Landbouwbegroting: kabinet investeert in doelsturing, mestaanpak en natuurmeting

Het kabinet investeert komend jaar in het ontwikkelen van doelsturing en een nieuwe methode om de staat van de natuur te monitoren. Dat blijkt uit de landbouwbegroting die het kabinet heeft gepresenteerd. Ook voor het verlagen van de druk op de mestmarkt trekt het kabinet miljoenen uit.

Het kabinet Schoof trekt komend jaar € 15 miljoen uit voor het stimuleren van de export van dierlijke mest. De helft van het budget is beschikbaar voor een subsidieregeling voor investeringen in relatief eenvoudige mestverwerkingstechnieken, zoals hygiënisering en het persen van mestkorrels om mest exportwaardig te maken. Wiersma trekt een half miljoen uit voor de instelling van een mestgezant, die de Nederlandse mest internationaal moet promoten. Voor het versnellen van de vergunningverlening voor mestverwerking wordt € 1,5 miljoen uitgetrokken.

€8 miljoen voor doelsturing

Het nieuwe kabinet wil dat ondernemers zelf bepalen hoe ze hun bedrijf ontwikkelen. In de begrotingsvoorstellen schrijft het kabinet dat primaire producenten zo min mogelijk moeten stuiten op belemmerende voorschriften of regels. De eerder ingezette route naar doelsturing wordt doorgezet. Voor 2025 trekt het kabinet € 8 miljoen uit voor de ontwikkeling van een systematiek voor doelsturing, de zogenoemde Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s). Aan de hand van deze KPI’s krijgen bedrijven inzicht in hun positie ten opzichte van de te behalen doelen. Hoewel het kabinet nadrukkelijk inzet op doelsturing, is het budget voor komend jaar lager dan de € 10 miljoen die vorig jaar werd gereserveerd.

€3,5 miljoen voor innovatie

Het kabinet trekt € 3,5 miljoen uit voor innovatie, onder andere voor praktijkonderzoek. Op drie tot zes locaties worden onderzoeken en praktijkproeven gestart met watermeetsystemen voor de akkerbouw, precisielandbouw met onkruidrobots en de effecten van weidegang bij melkvee. Een Rijksprogramma ‘Robots naar de boerenpraktijk’ moet bedrijven inzicht geven in de mogelijkheden om arbeidskrachten te besparen door het gebruik van machines.

Stikstof

Het kabinet is van mening dat stikstofreductie noodzakelijk blijft voor ‘maatschappelijke ontwikkelingen’. Het kabinet wil het stikstofbeleid echter grondig veranderen. In plaats van te sturen op stikstofneerslag in natuurgebieden, wil het kabinet sturen op de uitstoot van stikstofoxiden en ammoniak. Om dit te realiseren, trekt het kabinet in 2025 als eerste stap € 8 miljoen uit voor natuurmonitoring. Van dit bedrag wordt € 7,5 miljoen gebruikt voor betere, meer uniforme en gebiedsgerichte data, die meer inzicht moeten geven in de effectiviteit van maatregelen. Het ministerie van LVVN noemt goede natuurmonitoring cruciaal om de natuur te behouden en om de daadwerkelijke staat van de natuur leidend te laten zijn.

In het kader van de Europese Natuurherstelverordening moet Nederland binnen twee jaar een eerste versie van het nationaal natuurherstelplan indienen bij de Europese Commissie. In 2025 zet LVVN hiervoor € 17,5 miljoen op de begroting. In totaal wordt hiervoor de komende jaren € 43,8 miljoen gereserveerd.

€ 1 miljoen voor dierwaardige veehouderij

Voor dierwaardige veehouderij trekt het kabinet komend jaar € 1 miljoen uit. Dit is fors minder dan de € 4,5 miljoen die vorig jaar werd gereserveerd voor het convenant dierwaardige veehouderij. Het budget is vooral bedoeld om ervoor te zorgen dat veehouders hun producten voor een goede prijs kunnen verkopen. Het ministerie van LVVN wil daarom ketendeals stimuleren, waarin veehouders en afnemers samenwerken en afspraken maken over de verkoop van producten met aandacht voor dierwaardigheid. Er komen pilots om te onderzoeken welke stalsystemen voldoende opbrengst genereren, bijvoorbeeld via ketenconcepten.

Gebiedsgerichte aanpak zonder NPLG

LVVN blijft volgend jaar ook gebiedsspecifiek samenwerken met provincies. Voor koploperprojecten in het landelijk gebied stelt het ministerie in 2025 € 45,5 miljoen extra beschikbaar aan provincies. Daarnaast maakt LVVN de komende jaren € 172 miljoen vrij voor de nationale grondbank, die moet zorgen voor meer grondmobiliteit. Dit geld wordt gebruikt voor de aankoop van gronden, die later kunnen worden ingezet voor bijvoorbeeld kavelruil en verplaatsing. Grondmobiliteit is volgens het kabinet noodzakelijk om de landbouwdoelen op het gebied van stikstof, klimaat, water en landschap te realiseren. Vorig jaar had het kabinet hiervoor al € 100 miljoen gereserveerd, doorgeschoven vanuit het jaar ervoor omdat het toen nog niet benut was. Het kabinet komt in 2025 met een overkoepelend grondbeleid.

Lees verder onder bericht X

Vandaag overhandigde de minister van Financiën de begrotingsplannen voor 2025 aan de Tweede Kamer, inclusief onze LVVN-begroting. Hierin staat hoe we ons budget volgend jaar gaan inzetten en starten met de uitvoering van het regeerprogramma. Ik vertel je meer in de video. ⬇️ pic.twitter.com/hD2K0hvdte

— Femke Marije Wiersma (@ministerLVVN) September 17, 2024

Wiersma: eerste stap naar nieuw perspectief

Landbouwminister Femke Wiersma zegt dat de begroting een belangrijke eerste stap is richting nieuw perspectief voor de landbouw. “Een koers waarin boeren, tuinders en vissers weer de ruimte krijgen om te doen waar ze goed in zijn: ondernemen en voedsel produceren”, aldus Wiersma. Ze wil met haar begroting de focus leggen op voedselzekerheid, innovatiekracht, toekomst en waardering voor boeren en vissers.

Op het gebied van voedselzekerheid wil het kabinet dat Nederland, als toonaangevend landbouwland, een voortrekkersrol blijft spelen in het wereldvoedselvraagstuk. Dit door andere landen te ondersteunen bij het zelf produceren van duurzaam en hoogwaardig voedsel.

Voedselvoorziening waarborgen

Nationaal zal het beleid ook veranderen. De ministeries van Defensie, Justitie & Veiligheid en de NCTV werken samen aan een plan om Nederland voor te bereiden op crises en militaire conflicten. Om de voedselvoorziening te waarborgen, wil het kabinet meer zelfvoorzienend worden en minder afhankelijk van import. “De beschikbaarheid van dierlijke eiwitten blijft onmisbaar. Daarnaast kunnen plantaardige eiwitten een rol spelen. Die ontwikkeling wordt meegenomen in de nationale eiwitstrategie”, staat in de landbouwbegroting.

De totale landbouwbegroting bedraagt komend jaar bijna € 4,7 miljard, vergelijkbaar met het budget van dit jaar.

De Tweede Kamer gaat woensdag en donderdag tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in debat over de kabinetsplannen.

Medeauteurs: Theo Brummelaar en Jan Braakman