VarkensAchtergrond

Volledige depop-repop zeugenstapel is rendabel

PRRS, mycoplasma en APP zijn te elimineren door de complete zeugenstapel te vervangen. Vrij blijven verhoogt het rendement langdurig. Dit vereist een consequente werkwijze.

Varkens die iets onder de leden hebben presteren minder. Zonder zichtbare symptomen kan een ziekteverwekker toch schade veroorzaken. Een beetje minder groei en een iets hogere voerconversie hebben snel gevolgen voor het rendement. De mogelijkheden om zieke dieren te behandelen nemen af door wetgeving omtrent antibioticagebruik. Dit vergroot het belang van een gezonde varkensstapel.

Aantal APP-besmettingen stijgt

De Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) constateert een stijgende lijn in het aantal APP-besmettingen sinds eind 2011. Sinds 1 juli van dat jaar worden geen gemedicineerde diervoeders meer verstrekt. Dit verklaart mogelijk de toename van het aantal APP-besmettingen.

Veel gezondheidsproblemen bij varkens, waaronder APP, beginnen al op het zeugenbedrijf; de kiemen gaan over van de zeug op de biggen. Exporteurs zeggen dat Nederlandse biggen qua gezondheid onder doen voor Deense biggen. De gezondheidsstatus van zeugenbedrijven verbetert door ziektekiemen te elimineren.

De aanvoer van SPF-zeugen. Ze zijn vrij van PRRS, mycoplasma en APP. Een droge en schone vrachtwagen is noodzakelijk om de dieren ook SPF af te leveren.

De aanvoer van SPF-zeugen. Ze zijn vrij van PRRS, mycoplasma en APP. Een droge en schone vrachtwagen is noodzakelijk om de dieren ook SPF af te leveren.


Herbert Wiggerman

 

Verschillende methoden

Grofweg zijn drie methoden te onderscheiden om ziektekiemen te elimineren.

  1. De eerste is testen en vrijwaren. Met bloedmonsters kunnen dragers opgespoord en vervolgens afgevoerd worden, al dan niet in combinatie met de inzet van een markervaccin. Op deze manier werd Nederland vrij van Aujeszky. Het gaat langzaam en de zekerheid is matig.
  2. De tweede manier is vrijwaren vanuit een bestaande dierpopulatie. Er zijn veel varianten. De basis is het maken van een knip tussen jonge (schone) en oude (drager)dieren. Partiële depop-repop is hier op gebaseerd. Er worden dan tweehonderd dagen geen gelten aangevoerd en biggen worden op drie weken gespeend en elders opgefokt. Dit werkt alleen voor PRRS en mycoplasma. Om geheel kiemvrij te worden is soms langdurige inzet van antibiotica nodig. Dat maakt de methode minder geschikt. Dit werkt niet bij kiemen die in het kraamhok al vroeg worden overgedragen van zeug op big, zoals APP en streptokokken.
  3. De derde methode is volledige depop-repop. De complete zeugenstapel wordt vervangen. Als de laatste dieren zijn afgevoerd, wordt het hele bedrijf schoongemaakt en ontsmet. Er volgen minimaal vier weken leegstand. Vervolgens wordt de stal herbevolkt met SPF-zeugen (vrij van PRRS, mycoplasma en APP). De methode is snel en zeker.

Volledige depop-repop

Volledige depop-repop lijkt het geschiktst om de gezondheidsstatus van een zeugenbedrijf te verbeteren. Dierenarts Marc Schyns van De Varkenspraktijk heeft er goede ervaringen mee, zeker als APP een rol speelt.

De grootste winst wordt in de mesterij gehaald. Dat beaamt ook dierenarts Arjan Schuttert van De Oosthof. Hij raadt gesloten bedrijven eerder volledige depop-repop aan dan vermeerderaars. Voor de vermeerderaar is het van belang dat vooraf goede afspraken over de meerprijs worden gemaakt. Schyns ziet in de praktijk dat vleesvarkenshouders bereid zijn extra te betalen voor biggen met een hoge gezondheidsstatus. Dierenarts Frans Dirven, van Lintjeshof, zegt dat een voorwaarde is dat ook de afnemer SPF is.

De winst voor de zeugenhouder zit in de hogere biggenprijs. Dat ervaart ook varkenshouder Tom 
Geijsel. Hij verving in 2012 zijn zeugen door SPF-zeugen na blijvende problemen met APP.

