Nieuw land

Verhuizen naar nieuw land is niet altijd rozengeur en maneschijn.

Begin februari waren mijn vrouw Til en ik even in Nederland om familie en vrienden te bezoeken. We kwamen speciaal voor mijn moeder en onze dochter, die al weer ruim vijf jaar in Nederland leeft na bijna tien jaar bij ons in Canada te hebben gewoond. Tijdens een middagje shoppen in Emmeloord (Fl.) kocht ik het boek Het Nieuwe Land van Eva Vriend. Het leek mij als oud-polderbewoner verplichte kost.

Herkenbaar

Inmiddels heb ik het boek gelezen. Hoewel ik de eerste hoofdstukken vrij taai en niet echt boeiend vond, moet ik zeggen dat het een erg goed boek is en een aanrader voor een ieder die wat met de IJsselmeerpolders te maken heeft (gehad). En hoewel ik gezien mijn leeftijd lang niet alles zelf heb meegemaakt, staat er zoveel herkenbare informatie in dat het erg veel herinneringen oproept. Het is jammer dat mijn overleden vader en mijn moeder, vanwege haar geestelijke gezondheid, dit boek niet meer kunnen lezen en ik er met hen niet meer over kan praten.

Katholiek of protestants

Voor mij erg herkenbaar in het boek zijn de zuilen in de maatschappij en het standsverschil in die tijd. Wij gingen als katholieke kinderen niet om met kinderen met een andere dan wel geen religie. Naast onze katholieke school had ons dorp Espel een protestants-christelijke en een openbare school. We wisten amper wat er op de andere scholen gebeurde en wie erop zaten. Met de kinderen van die scholen maakten we het liefst ruzie: ‘openbaren stinksigaren, katholieken stinkfabrieken’.

Groot of klein bedrijf

Ook bestond er toentertijd een behoorlijk standsverschil tussen grote boeren en de kleinere. Rond Espel varieerde de bedrijfsgrootte van 12 tot 48 hectare en onbewust kon je, zoals Vriend ook in het boek beschrijft, aan de mensen min of meer zien hoe groot hun bedrijf was. Ook het standsverschil tussen de boeren en hun arbeiders was destijds duidelijk aanwezig.

Rupstrekkerchauffeur

Na het lezen van het boek, waarin de strenge selectieprocedure zeer uitgebreid wordt beschreven, vraag ik me af waarom mijn vader uiteindelijk wel een bedrijf in de Noordoostpolder heeft gekregen, maar later, toen hij een paar keer een gooi deed naar een bedrijf in Oostelijk-Flevoland, nooit tot de uitverkorenen heeft mogen behoren. Hij was geen echte pionier, een van het eerste uur, maar heeft wel zes jaar in de Noordoostpolder meegewerkt aan het in cultuur brengen van de grond, grotendeels als rupstrekkerchauffeur. Daarna was hij enkele jaren melkveehouder in Friesland op een 22 hectare tellend pachtbedrijf. In april 1957 verhuisden we, mijn oudere zus en ik waren inmiddels geboren, naar Espel in de Noordoostpolder. Op een gegeven moment werden daar vandaan nogal wat boeren overgeheveld naar Oostelijk-Flevoland. Op de bedrijven die vrij kwamen in de Noordoostpolder konden weer boeren van het oude land worden geplaatst.

Niet alleen maar positief

Ik kan me heel goed voorstellen hoe de ‘emigranten’ van het oude land hun verhuizing naar de nieuwe polder hebben beleefd en ondergaan, vooral de vrouwen. Eva Vriend beschrijft een aantal situaties die erg overeenkomen met hoe wij onze emigratie naar Canada hebben beleefd. Het is niet allemaal rozengeur en maneschijn.