Veel rust en optimaal stalritme

Jan (42) en Reinolda (42) Krooneman zitten in het Gelderse Nunspeet in vof. De vof heeft een veebedrijf met 115 melkkoeien, 80 stuks jongvee en 75 hectare land in gebruik. Ruim 2,5 jaar geleden bouwde de vof een nieuwe ligboxenstal met capaciteit voor 125 melkkoeien. Boerderij nam een kijkje en vroeg naar de ervaringen in de stal.

Een overzicht van het bedrijf, met rechts de ligboxenstal uit 2013. In de oude stal molk Krooneman 55 koeien. In de nieuwe waren dat er al vlot 85. Daarna wilde de veehouder de stal snel volzetten, maar een dalende melkprijs én vooral een hoge leasemelkprijs in het laatste quotumjaar gooiden roet in het eten. Krooneman wilde niet voor de laatste superheffing melken en trapte op de rem. Na het quotumeinde was er pas weer groei. Sindsdien kwamen er 30 melkkoeien (eigen aanfok en aankoop) bij.

Een overzicht in de compacte ligboxenstal. Krooneman zette tijdens de bouw sterk in op ruimte, lucht en licht. De boxen en mestgangen zijn ruimer opgezet, de ventilatiegordijnen kunnen 3 meter open de lichtstraat is 2,5 meter breed. Het frisse klimaat werpt ook zijn vruchten af. De gemiddelde dierdagdosering is van 2,83 in de oude stal naar 1,96 in de nieuwe gegaan. Bovendien zijn er geen dikke hakken meer en zit het celgetal onder de 100.

Een overzicht van de twee Merlin-melkrobots van Fullwood. Het systeem bevalt Krooneman erg goed. Hij kan er nu 115 koeien vlot mee melken, het optimum is nog niet bereikt. Naast het arbeidsgemak spreekt vooral de flexibiliteit de veehouder erg aan. In het begin waren er wel wat kinderziektes, maar die werden telkens snel door de dealer opgelost. De belangrijkste les: met robots is het van belang dat je cijfers goed leert interpreteren en niet te snel moet willen ingrijpen.

Met de melkrobots kan Krooneman - ondanks de snelle groei in het laatste halfjaar - constante cijfers overleggen. Zowel de gemiddelde dagproductie (ruim 30 liter) als het aantal melkingen (drie) zit al langere tijd op hetzelfde niveau.

Automatisering deel twee: de Juno-voeraanschuifrobot van Lely. Onmisbaar, stelt Krooneman. De robot werkt altijd en is tot nu toe onderhoudsvrij. Dat komt ook door de 'simpele' techniek.

De automatisering pakt in combinatie met het vrije koeverkeer in de stal goed uit. Er is veel rust onder de dieren. Door de keuze voor melkrobots en een voeraanschuifrobot zijn er nergens pieken. Het 'stalritme' is goed. De beperkte drukte aan het voerhek op deze foto is een goed voorbeeld. Er zijn 'slechts' 80 voerplekken voor 115 dieren, maar dat kan prima uit. Lege plekken zijn er altijd.

De koeien lopen op een bijna dichte emissiearme HCI-vloer. Die vloer heeft om de 1,20 meter een afstort en heeft bij opstalling een berekende ammoniakuitstoot van 8,1 kilo per dier.

Een detail van de emissiearme vloer met blokjesprofiel. Krooneman had eerst nog zijn bedenkingen - hij moest echter verplicht emissiearm bouwen -, maar is nu overtuigd van de vloer. De koeien lopen er perfect op. In het begin was het soms wat glad door de onderbezetting. Maar nu is dat beter. De dieren worden goed ondersteund, merkt hij.

De koeien liggen in de boxen op paardenmest. Krooneman werkt al zes jaar met dit type diepstrooisel. Hij vindt het een mooi ligbed waarin de koeien beter liggen dan op zaagsel; een soort dik matras dat inveert. Sinds de introductie van paardenmest zijn er ook geen dikke hakken meer. Paardenmest vraagt wel meer aandacht. Het mag niet te nat zijn en de samenstelling van het product kan sterk wisselen. Krooneman is daar scherp op, anders vliegt het celgetal omhoog.

Een JOZ-mestrobot met twee sproeiers houdt de vloer schoon. De robot had in het begin wat problemen met de bochten in de stal en liep nog wel eens vast. Toen heeft Krooneman nieuwe, kortere routes ingesteld. Sindsdien gaat het beter. Paardenmest en een robot gaan prima samen. Maar áls het misgaat, wordt het wel direct een bende. Bijvoorbeeld als de robot water vergeet bij te tanken. Maar dat komt slechts een enkele keer voor.

Voldoende water is essentieel bij een bijna dichte vloer. Zeker in combinatie met diepstrooisel. Daarom koos Krooneman zowel voor als achter voor een sproeisysteem. Een keuze waar hij bepaald geen spijt van heeft.

Alle aandachtsgroepen bevinden zich voorin de stal. Dit is het ruime strohok dat 85 vierkante meter groot is. Het hok bevindt zich direct achter de melkrobots en het tanklokaal.

Een voorbeeld van arbeidsgemak. Alle strobalen zijn boven de melkrobots en het tanklokaal opgeslagen. Krooneman kan het strohok zo eenvoudig instrooisen.

Links van het strohok bevindt zich de separatieruimte. Daar zijn in totaal acht ligboxen. Met een extra hek kan Krooneman indien nodig twee groepen maken.

De lichtstraat is 2,5 meter breed. Als verlichting koos Krooneman voor energiezuinige inductielampen.

Een overzicht in de oude stal waar nu het jongvee is gehuisvest. Hier staan ook de droge koeien. Maar Krooneman vindt dat niet ideaal. De overgang van de nieuwe naar de oude stal is te groot. Straks komt er daarom een nieuw strohok in een nieuw te bouwen werktuigenberging voor de droogstaande dieren. Daar komt ook een uitloop bij.

De stal is nu met 115 koeien bijna gevuld. Maar nog voor het eind van dit jaar moet de stalcapaciteit van 125 dieren benut zijn. Daarna komt het accent echt op optimalisering te liggen.