Hittestress tegengaan loont

Koeien wereldwijd hebben veel te maken met hittestress. Uiteraard zijn er warmere landen dan ons land. Maar ook in Europa hebben koeien flink last van hittestress. Niet alleen de temperatuur is hierbij belangrijk, maar de combinatie van temperatuur en luchtvochtigheid. Hoge temperaturen en een hoge luchtvochtigheid veroorzaken hittestress.

Hittestress heeft zeer negatieve effecten op de koe, op zowel de korte als de lange termijn. Zo daalt de voeropname, maar ook de melkproductie. Ook neemt de vruchtbaarheid af en vermindert de gezondheid van het dier. De wereldwijde schade van hittestress wordt geschat op circa $ 150 miljard.

Vanwege de grote impact van hittestress op de koe besteedt Nuscience veel aandacht aan het ondersteunen van de dieren tijdens hittestress.

Temperatuur en vocht sleutels bij hittestress

Om een goede inschatting te kunnen maken van de mate waarin koeien hittestress ervaren moet gekeken worden naar temperatuur en luchtvochtigheid. Normaal gesproken verliezen koeien hun warmte door warmteafgifte aan de omgeving via straling en geleiding. Wanneer de temperaturen toenemen is deze manier van warmteafgifte veel minder effectief en zal de koe door middel van zweten en snellere ademhaling haar warmte verliezen. Wanneer ook de luchtvochtigheid stijgt, is ook deze manier van ‘koeling’ niet voldoende en raakt het dier in hittestress.

Om een goede inschatting te maken van de mate van hittestress wordt de THI (Temperature Humidity Index) gebruikt.

Tabel 1: Temperature Humidity Index

Al vanaf een index van 72 ondervindt de koe hittestress. Een koe kan dus al hittestress ervaren vanaf iets meer dan 20 graden.

Negatieve effecten van hittestress

De meeste koeien die te maken hebben met hittestress reageren met een verminderde voeropname. Dat heeft effect op de energiebalans. Met name de opname van ruwvoer zal dalen, waardoor er in verhouding meer krachtvoer wordt opgenomen met meer zuurproductie tot gevolg. Daarnaast neemt de koe minder frequent voer op en stijgt de voeropname per maaltijd. Dit resulteert in een groter risico op pensverzuring.

Wetende dat gemiddeld 21% van de koeien te maken heeft met sub-acute pensverzuring (SARA), zal dit aandeel duidelijk hoger zijn tijdens hittestress. Bij koeien met pensverzuring neemt de efficientie van de vertering sterk af.

Daarnaast worden er duidelijk meer endotoxines (giftige componenten) gevormd. Die hebben een negatief effect op zowel de pens als op het verdere verteringsstelsel. Endotoxines beïnvloeden onder andere de penswand, waardoor de absorptie van nutriënten vermindert. Dit leidt tot een verminderde efficiënte en een nog lagere pH in de pens. Naast het risico op (sub)klinische pensverzuring produceren koeien ook stresshormonen. Die verminderen de weerstand en dat heeft negatieve effecten op zowel korte als de lange termijn.

Minder melk niet alleen door lagere voeropname

Een lagere voeropname tijdens hittestress verklaart slechts 35 tot 50% van de verlaagde melkproductie. Dit betekent dat de productiviteit van een melkkoe ook op andere manieren wordt beïnvloed. Tijdens het begin van de lactatie compenseert een koe de negatieve energiebalans (deels) door het mobiliseren van lichaamsvet als alternatieve energiebron. Tijdens hittestress is dit niet het geval waardoor er duidelijk minder energie beschikbaar is voor de melkproductie.

De meeste koeien die te maken hebben met hittestress reageren met een verminderde voeropname. Dat verklaart slechts 35 tot 50% van de verlaagde melkproductie.

Een belangrijke oorzaak van een diepere daling in melkproductie in vergelijking met de voeropname zijn de eerder genoemde giftige componenten: endotoxines. Tijdens hittestress worden er meer endotoxines opgenomen in het lichaam van de koe. Enerzijds doordat er meer endotoxines worden geproduceerd, maar anderzijds tast hittestress de darm aan waardoor de natuurlijke barrièrefunctie van het lichaam sterk vermindert. Daardoor worden endotoxines meer opgenomen in het bloed, verminderen de weerstand en activeren het immuunsysteem. Dit resulteert in een fors hoger energieverbruik waardoor de melkproductie veel harder daalt dan te verwachten is als gevolg van de verminderde voeropname.

Maximale bescherming tegen hittestress

Om de koe maximaal te ondersteunen bij hittestress heeft Nuscience Mervit® BUFFER ontwikkeld. Dit bevat een optimale combinatie van bufferende grondstoffen.

In de praktijk wordt vaak enkelvoudige natriumbicarbonaat ingezet. Natriumbicarbonaat heeft een grote buffercapaciteit, maar in een zeer korte periode. Voor een goede penswerking is het belangrijk om gedurende de hele vertering een optimale buffercapaciteit te hebben.

Naast buffers bevat Mervit® BUFFER ook een levende gist die ervoor zorgt dat de pens meer gestuurd wordt richting celwand afbrekende bacteriën. Hierdoor neemt de vertering toe en worden de meest verzurende melkzuurbacteriën onderdrukt. Daarnaast worden de melkzuurverbruikende bacteriën gestimuleerd, wat een hogere pens pH geeft.

Natuurlijke antioxidanten

Verder bevat Mervit® BUFFER natuurlijke antioxidanten die het dier beschermen tegen oxidatieve stress en de natuurlijke barrièrefunctie van de epitheelcellen in het verteringsstelsel verbeteren. Hiermee wordt de opname van endotoxines, en daarmee het overmatige energieverbruik, duidelijk minder. Dit resulteert in een hogere beschikbaarheid van energie voor melkproductie.