Zomer in Noorwegen

Lange dagen en goed verdienen door extra steun en een Poolse medewerker.

Het is zomer in Noorwegen! Dat betekent lange, lichte avonden en vroege ochtenden met een zon die bijna niet onder gaat, muggen en steekvliegen, regenbuien en zonnestralen, boeren die voor het derde jaar achtereen zeggen dat dit jaar toch wel de allerslechtste zomer is die ze ooit hebben meegemaakt én… koeien die naar de bergen vertrekken.

Tijdelijke maatschap

De boeren in ons dorp maken gebruik van ‘seters’, ofwel zomerboerderijen. Veel boerderijen worden gebruikt om droge koeien te laten weiden, maar de boeren in Hodalen hebben een gezamenlijke seter met melklocatie.
In de zomermaanden gaan de boeren met elkaar in een tijdelijke maatschap. Ze zetten dan hun koeien bij elkaar bij Kåsan Beitelag. Kåsan is de naam van het gebied en Beitelag betekent letterlijk beweidingsvereniging. Hier lopen de koeien dag en nacht op grasland in de bergen en worden ze gemolken in de overdekte melkstal.

Nerveuze koeien

Sommige boeren brengen hun koeien wandelend naar de seter. Deze ligt 4 kilometer buiten het dorp. Die eerste stappen buiten het hek en op de weg geven heel wat koeien de zenuwen. Maar eenmaal op weg volgt eigenlijk elk dier. Hoe was het ook weer, als er één koe over de dam is…?
Eenmaal op de seter hebben de koeien het de eerste dagen niet makkelijk. Niet alleen het terrein is anders, het koppel is ook nieuw. Als alle koeien van de verschillende boeren er zijn, moet eerst de rangorde in het koppel weer worden bepaald.

Pool melkt koeien

Dit jaar worden er zo’n 70 koeien gemolken in de oude 2×5 visgraatstal van AlfaLaval uit de jaren tachtig. Alles werkt nog, al lekt hier en daar wat water en zijn de melkstellen loeizwaar. Een Poolse medewerker die hier zijn zomer doorbrengt met vrouw en kinderen, melkt de koeien. Hiermee verdient de man tien keer zoveel als in zijn eigen land. Voor de zes koeien die hij thuis heeft staan, zorgt zijn familie. De zomer is voor hem de tijd om zijn reserves weer flink aan te vullen.

Geen stroom

Op de seter is geen elektriciteit. Een oude dieselaggregaat zorgt voor de stroomvoorziening, die alleen aan is tijdens melktijden en daarna voor het terugkoelen van de melk. Is de melk teruggekoeld naar 3,5 graden, dan wordt de aggregaat uitgezet en pas weer aangezet bij de volgende melkbeurt. De melk is dan overigens niet warmer dan 4,5 graad. Echter, ook voor de warmwatervoorziening voor het spoelen, is tijdig aanzetten wel belangrijk.
In het bijbehorende woonhuis voor de medewerker is eveneens geen elektriciteit. Het is dus zaak mobieltjes op te laden tijdens het melken en niet te veel kort houdbare producten op voorraad te hebben.

Extra subsidie en handen vrij

De werknemer klaagt niet over de ongemakken. Ook de boeren nemen het graag voor lief gezien de voordelen: extra graassubsidie en extra setersubsidie. Bovendien heeft de boer de hele zomer de handen vrij voor de grasoogst en allerlei klussen in de stal op de thuislocatie. Nu is het tijd voor onder meer maaien, verbouwingen, melkstalrenovaties en schoonspuiten. Als het moet tot diep in de nacht, want donker wordt het hier toch niet!