Beweeg over de iconen om te lezen hoe Geijsel deze vervanging heeft ervaren.

 

Investering van €300 per zeug

Volledige depop-repop vraagt een investering van zo’n € 300 per zeug. In een periode met lage biggenprijzen is de investering kleiner. Schyns becijferde tijdens zijn studie dat de terugverdientijd op twee tot drie jaar ligt. Die is met name afhankelijk van de periode zonder biggengeld.

Varkenshouder Geijsel verkortte deze periode door zijn oude zeugenstapel onder te brengen op een huurlocatie. De laatste gespeende biggen gingen naar een opfokstal. Hierdoor kon hij zijn bedrijf eerder herbevolken met SPF-dieren. De tijdsplanning van de herbevolking bij de varkenshouder is in de tabel weergegeven.

Besmetting van buitenaf voorkomen

Het is belangrijk vrij te blijven van ziektekiemen na de herbevolking. Dat vraagt vaak een andere werkwijze en soms ook aanpassingen aan stallen. Aanvoeren van dieren is niet wenselijk; dat betekent overstappen op eigen aanfok. Dat beamen de drie dierenartsen.

De nieuwe werkwijze moet wel bij de varkenshouder passen, vindt Schyns. De bekende hygiënevoorschriften moeten strikt worden nageleefd. Dirven benadruk dat het nooit 100 procent dicht is te krijgen. Hij noemt ongedierte als een oncontroleerbare factor. Het is belangrijk om heldere protocollen te hebben. Ook moeten de voorzieningen, zoals een hygiënesluis, goed in orde zijn.

Schone, droge vrachtwagens essentieel

Transportmiddelen moeten ook SPF zijn. Het is van essentieel belang dat vrachtwagens schoon en droog zijn voor de dieren worden geladen. Een natte wagen bevat kiemen. Bij het afleveren van biggen en zeugen is het van belang dat geen dieren terug de stal in lopen. Hiervoor moeten voorzieningen worden getroffen. De afvoer van dode dieren uit de stal verdient extra aandacht. Kadavers moeten pas aan het eind van de dag weggebracht worden.

Een aangename temperatuur, warm water om te douchen, droge handdoeken en passende bedrijfskleding stimuleren stalbezoekers om de protocollen na te leven.

Een aangename temperatuur, warm water om te douchen, droge handdoeken en passende bedrijfskleding stimuleren stalbezoekers om de protocollen na te leven.


Jan Willem Schouten

 

Filtering van lucht nodig

PRRS en mycoplasma verplaatsen zich door de lucht. In varkensdichte gebieden is filtering van binnenkomende lucht nodig. In combinatie met een overdruksysteem in de centrale gang wordt voorkomen dat ongefilterde lucht in de stal komt.

Vakmanschap blijft bepalend

Schyns en Dirven zijn enthousiast over volledige depop-repop om vrij te worden van PRRS, mycoplasma en APP. Schuttert is wat behoudender. Volgens hem is bij PRRS en mycoplasma partiële depop-repop ook mogelijk. Bij APP is volledige depop-repop de enige optie. Schyns en Dirven beamen dat.

Ondanks zijn enthousiasme adviseert Schyns volledige depop-repop niet heel vaak. Dirven geeft het advies regelmatig. De varkenshouder is de belangrijkste factor. Zijn managementkwaliteiten zijn bepalend. Voor vermeerderaars die al langere tijd kampen met bijvoorbeeld APP kan het een grote stap vooruit zijn.

Lage prijzen belemmeren langetermijndenken

Dirven geeft aan dat hij momenteel vrijwel geen depop-repop tegenkomt. Volgens hem komt dit door de lage prijzen; die belemmeren varkenshouders om na te denken over de lange termijn. In een periode met lage biggenprijzen is de investering lager. Wel moeten voldoende liquide middelen beschikbaar zijn of komen om te investeren. De zomer is de geschiktste periode voor leegstand, vanwege hogere temperaturen in combinatie met een lage relatieve luchtvochtigheid.

De planning van de depop-repop bij Tom Geijsel (zie afbeelding bovenin dit artikel). De varkenshouder verving in 2012 zijn hele zeugenstapel. Aanleiding waren aanhoudende problemen met APP.

De planning van de depop-repop bij Tom Geijsel (zie afbeelding bovenin dit artikel). De varkenshouder verving in 2012 zijn hele zeugenstapel. Aanleiding waren aanhoudende problemen met APP.

Beheer
WP Admin