Ketenvrees

“In feite zijn we als boeren een zootje ongeregeld”, merkt Hanna op. “We vinden dat de boer in de keten naar de consument te weinig verdient, maar we doen zelf weinig om het te veranderen. We roepen vooral richting overheid dat die moet zorgen voor een eerlijker verdeling van de marge.”

Hans kijkt haar aan en grinnikt. “Ware woorden, moedertje. We schelden – terecht overigens – op de overheid omdat die zich te veel met ons bemoeit. Al die regels, je krijgt er een rolberoerte van. Daar wil je dat de overheid zich terugtrekt. We willen baas op eigen erf blijven. Maar bij de afzet van onze producten geven we graag het heft uit handen. Daar moet de overheid juist de zaken regelen. Die twee zaken botsen met elkaar.”

Vrij zij in eigen stal

Zo is het. Wat we willen is heel simpel. Vrij zijn in eigen stal en op het land, maar een reële prijs beuren voor wat we afleveren. Beide hebben we nu niet.

“Je kunt niet beide willen”, zegt Hanna wijs. “De regels zijn ook een mogelijkheid om de politiek te dwingen wat te doen aan de afzetkant. Bijvoorbeeld door een gelijk speelveld voor alle boeren in de EU te realiseren. Zolang dat er niet is, mag je best van de overheid vragen wat te doen in crisistijd.”

Boeren moeten meer samenwerken

“Dan moeten boeren ook zelf meer samenwerken”, meent Hans. “Er bestaat een soort ketenvrees. Als we vinden dat we te weinig krijgen van de koek in de keten, moet we zorgen dat we meer macht in die keten krijgen. We laten ons nu tegen elkaar uitspelen. Als we een halve cent melkgeld meer krijgen dan onze buurman, denken dat we het goed hebben gedaan. Dat is kortzichtig. Misschien kun je door samen te werken in een keten wel veel meer centen verdienen.”

Concurrenten in leven houden

“FrieslandCampina is in feite zo’n keten”, noemt Hanna een voorbeeld. “Dat gaat van koe naar de supermarkt. Toch is de macht nog te klein, omdat we als boeren graag concurrenten in leven houden. Zoals Arla, A-ware, Deltamilk en DOC. Plus de buitenlandse aanbieders”.

Mijn conclusie: Hans heeft gelijk. We hebben ketenvrees. Een grote mond aan de eigen keukentafel, maar geen stem in het ketengebeuren.