Boer zijn (1): Wat voor boer wil ik zijn?

Wij boeren hebben een wonderlijk beroep. Of liever: een levenswijze. We staan op een tweesprong in de ontwikkeling van onze bedrijven. Wij kunnen onze ogen niet sluiten voor maatschappelijke veranderingen en moeten nadenken over onze toekomst.

Wij boeren hebben een wonderlijk beroep. Of liever: een levenswijze. We maken zoveel uren als twee werknemers. We investeren honderdduizenden euro’s in een eenmansbedrijf. Met eigen grond vaak zelfs miljoenen. Maar we verdienen slechts een mager inkomen. 
Alleen de bedrijven met eigen grond houden aan het eind van de rit een goed pensioen over. Tenminste, als er geen opvolger is. En toch blijven er genoeg boeren over.

Rem op groter groeien en steeds meer produceren
We produceren in Nederland nog steeds te veel voor de eigen productie. Dat zou best wat minder kunnen. Daar ligt niemand wakker van. Alleen de boer. Want die wil groter groeien en steeds meer produceren. De ambitie van de individuele boer schreeuwt in Nederland om een rem. Samen worden we het als boeren nooit eens, dus moet de overheid ingrijpen. Zoals met de fosfaatrechten.

Maatschappij pikt sterke groei bedrijven niet meer
Toch staan we op een tweesprong in de ontwikkeling van de bedrijven, vooral in de veehouderij. De maatschappij pikt het niet meer dat bedrijven te sterk groeien en met grote lichte stallen het landschap ontsieren. Ze willen niet dat de grutto uit de weide verdwijnt en dat de biodiversiteit van de bodem met sprongen achteruitholt.

Boer kan en mag ogen niet sluiten voor veranderingen
Er is een duidelijk conflict tussen de schaalvergroting in de landbouw en de toenemende maatschappelijke druk om dit niet te willen. Vergelijk het met tien jaar terug. Toen was er veel minder openlijk verzet tegen onze wijze van boeren. Nu kun je geen krant openslaan of er staat wel iets in over kale weilanden, voedselschandalen, milieuvervuilende boerderijen en noem maar op.

Optimisten denken dat deze storm wel zal overwaaien. Hoewel van nature optimistisch deel ik die mening niet. “Consumenten willen duurzaam, maar er geen cent voor betalen”, hoor ik vaak. Zo is het ook. Wat voedsel betreft wil men een Mercedes voor de prijs van een Dacia.

Boer moet nadenken over zijn toekomst
Hoe gaan we daarmee om? Als eerste moet je jezelf afvragen wat voor boer je wilt zijn in de toekomst. Daarna hoe je dat binnen de maatschappelijke acceptatie kunt realiseren. Daar gaan we de komende weken nader op in.