Rechter buigt zich over rekenmodel Aerius

Stichting Stikstofclaim (SSC) stond dinsdagochtend tegenover het de staat in de rechtbank in Den Haag, om stikstofrekenmodel Aerius tijdelijk niet te gebruiken, tot het model verbeterd is. Een eerdere sommatie van de club aan het adres van minister Van der Wal met dezelfde opdracht werd afgewezen.

Stikstofclaim: Aerius is niet betrouwbaar

Wat Stikstofclaim betreft is Aerius niet betrouwbaar, reproduceerbaar en verifieerbaar. Aerius is het wettelijk voorgeschreven rekeninstrument om de stikstofneerslag van projecten in Natura 2000-gebieden te berekenen en dient als hulpmiddel voor vergunningverlening. Die verplichting zou de minister dus niet op mogen leggen, vindt SSC. Dus eisen ze bij de voorzieningenrechter een beter systeem, dat transparant is en betrouwbare resultaten geeft. Tot die tijd moet Aerius op pauze, vindt SSC.

De Staat redeneert dat Aerius continu wordt verbeterd, en dat voor vergunningverlening een model nodig is, omdat het over een toekomstige situatie gaat. “Meten in de toekomst kan niet,” aldus de advocaat van de overheid. Later weerlegt de advocaat van SSC dit: “in het geval van een PAS-melder gaat het om een bestaande situatie en kun je dus wel meten.” De advocaten van de Staat zien momenteel “geen aanleiding om te verwachten dat de afwijking in Aerius te groot is”.

‘Geen alternatief voor Aerius’

Aerius is het best beschikbare systeem om de stikstofdepositie te berekenen, volgens het ministerie: “een alternatief is er niet,” is de redenering. SSC wijst de overheidspartij op het gebruik van rekentool LOTOS-EUROS: “Dat wordt al gebruikt om de depositie van bronnen uit het buitenland te berekenen.” Volgens de overheid is dit model echter niet gedetailleerd genoeg om op hectareniveau de depositie te berekenen, wat in Aerius wel kan. Zonder het gebruik van het rekenmodel wordt vergunningverlening nog moeilijker.

Dwangsom PAS-melder

De Staat zet bij de rechter vraagtekens bij de spoed die achter de zaak zit. Als antwoord stelt de advocaat van SCC: ‘die zit naast u’. Hij verwijst naar Erwin Keemers, varkenshouder in Haaksbergen. Het bedrijf van zijn gezin is een van de drie PAS-melders in Overijssel die in een handhavingsprocedure is verwikkeld. In augustus kreeg de maatschap Kreemers van de provincie een brief dat ze een dwangsom van € 30.000 moeten betalen, of het aantal dieren op het bedrijf terug moeten brengen naar de situatie van vóór de PAS-melding.

Kreemers heeft ook nog een traject bij de rechtbank in Overijssel lopen, waar de provincie het handhavingsverzoek aanvecht bij de bestuursrechter. Tot nu toe heeft hij weinig hoop op een goede afloop hiervan, gezien andere rechtszaken tegen handhaving. De varkenshouder zit in een uitzichtloze situatie, vertelt hij, licht geëmotioneerd: “De situatie zorgt voor spanning thuis, ook bij mijn twee kinderen, die ik vandaag wijselijk niet heb meegenomen. Juristen zien niet wat de ellende hiervan is, dus er is zeker spoed, er moet nu ingegrepen worden.”

0,06 mol depositie

Hij heeft plannen voor de verduurzaming van zijn bedrijf, “maar ik kan nu niks, omdat uit het rekenmodel komt dat mijn bedrijf zorgt voor 0,06 mol stikstofdepositie. Een natuurvergunning kan ik niet aanvragen, omdat de depositie al te groot is. In Duitsland zou zo’n kleine depositie geen probleem zijn, ik snap er echt helemaal niks meer van”, verzucht de varkenshouder tegenover de rechter.

Als laatste zet de Staat vraagtekens of SSC aan het juiste adres is door via de voorzieningenrechter de Staat tot actie te manen. Het bevoegd gezag op het gebied van natuurvergunningen is, in het geval van agrarische bedrijven, namelijk de provincie. Een handhavingsverzoek kan, zoals bij varkenshouder Kreemers ook het geval is, worden aangevochten bij de bestuursrechter.

De voorzieningenrechter in Den Haag buigt zich de over de zaak en doet naar verwachting over 3 weken uitspraak.