‘Ontwikkeling van genetische manipulatie’

Het is dit jaar 150 jaar geleden dat de monnik Gregor Mendel zijn ontdekking over erfelijkheid publiceerde. Globaal verwoord ontdekte hij dat eigenschappen vastliggen op genen. En dat deze genen bij de volgende generatie tot nieuwe raseigenschappen kunnen leiden.

Deze theoretische kennis is de afgelopen 150 jaar verder doorontwikkeld en heeft ons veel gebracht. Verbetering van de raseigenschappen van planten heeft, naast verbetering van teelttechnieken, gezorgd voor een doorgaande stijging van opbrengsten.

De laatste decennia worden er steeds meer nieuwe technieken ontwikkeld.

Genetische manipulatie biedt veel mogelijkheden, maar door de wet- en regelgeving in Europa wordt dit afgeremd. Technische ontwikkelingen laten zich echter niet sturen door regelgeving. Nieuwe technieken zijn dusdanig verfijnd dat deze niet onder de regelgeving van Genetische Modificatie vallen, maar wel hetzelfde bereiken als genetische modificatie.

Verfijnde technieken

Genetische eigenschappen van planten worden dusdanig bewerkt, dat planten bijvoorbeeld zeer specifieke resistenties kunnen bezitten. In de plantenveredeling kunnen deze nieuwe en zeer verfijnde technieken het proces om tot nieuwe variëteiten te komen, versnellen. In de nieuwe plant is dan niet meer te zien of er sprake is geweest van genetische modificatie.

Een grote stap voorwaarts zou je zeggen. Echter een paar ontwikkelingen vragen de aandacht.

Onduidelijke regelgeving

In Europa is de regelgeving verouderd en is het onduidelijk, en dus onzeker, of deze rassen ook op de markt kunnen worden gebracht. In andere werelddelen is meer ruimte om deze nieuwe rassen te gebruiken. Door achterblijvende en onduidelijke regelgeving neemt hierdoor de concurrentie toe. Bijvoorbeeld: de glyfosaatresistente soja die wordt geteeld in Zuid-Amerika, is hier vooralsnog niet toegelaten. Wanneer we dan in Nederland beginnen met sojateelt, staan we al direct op achterstand. De wetgever moet haast maken om de achterstand niet verder te laten oplopen!

Afhankelijkheid van grote bedrijven

Er zit ook een andere kant aan deze ontwikkeling. En dat is wanneer de veredeling en de chemie samen optrekken en daarmee de teler nog afhankelijker maken van deze grote chemie- en zaadbedrijven.

Recent was in het nieuws dat in 2018 een herbicidetolerante suikerbiet op de markt komt. Zo op het eerste gezicht ideaal, immers onkruidbestrijding in suikerbieten wordt hierdoor eenvoudiger. Deze tolerantie is niet bewerkstelligd door genetische modificatie, maar door het inzetten van moderne genetische technieken. Deze vallen niet onder genetische modificatie en zijn daarom formeel toegestaan op de Europese markt.

Deze ontwikkelingen leiden tot nog grotere afhankelijkheid van deze grote chemie- en zaadbedrijven door telers. Door grote fusies van dit soort bedrijven zijn er steeds minder aanbieders, met steeds meer macht. De prijsconcurrentie, als die er bij de prijs van het zaaizaad al was, zal geheel verdwijnen.

Ontwikkelingen om scherp te blijven volgen! Genetische ontwikkelingen hebben ons veel gebracht, en dat zal zo blijven. Echter afhankelijkheid van grote partijen in de keten is ongewenst. De Autoriteit Consument en Markt moet hieromtrent maatregelen nemen.