te zien in onze indicatoren voor waterkwaliteit. Maar de commissaris maakte duidelijk dat Ierland een van de slechts drie overgebleven lidstaten is met derogatie en benadrukte dat er geen uitzicht is op herziening van het huidige besluit.”

Volgens de minister is het misschien mogelijk om op basis van wetenschappelijke gronden enkele kleine aanpassingen aan te brengen, maar is het onwaarschijnlijk dat dit gevolgen heeft voor de overgrote meerderheid van de boeren die onder een derogatie vallen.

Boze boeren

De boeren zijn laaiend en sommigen beschuldigen de regering van het “uitverkopen van familiebedrijven in de zuivelsector” en van “zwichten voor de EU-Commissie”.

Pat McCormack, voorzitter van de Irish Creamery Milk Suppliers Association (ICMSA) en melkveehouder, zegt dat door deze “abjecte overgave” van de regering aan de EU de Ierse zuivelsector zich in een “zeer gevaarlijke situatie” bevindt. “Het heeft geen zin om hier beleefd te blijven.”

“Onze zuivelsector op basis van gras is het juweel in de kroon van onze landbouw en de regering heeft – zonder dat minister McConalogue ook maar een kik gaf – toegegeven aan de EU-Commissie zonder dat we er iets voor terugkregen.”