Maalkop, intiem drama over de teloorgang van een boer

Het publiek zit bij theaterstuk Maalkop op de voergang, de acteurs staan op de roosters of staan of liggen in de ligboxen. Het stuk speelt zich namelijk af in een ligboxenstal. Afgelopen zondag 16 juni was dat bij maatschap Reimert in het Overijsselse Heeten, waar een ligboxenstal leegstaat.

Maar niet alleen de lokatie is bij Maalkop nogal afwijkend van de normale schouwburg. “Ook het publiek is niet wat ik normaal in het theater zie”, vertelt hoofdrolspeler Fabian Jansen na afloop van de voorstelling. “Pakweg 70% is boer of erfbetreder.”

De voorstelling van de Noord-Nederlandse Peergroup was vorig jaar al te zien in de 3 noordelijke provincies. Dit jaar zijn er in de reprise ook voorstellingen in Overijssel en Best (N-.Br.).

_{Artikel gaat verder onder de foto}

Na de voorstellling geeft acteur Fabian Jansen brok aan zijn tegenspeelster Martje 160. – Foto: Leo Tholhuijsen

Vergroeid met streek, grond en dieren

Maalkop vertelt het verhaal van een jonge boer die noodgedwongen afstand moet doen van zijn bedrijf. De boer voelt zich vergroeid met de streek, de grond en zijn dieren. Hij kan niet meer terug, alleen nog terugkijken. Alleen een koe houdt hem ogenschijnlijk nog overeind, of houdt zij hem juist gevangen?

Lees ook: ‘Afscheid nemen is moeilijk’ van Dirk Strijker

Maalkop heet een theaterdialoog te zijn tussen een man en zijn koe. Een verrassende combinatie waarin Jansen improviseert met zijn tegenspeler: koe Martje160. Eigenlijk is het meer een monoloog, de koe zegt niks terug. Haar acteerrol blijft beperkt tot af en toe – op het juiste moment, dat wel – de goede kant opkijken, of een klein stukje lopen. Verder houdt het dier zich onledig met herkauwen.

Clichés worden niet geschuwd. De man van de bank krijgt klappen

De problematiek van deze jonge boer is nogal stevig neergezet. Zijn vader is al een poos geleden onder dubieuze omstandigheden overleden. Oudere broer heeft niet voor de boerderij gekozen, zodat de hoofdpersoon (te teer van hart, volgens zijn vader) noodgedwongen opvolger is. Na het overlijden van moeder blijkt de administratie niet op orde. Duidelijk wordt ook dat het bedrijf er beroerd voor staat.

Clichés worden niet geschuwd. De man van de bank krijgt klappen en ook de leverancier die zijn voer graag betaald ziet, komt er in de beeldvorming niet goed vanaf.

_{Tekst gaat verder onder de video (trailer)}

Zwarte hond

Met de meisjes wil het evenmin erg vlotten. De jonge boer kan er niet mee overweg, terwijl Zwaantje hem toch ooit eens op het eind van een feest in de voetbalkantine haar ontblote borsten zou hebben aangeboden.
Fijnzinniger is de zwarte hond die op gezette tijden in de monoloog voorbijkomt. Die zwerft rond de boerderij en af en toe lijkt sprake van een voorzichtige wederzijdse toenadering. In de psychologie geldt de zwarte hond wel als een verwijzing naar de depressie.
Haast onnodig te vertellen dat ook het thema zelfdoding hier niet onaangeroerd is gebleven. Het is redelijk expliciet in de voorstelling verwerkt.

In deze stal in Best stonden tot voor kort melkkoeien, van 21 juni t/m 30 juni speelt hier het indringende theaterstuk 'Maalkop' van PeerGroup, met koe Martje160 en Fabian Jansen als piekerende boer, binnenkort @ED_Cultuur pic.twitter.com/DUXCgLLint

— Eindhovens Dagblad (@ED_Cultuur) 31 mei 2019

Geen middagje ongegeneerd lachen

Alles bij elkaar genomen is Maalkop bepaald geen voorstelling voor een middagje lekker ongegeneerd lachen. Vraag is hoezeer de inbreng van de organisaties Zorg om Boer en Tuinder (ZOB) en LTO Nederland daaraan heeft bijgedragen.

Vorig jaar na de première werd gesproken van een ‘een intiem drama over de teloorgang van een jonge boer’. Dat is het zeker. Een uur en een kwartier is het goed te verdragen.

Maalkop is tot 30 juni te zien in Best (N-.Br.)