Efficiënte nieuwbouw voor jongvee en droge koeien

Mirjam (42) en Gerhard (52) Hoff hebben in maatschap in Vriezenveen (Ov.) een veebedrijf met 110 melkkoeien, 50 stuks jongvee en 48 hectare land (grotendeels in eigendom). De maatschap nam oktober vorig jaar een nieuwe kalverstal in gebruik en spiegelde een bestaande ligboxenstal uit 2004.

Links is de kalverstal te zien, rechtst de gespiegelde stal met aan de linkerkant het nieuwe gedeelte. Spiegelen was een efficiënte keuze. Het scheelde bouwkosten, één zijkant hoefde niet meer gebouwd te worden. De kalverstal verving een verouderde stal. De helft van het bouwblok is zo opnieuw ingericht. Hoff gaat op korte termijn ook nog 92 zonnepanelen plaatsen via een leasecontract. Hij bespaart nu al energie via onder meer een zonneboiler, een vacuümpomp met frequentieregelaar. Straks hoopt hij helemaal energieneutraal te zijn.

Zo zag het bouwblok er in de oude situatie uit.

Een overzicht in de gespiegelde 3+3-stal. De overgang tussen beide stallen is goed te zien aan de nok boven de brede voergang. Het nieuwe deel (links) is alleen bestemd voor droge koeien en jongvee ouder dan 6 maanden. Het jongvee staat in 3 leeftijdsgroepen en Hoff werkt met een doorschuifsysteem.

De droge koeien staan vooraan in de stal. In een ruim strohok met daarachter 25 ligboxen en een emissiearme vloer. Onder die vloer zit een aparte mestkelder, omdat de mest gescheiden moet zijn van die van het jongvee. Deze kelder kan 350 kuub mest herbergen.

De achterkant van het gespiegelde deel. Hier staat het jongvee in 3 hokken met leeftijdsgroepen: 6 tot 12 maanden, 12 tot 18 maanden en 18 maanden en ouder. De dieren schuiven telkens door. Er is ruimte voor 18, 17 en 17 dieren. In het middelste hok worden de pinken geïnsemineerd. Ze mogen alleen door naar het laatste hok als ze drachtig zijn. Anders blijven ze langer.

Het jongvee loopt op gewone roosters (links) en de droge koeien op de emissiearme Eco-vloer van Anders Beton; roosters met rubber cassettes en kleppen. Hoff wilde het liefst een emissiearme roostervloer omdat de mest van droge koeien vaak wat dikker is. Het systeem had wel een behoorlijke meerprijs, maar het oppervlak is gelukkig niet zo groot.

Een JOZ-robot houdt zowel de Eco-vloer als de gewone roosters (jongvee) schoon en kan precies onder de hekken door. De robot maakt elke 2 uur een ronde over de emissiearme vloer en de gewone roosters worden twee keer per dag schoongemaakt. Vanwege de kleinere oppervlaktes en doorsteken in dit staldeel was een robot de beste keuze. Hoff vond de mestrobot prijzig, maar kon vanwege de emissiearme vloer en de tussengangen niet anders.

De mestrobot is wel de enige ‘uitspatting’. Hoff wilde de kosten zo veel mogelijk drukken. De gespiegelde stal is redelijk recht-toe-rechtaan. De koeien liggen op rubber matten met zaagsel, er zit geen glas in de deuren en de muren zijn prefab. Alleen de voorkant van de stal is gemetseld. Het aanzicht is zo mooier.

Tijdens de Boerderij-reportage liep het meeste (oudere) jongvee buiten. Dat gold ook voor de melkkoeien.

Hoff voert het jongvee. Het arbeidsgemak is veel groter nu de melkkoeien, de droge koeien en het jongvee vanaf 6 maanden onder één dak gehuisvest zijn. De veehouder heeft veel meer overzicht nu hij zijn dieren continu ziet.

Een mooi overzicht van het ruime strohok voor de droge koeien. Het hok is 120 m2 groot. De vergunning voorziet in 10m2 per koe. Hoff kan hier dus maximaal 12 droge koeien huisvesten.

In de oude ligboxenstal zaten mussenpaartjes en de provincie verplichtte Hoff om in het gespiegelde deel 40 nestkastjes à €5 op te hangen. Voor die €200 heeft zich in het afgelopen jaar nog geen mus in een nestkastje laten zien…

De zijkant van de gespiegelde stal. In de oorspronkelijke ligboxenstal die aan de Maatlat Duurzame Veehouderij voldoet, koos Hoff voor natuurlijke ventilatie. Vooral om punten te verdienen voor die maatlat. Door het spiegelen is de stal nu echter ruim 30 meter breed en de gevolgen ervan merkte Hoff vooral tijdens de hittegolf van begin augustus. Er was te weinig ventilatie, maar vanwege de maatlat zit de veehouder aan natuurlijke ventilatie vast.

Een overzicht in de ligboxenstal uit 2004. De meeste koeien liepen zoals gezegd buiten tijdens de Boerderij-reportage.

In de ligboxenstal zijn de mestgangen redelijk recht-toe-rechtaan. Een mestrobot was hier niet nodig. Hoff werkt hier met gewone mestschuiven.

De koeien worden gemolken in een 2×12 zij-aan-zijmelkstal. De gemiddelde productie bedraagt 9.000 kg per jaar.

Een overzicht in de eveneens nieuwe kalverstal. De kalveren staan eerst 14 dagen in eenlingboxen waarna ze 5 maanden in een strohok staan en vervolgens naar de andere stal verhuizen. Er zijn 5 hokken met elk 4 kalveren. Hoff werkt overigens met een overdruksysteem in deze stal. Via twee luchtslangen wordt lucht ingeblazen en de stallucht wordt via de nok afgevoerd. Zo blijft de lucht mooi schoon.

Hoff is afgestapt van de kalverdrinkautomaat en voert nu met een Milk bar met spenen. De veehouder vond vooral de combinatie van de jongste kalveren en zo’n automaat niet ideaal. Als er dan één ziek is, wordt de rest ook besmet. Dat de Milk Bar iets arbeidsintensiever is, neemt Hoff graag voor lief.

De kalveren krijgen twee keer per dag melk. In de nieuwe kalverstal zou een drinkautomaat nog een nadeel hebben gehad: de capaciteit is maximaal vier strohokken en Hoff heeft er vijf.

Tegenover de vijf strohokken staan vijftien eenlingboxen.