Automatisch melken en voeren in koeientuin

De melkveehouders werken met gestuurd koeverkeer, volgens het principe 'Milk Frist'. "Na het melken gaan de koeien vreten en drinken om daarna te gaan liggen. Dat sluit aan op de behoeftes van de koeien", aldus Edens.

Beeld van de wachtruimte bij de robots. De totale investering in de nieuwbouw is ¬ 2,7 miljoen. Uitgaande van 360 dieren is dat ¬ 7.500 per koeplaats. Dat is inclusief erfverharding en aansluitingen voor water- en stroom.

Maatschap Tamminga heeft twee vaste medewerkers in dienst. "De gebouwen zijn er, de grond is er en de arbeid is op orde. De groei wordt belemmerd door wet- en regelgeving", aldus Tamminga, die met eigen aanwas wilde groeien, enkele jaren op de benodigde vergunningen moest wachten en toen in de knel kwam. De GVE-referentie is vastgesteld op 377.

Het rantsoen bestaat uit graskuil, mais, stro, perspulp, maatmeel, tarwe en ProtiPlus. De melkveehouders hebben een vergunning om de stal te spiegelen. Voorlopig is dat toekomstmuziek.

Het melken gebeurt met vier robots van Delaval. Aanvankelijk was het Tamminga's idee om een grote draaimelkstal met robotarm in te passen. Met het huidige aantal melkkoeien was dat niet rendabel.

De koeientuin heeft geen pilotstatus en is niet gesubsidieerd. De helft van de stal is voorlopig gevuld met ligboxen, 250 in totaal. "Ik ben trots op wat er nu staat. Maar dit is niet mijn ideaalplaatje", aldus Anke Edens, die redeneert vanuit de behoeftes van de koeien en haar eigen gevoel.

Het melken en voeren gebeurt automatisch. Vanuit de kantoorruimte hebben bezoekers van de stal een mooi uitzicht op de voerkeuken. Daar liggen momenteel zeven verschillende voercomponenten.

"Het voeren en aanschuiven gaat 24 uur per dag door. Het voordeel van de Lely Vector is het feit dat je geen rails in de stal nodig hebt", aldus Symen Tamminga, die in Leeuwarden actief is als CDA-raadslid.

De overstap van de oude naar de nieuwe stal verliep nagenoeg vlekkeloos. De dieren waren snel gewend aan het nieuwe melken en voeren. "Op maandagochtend zijn we overgegaan. Dinsdagavond was het rustig in de stal. Dat is het nu nog steeds", aldus Tamminga.

De melkveehouders willen nog dit jaar de koeientuin openen. De vijfde melkrobot moet dan ook draaien. "In de toekomst willen we naar 400 melkkoeien op zes melkrobots", aldus Anke Edens.

In de koeientuin komt een kunststofvloer. De vloer wordt geleverd door ID Agro. De urine gaat door de toplaag heen en wordt via een drainagesysteem afgevoerd. De mestrobot moet de vaste mest opruimen. "Stro was geen optie voor ons. We willen hygiënisch werken en het risico op een verhoogd celgetal uitsluiten", zegt Tamminga.

Ruim 2.000 vierkante meter staloppervlakte is nog onbenut. De melkveehouders willen hier een koeientuin maken voor 120 dieren. "Het is wachten op de mestrobot. Die is in ontwikkeling en moet nog dit jaar klaar zijn voor gebruik", vertelt Tamminga.

De melkveehouders ondervinden veel hinder van de aanleg van de Haak om Leeuwarden. Ze raakten pachtgrond kwijt, het grondgebruik verandert nog ieder jaar en ook de ontsluiting is moeilijk. Het invullen van de Gecombineerde Opgave was bovendien een crime. "Vorig jaar hadden we nog meer dan 200 hectare in gebruik. De rondweg gaat dwars door ons pachtland, waardoor we veel moesten inleveren", aldus Tamminga, die nog wacht op een passende oplossing.

De melkveehouders hebben 60 hectare in eigendom en pachten nog eens 132 hectare. "Het overgrote deel is erfpacht", aldus Tamminga. De nieuwe locatie bevindt zich mooi te midden van alle grond. Bij het bedrijf wordt een nieuwe woning gebouwd.

De serrestal is op 8 mei in gebruik genomen en biedt plaats aan 360 koeien. De stal bevindt zich op 1 kilometer afstand van de oude locatie. Daar is het jongvee gehuisvest en worden nu nog 80 melk- en kalfkoeien gehouden. "Ik heb er nu 30 dieren aan de melk", aldus Symen Tamminga.

Maatschap Tamminga heeft in de Friese hoofdstad Leeuwarden een melkveebedrijf met 307 melk- en kalfkoeien en 169 stuks jongvee. Symen Tamminga (61) poseert met zijn dochter Anke Edens-Tamminga (33) in de nieuwe serrestal. Ook Hilda Tamminga (vrouw van Symen en moeder van Anke) behoort tot de maatschap. - Foto's: Anne van der Woude.

De nieuwe locatie heeft geen gasaansluiting. De warmte van de melk wordt hergebruikt en moet straks ook de woning verwarmen.

De nieuwe stal bevindt zich nabij Vliegbasis Leeuwarden. Zo nu en dan klinkt het oorverdovende geraas van de straaljagers. Het lijkt de koeien én de veehouders niet te deren.

De voerbuis en de voerstoep moeten het vreten vergemakkelijken. De koeien hebben veel grip op de ProFlex-vloer. Op rubber is niet bespaard.

Na het vreten gaan de koeien door een poortje. Ze kunnen dan niet meer terug en gaan lekker liggen. "Dat hadden ze snel in de gaten", aldus Tamminga. Doordat de koeien na het melken eerst gaan vreten, hebben de slotgaten voldoende tijd om voorafgaand aan het liggen dicht te gaan.

Na verloop van tijd lopen de koeien naar voren om te worden gemolken of te vreten. Bij de selectiepoort wordt automatisch bepaald of de dieren melkpermissie hebben of meteen door mogen lopen naar het voerhek.

Het rollendjaargemiddelde is nu 8.800 liter, met 4,60 % vet en 3,70 % eiwit. "We willen naar 10.000 liter per koe. We zitten nu nog in een overgangsfase en hebben te maken met oud zeer", aldus Edens, doelend op de krappe maatvoering in de andere stal.

Weidegang hoort bij het bedrijf. "Deze zomer blijven de dieren nog op stal. We gaan kijken of ze volgend jaar weer naar buiten kunnen", aldus Tamminga, die zijn dieren op de oude locatie wel weidt. Er is een weidepoort aanwezig.

De melkveehouders kozen voor twee voersilo's. "We kunnen de eerste silo leeg voeren en schoonmaken en intussen vanuit de andere silo toch door blijven voeren."

De ligboxen zijn gevuld met biobedding. De mestscheider staat achter de stal. Op de oude locatie zijn de ligboxen ook met dikke fractie gevuld.