Veedichte Veluwe-gemeentes willen heldere stikstofkoers Wiersma

De Greenpeace-uitspraak was stevig: eind 2030 moet er veel minder stikstof op natuurgebieden neerdalen. Duidelijk is dat de Staat moet ingrijpen in overbelaste gebieden zoals de Veluwe.

Het was een belangrijk punt in de uitspraak die de rechter woensdag 22 januari deed in de Greenpeace-stikstofzaak. De Staat mag niet in Natura 2000-gebieden ‘shoppen’ om het stikstofoverschot in de natuur op te lossen. De prioriteit ligt op de meeste overbelaste gebieden. De rechter noemde daarbij expliciet de Veluwe waar veel agrarische bedrijven aan grenzen. Een rondje langs de Gelderse Vallei.

Barneveld: duidelijkheid nodig voor boeren

De gemeente Barneveld is een grote agrarische gemeente die aan de Veluwe grenst. De gemeente herbergt 2,83 miljoen kippen, 117.000 vleeskalveren (12% van het Nederlandse totaal) en 69.000 varkens binnen de gemeentegrenzen (bron: CBS, 2024). De uitspraak in de Greenpeace-rechtszaak laat volgens de gemeente de noodzaak zien dat maatregelen nodig zijn. “De uitspraak in de Greenpeace-rechtszaak laat zien dat maatregelen nodig zijn en biedt mogelijk de broodnodige duidelijkheid aan boeren die in tergende onzekerheid zitten”, zegt de Barneveldse wethouder Bennie Wijnne, die stikstof in zijn portefeuille heeft.

Boeren moeten keuzes kunnen maken

“Die duidelijkheid zal niet altijd de gewenste uitkomst hebben en de impact op bedrijven en gezinnen kan groot zijn.” Toch schat Wijnne in dat de sector in zijn gemeente bereid en in staat is om bij te dragen aan stikstofreductie. “Mits de gestelde doelen helder, duidelijk en realistisch zijn en langetermijnperspectief bieden. Boeren moeten keuzes kunnen maken zodat er een einde komt aan hun onzekerheid en onduidelijkheid.”

De rechter zei ook dat de Staat zich bij de reductie van de stikstofdepositie zich voor 100% op de meeste stikstofgevoelige natuurgebieden moet richten. De Staat heeft geen keuzemenu voor alle Natura 2000-gebieden. De rechter noemde daarbij specifiek de Veluwe als voorbeeld. Wijnne: “We realiseren ons dat we als gemeente in de nabijheid van de Veluwe de maatregelen zullen merken. Al moeten we afwachten wat het kabinet gaat doen.”

Ede: kabinet moet in actie komen

De gemeente Ede telt zelfs 4,1 miljoen kippen, 125.000 vleeskalveren en 152.000 varkens. Wethouder Jan Pieter van der Schans zegt over de gevolgen van de uitspraak in de Greenpeace-zaak: “We roepen het kabinet op om in actie te komen. De gevolgen voor de sector zijn nu nog lastig te duiden omdat een heldere lijn van het kabinet ontbreekt.”

De wethouder verwacht – met de harde deadline van 31 december 2030 in zicht – eerlijk en duidelijk kabinetsbeleid zodat er weer perspectief ontstaat. “Zonder kunnen we geen woningen bouwen, komt natuurherstel niet van de grond en weet de agrarische sector niet waar die aan toe is.”

Provincie én Rijk zijn hard nodig om verdere stappen te zetten

Van der Schans wijst erop dat gemeente Ede zelf al stappen onderneemt om in 2030 ‘stikstofproof’ te zijn. “We voeren interimbeleid voor de (door-)ontwikkeling van veehouderijen, bieden nieuw perspectief aan stoppende boeren en stimuleren natuurinclusieve maatregelen. Maar provincie én Rijk zijn hard nodig om verdere stappen te zetten.”

Van der Schans zegt ook dat hij goed kan volgen dat de rechter niet meeging in de Greenpeace-eis om in 2025 al te voldoen aan een wettelijke verplichte reductie van de stikstofdepositie. “Dan zouden grote ingrepen nodig zijn die ook een forse sociale en economische impact hebben.”