Voorlopige verkiezingsuitslag: PVV grootste partij (35), NSC binnen met 20, BBB naar 7

De PVV van Geert Wilders wordt de grootste partij in de nieuwe samenstelling van de Tweede Kamer, met 35 zetels verdubbelt de partij bijna. De samenwerkende linkse partij GroenLinks-PvdA haalt 25 zetels volgens de eerste verwachting. VVD zou op 24 komen. Nieuwkomer Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt haalt in 1 klap 20 zetels. BBB groeit naar 7.

Alle coalitiepartijen van het vorige kabinet leveren fors in: het CDA haalt naar verwachting 5 zetels, ChristenUnie 4 en D66 10. De marge is 1 of 2 zetels verschil per partij in de uiteindelijke uitslag. Een verschuiving van de politieke verhoudingen was te verwachten. Een verdubbeling van het aantal zetels van de PVV, ze gaan van 17 naar 35 zetels volgens de exitpolls van NOS en RTL, verrast echter ook partijleider Wilders, blijkt uit zijn eerste reactie op social media.

Nieuwe coalitie

De PVV heeft niet echt campagne gevoerd op het landbouwdossier. Dit ondanks de grote discussies die de agrarische sector momenteel bezighouden. De partij is onder andere van mening dat het stikstofbeleid moet worden afgeschaft of in ieder geval een stuk minder streng moet worden. De PVV wil het stikstoffonds afschaffen en het geld uitgeven aan andere zaken. Dat geldt ook voor de pot die het vorige kabinet wilde oprichten voor het klimaatbeleid. De PVV vindt dierenwelzijn belangrijk, maar wil vooral minder regels voor boeren.

Omdat de PVV nu de grootste partij is, mag deze straks het voortouw nemen in het samenstellen van een nieuwe coalitie. In z’n overwinningsspeech sprak Wilders uit dat zijn PVV graag wil regeren en bereid is om daarvoor over z’n schaduw heen te stappen.

BBB staat open voor samenwerking

In theorie is een coalitie van PVV, VVD en NSC voldoende voor een meerderheid van de 150 zetels in de Tweede Kamer, ze hebben samen dan 79 zetels. VVD heeft de deur voor samenwerking met PVV deze campagne op een kier gezet. NSC sprak zich in de campagne uit tegen zo’n samenwerking. Op de partijbijeenkomst op de uitslagenavond sprak Omtzigt uit verantwoordelijkheid te willen nemen en dat zijn partij beschikbaar is om te besturen. Ook BBB staat er voor open om mee te doen.

Een coalitie zonder PVV zou betekenen dat de tweede partij, afhankelijk van de uiteindelijke uitslag, GL-PvdA of VVD, voorop mag gaan. Een mogelijkheid is dan een coalitie met deze twee, samen met D66 en NSC, dat is ook genoeg voor 79 zetels.

Verder blijft SGP even groot met 3 zetels en komt BVNL waarschijnlijk niet in de Tweede Kamer volgens deze eerste cijfers. Dit kan nog veranderen in de uiteindelijke uitslag.